wybory sołtysów i podsołtysów 1949 (1 j.a.), organizacja samorządu gminnego, biura gminnego 1949 (2 j.a.), protokoły z posiedzeń Gminnej Rady Narodowej i prezydium 1949-1950, 1952-1954 (7 j.a.), protokoły z sesji Rady 1951, 1953-1954 (3 j.a.), komisje radzieckie - plany pracy, protokoły z posiedzeń, przeprowadzonych kontroli 1948-1950, 1953-1954 (2 j.a.), plany pracy, sprawozdania z działalności Rady i prezydium 1953-1954 (2 j.a.), zjazdy wójtów i sołtysów 1949 (1 j.a.), skład osobowy administracji gminnej, wykazy osobowe radnych i pracowników Rady 1948-1949, 1952 (2 j.a.), historia gminy Jemielnica od 20 stycznia 1945 roku (1 j.a.), kontrola wewnętrzna i władz nadzorczych 1949 (1 j.a.), postanowienia Sądu Grodzkiego w Strzelcach Opolskich w sprawie założenia ksiąg wieczystych dla nieruchomości ziemskich 1951 (1 j.a.), statystyka ogólna i budowlana 1949, 1953-1954 (3 j.a.), akta stanu cywilnego - akta zbiorowe małżeństw, zawiadomienia o zawarciu małżeństwa 1950, 1953 (2 j.a.), kontrola ruchu ludności - sprawozdania miesięczne, stan ludności gminy 1950-1953 (3 j.a.), budżet 1946-1950 (4 j.a.), sprawozdania rachunkowe 1946-1949 (4 j.a.), podatek gruntowy - rejestry wymiarowe, pobór podatku, szarwark od gruntów, wykaz podatników, księgi biercze, obliczenia gruntów i podatku 1945-1954 (24 j.a.), Społeczny Fundusz Oszczędnościowy 1948-1951 (3 j.a.), podatek od nieruchomości - księgi biercze 1945-1950, 1952, 1954 (5 j.a.), zestawienia i zamknięcia podatkowe, dzienniki wpłat podatkowych 1952-1954 (2 j.a.), melioracja i elektryfikacja gminy 1949 (1 j.a.), kataster gruntowy 1946-1948 (1 j.a.), walka z analfabetyzmem 1954 (1 j.a.), dopływ: protokoły z posiedzeń plenarnych Rady 1947 (1 j.a.), wykazy mężczyzn od lat 16 do 45 1948-1952 (1 j.a.), sprawy usprawnienia i reformy biurowości 1949 (1 j.a.), tymczasowe zaświadczenia tożsamości 1950 (1 j.a.), zestawienia gospodarstw rolnych 1945 (1 j.a.), opinie o obywatelach 1949 (1 j.a.), budownictwo - plany zabudowań 1949 (1 j.a.), repatriacja ludności niemieckiej 1947 (1 j.a.); nab. 7290/2014: domowa książka meldunkowa Jemielnica 1953-1954 (1 j.a.), księga kontroli ruchu ludności Jemielnica b.d. (1 j.a.); nab. 8272/2016: akta osobowe 1945-1948 (1 j.a.), nab.9262/2018: akta osobowe pracowników gminy 1945-1952 (1 j.a.), sprawy osobowe pracowników gminy 1950 (1 j.a.)

Rady narodowe działały na podstawie ustawy z dnia 11 listopada 1944 roku i dekretu PKWN z dnia 23 listopada 1944 roku o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego. W gminach utworzono rady narodowe i zarządy gminne, które działały równolegle do 1950 roku. Rady narodowe były organami samorządu terytorialnego. Gminna rada narodowa wybierała prezydium jako organ kierujący jej pracami, natomiast organem wykonawczym był zarząd gminy. Zarząd składał się z wójta, podwójciego i trzech członków wybieranych przez radę narodową. Władzą zwierzchnią i nadzorczą była Krajowa Rada Narodowa. Do kompetencji terenowych rad narodowych, w tym także i gminnych należało: planowanie działalności publicznej - ustalanie budżetu oraz planu swiadczeń w naturze, kontrola działalności organów wykonawczych oraz instytucji i osób wykonujących funkcje zlecone w zakresie administracji i gospodarki publicznej, powoływanie samorządowych organów wykonawczych, ustalanie zasad i warunków, na których organy wykonawcze samorządu mogą zawierać umowy w sprawie zaciągania pożyczki, zbycia, zamiany lub obciążenia majątku nieruchomego, uchwalanie regulaminów obrad i komisji. Ustawa z marca 1950 roku zniosła dualizma w administracji terenowej - administracja państwowa i samorządowa - a także dualizm wewnątrz adminstracji samorządowej (gminne rady narodowe i zarządy gminne, a powoływała rady narodowe jako terenowe organy jednolitej władzy państwowej). Zgodnie z ustawą rady narowoewe wybierane były przez ludność. Jako terenowe organy jednolitej władzy państwowej m.in. kierowały na swoim terenie działalnością gospodarczą, kulturalną, społeczną, wybierały i odwoływały prezydium rady narodowej, powoływały komisje radzieckie, powoływały komisje stałe i doraźne, kierowały działalnością swoich organów i rozpatrywały ich sprawozdania, uchwalały budżety terenowe i nadzorowały ich wykonanie, uchwalały plany gospodarcze, stanowiły o terenowych daninach, opłatach i świadczeniach nadanych im przez ustawy w ramach uprawnień. Organem wykonawczym i zarządzającym rady narodowej było prezydium złożone z przewodniczącego, jego zastępcy oraz sekretarza i członków prezydium. Poszczególnymi dziedzinami spraw należących do właściwości rad narodowych zarządzały wydziały /oddziały, referaty/ prezydium. Organizację wewnętrzną i szczegółowy zakres działania wydziałów określało prezydium rady narodowej, zgodnie z wytycznymi i instrukcjami Rady Ministrów. Zwierzchni nadzór nad radami narodowymi sprawowała Rada Państwa. Gminne rady narodowe funkcjonowały do 31 grudnia 1954 roku. W ich miejsce powołano gromadzkie rady narodowe na podstawie ustawy z dnia 25 września 1954 o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. Stefan Czech , Opole ]