Akta dóbr rodziny Prószkowskich w Chrzelicach

Sygnatura
45/145/0
Liczba serii
0
Liczba skanów
0

Zawartość:

Zespół tworzy jedna, niemniej bardzo wartościowa jednostka, w której na wstępie znajduje się szczegółowy rysunek zabudowań zamku chrzelickiego, następnie – także odręcz-nie rysowana i kolorowana mapa całego majątku (Herrschaft) z Chrzelicami w centrum. Ko-lejny szkic to dokładne przedstawienie Chrzelic z podziałem na nieruchomości, które (w ujęciu jeszcze bardziej szczegółowym) opisane są na kolejnych kartach (właściciel, powierzch-nia, rodzaj zagospodarowania). Po opisie Chrzelic, następuje podobny opis odnośnie Łącznika (Lontznik) oraz kolejnych miejscowości i folwarków majoratu (Nowa Wieś (Neudorff), Mokre (Mocker), Radostynia (Radstein), Brzeźnica (Brzestnitz) i Frącki (Frontzke), Pogórze (Pogors), Rymkowice (Ringwitz), Przychód (Przychodt), Leopoldowice (Leopoldsdorff), Dziedzice (Dziedzitz), Ścigów (Schiegau). Całość zamyka opis miasteczka Strzeleczki (Städtlein Klein Strelitz) z przyległą miejscowością Oracze (Oratsch)

Dzieje twórcy:

W 1578 roku zamek i chrzelickie dobra zostały wydzierżawione Jerzemu Prószkowskiemu, a po jego śmierci 23 lutego 1584 roku, stają się własnością starszego syna Jana Krzysztofa Prószkowskiego. Krótko w I połowie XVI wieku zamkiem i majątkiem w Chrzelicach zarządzali wspólnie bracia Mikołaj i Wacław Oblankowscy . W XVII w. na mocy prawa spadkowego sukcesorem dóbr prószkowskich, w tym i Chrzelic wraz z zamkiem została córka Jerzego Krzysztofa Prószkowskiego, hrabina Karolina Maksymiliana, druga żona księcia Waltera Ksawera von Dietrichsteina. Następnie, 24 marca 1770 roku właścicielem dóbr chrzelicich został Karol Jan Dietrichstein. Trzynaście lat później, 24 listopada 1783 roku Fryderyk II odkupił dobra prószkowskie i chrzelickie od Karola Jana Dietrichsteina, połączył we wspólną domenę i wcielił w dobra królewskie.Odtąd z miejscowych lasów uiszczano daniny (serwitut) na rzecz klasztoru (Pauliner Kloster und Dom). Na miejscu stał, już wówczas (XVIII w.) określany jako stary, zamek wraz z folwarkiem. We wsi było wówczas 17 zagród kmiecych, młyn, 15 gospodarstw zagrodniczych, 7 – chałupniczych, a liczba mieszkańców wynosiła 323 . Na początku lat trzydziestych dobra chrzelickie dzieliły się na dwie części. Pierwszą stanowiły przede wszystkim lasy, które od conajmnej 1910 r. były własnością państwa nie-mieckiego. Tworzyły one wówczas Państwowe Nadleśnictwo (Preuß. Forstfiskus), którego nadleśniczym był niejaki Müller. Pod względem przynależności parafialnej dobra należały do parafii katolickiej w Łączniku, a ewangelickiej w Prószkowie. Powierzchnia majątku wynosi-ła 7536 ha, z tego 693 ha stanowiły pola uprawne i łąki, a 6843 ha – lasy. Drugą, o wiele mniejszą część tworzyły Dobra rycerskie z folwarkiem Bresnitz, któ-rych właścicielem był Pruski Zarząd Domen (Preußischer Domänenfiskus), a bezpośrednio majątek dzierżawił Oberamtmann A. Seydel. Powierzchnia tego majątku wynosiła 582 ha . Aż do lat czterdziestych funkcjonował tam samodzielny majątek ziemski, którego liczba mieszkańców w 1941 roku wynosiła 1135 . Majątek chrzelicki w swoim najlepszym okresie, w XVII i XVIII w. obejmował wioski: Chrzelice, Pogórze, Mokra, Łącznik, Radostynia, Rzymkowice, Przechód, Ścigów, Dziedzice i Smolarnia. Wcześniej karta nr, w XVI wieku do klucza tego należała jeszcze Ligota. Po zakończeniu II wojny światowej, majątek ten podzielił los innych dóbr szlachec-kich na Śląsku. Jego tereny leśne wraz zabudowaniami zostały w 1946 r. upaństwowione i przekazane w zarząd Nadleśnictwu Prószków.

Daty skrajne:

1758

Klasyfikacja:

Nazwa twórcy:

Daty:

1758-1758.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Gut Schelitz

Języki:

Dostępność:

Ogółem jednostek archiwalnych:

1

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

1

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

0.0

Ogółem opracowanych metrów bieżących

0.1

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
indeks geograficzny Tak
indeks rzeczowy Tak
elektroniczny inwentarz archiwalny roboczy Nie
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak
indeks osobowy Tak

zinwentaryzowano za pomocą bazy danych IZA 6.01