Akta gminy Wancerzów

Sygnatura
8/69/0
Liczba serii
3
Liczba skanów
0

Zawartość:

Zarząd Gminy I z lat 1922 - 1939, sygn. 1 - 6, w tym: księga uchwał Rady Gminnej, zestawienie podatków skarbowych powiatowych i gminnych, zestawienia statystyczne dotyczące miejscowości w gminie Wancerzów, rejestr pomiarowy Dóbr Jaskrów, księga protokołów Dozoru Szkolnego; Zarząd Gminny II z lat (1923)1939 - 1945, sygn. 7 - 14, w tym: projekt budżetu, statystyka rolna, księga inwentarzowa osady Mstów, wykazy kwartalne urodzonych w parafii Żuraw z lat 1923 - 1945, plany sytuacyjne gromad: Gąszczyk, Siedlec, Kuchary, Małusy Wielkie Mokszerz i Jaźwiny; Gminna Kasa Pożyczkowo-Oszczędnościowa w Wancerzowie z roku 1930, sygn. 15, w tym: protokoły rewizji Kasy.

Dzieje twórcy:

W 1864 roku nastąpiły zmiany w dotychczasowej organizacji władz wiejskich na terenie Królestwa Polskiego. Ukaz o urządzaniu gmin wiejskich z dnia 19 lutego (2 marca) 1864 roku stanowił, iż gmina składa się z wiosek i koloni oraz folwarków i dworów właścicieli ziemskich, a władzę w gminie sprawuje samorząd gminny reprezentowany przez: zebranie gminne, wójta gminy oraz sołtysów (Dziennik Praw Królestwa Polskiego, t. 62, 1864, s.36-93). Sprawy sporne z terenu gminy miał rozpatrywać Sąd gminny wraz z ławnikami. Nowego podziału na gminy miał zgodnie z w/w ukazem dokonać Komitet Urządzający. Zebranie gminy stanowiło organ uchwałodawczy, władzę wykonawczą sprawował wójt wybierany na zebraniach gminnych. Pomocnikami wójta w gminie byli sołtysi, wybierani na zebraniach gromadzkich i zatwierdzani przez naczelnika powiatu. Każda gmina powinna posiadać pisarza, który prowadziłby księgi gminne i korespondencję. W razie potrzeby gminy mogły mieć poborców podatków, inspektorów szkółek i szpitali, gajowych, stróżów i innych urzędników gminnych. Według ukazu do kompetencji wójta gminy należały następujące sprawy: ogłaszanie rozporządzeń władz, czuwanie nad porządkiem w miejscach publicznych i nad bezpieczeństwem osób i własności, zapobieganie włóczęgostwu i żebractwu, donoszenie zwierzchności o samowolnym wychodzeniu mieszkańców z gminy, przedsiębranie nakazanych środków zaradczych przeciw pożarom, pomorowi bydła, itp. klęskom żywiołowym, przedsiębranie środków przeciw wszelkiego rodzaju przestępstwom, wykonywanie w przepisanych prawem wypadkach wyroków sądu gminnego i innych władz sądowych, czuwanie nad przechowywaniem znalezionych w gminie rzeczy lub odebranych od osób podejrzanych rzeczy, broni itp. Z innych ważniejszych spraw, należących do kompetencji wójta należy wymienić: zwoływanie zebrań gminnych, wykonywanie ich uchwał, utrzymywanie dróg w należytym stanie, nadzór nad sołtysami, naznaczanie kwater dla wojska, zarządzanie funduszami gminy, wydawanie mieszkańcom paszportów, nadzór nad karczmami, austeriami i wszelkiego rodzaju zakładami i instytucjami (szkoły, ochronki, szpitale itp.). Wójt był podległy naczelnikowi powiatu. Na mocy ustawy z dnia 19 (31) grudnia 1866 roku został wprowadzony nowy podział administracyjny Królestwa Polskiego (Dziennik Praw Królestwa Polskiego, t. 66, 1866, s. 119). W miejsce istniejących 5 guberni utworzono 10 guberni, w tym m.in. nową Gubernię Piotrkowską. W Guberni Piotrkowskiej został utworzony nowy powiat częstochowski, wydzielony z dotychczasowego powiatu wieluńskiego i częściowo olkuskiego. Zgodnie z Postanowieniem o podziale miast i gmin w powiatach z dnia 5 (17) stycznia 1867 roku Komitetu Urządzającego w Królestwie Polskim miasto Mstów, które istniało już przed utworzeniem nowego powiatu, znalazło się w powiecie częstochowskim Guberni Piotrkowskiej (Dziennik Praw Królestwa Polskiego, t.66, 1866, s. 279-303). W powiecie częstochowskim znajdowała się też gmina wiejska Krasice. W 1867 roku Komitet Urządzający w uzupełnieniu do w/w postanowienia zmienił nazwę gminy Krasice na Wancerzów. Powyższy stan utrwaliło Postanowienie o rozgraniczeniu powiatów nowych dziesięciu gubernii Królestwa Polskiego z dnia 29 grudnia (10 stycznia) 1867/1868 roku (Dziennik Praw Królestwa Polskiego, t.67,1867, s. 359-387). 01 (13) lipca 1869 roku wszedł w życie ukaz o przemianowaniu na osady niektórych miast w guberniach Królestwa Polskiego (Dziennik Praw Królestwa Polskiego, t.69,1869, s.245). Na mocy w/w ukazu w 1870 roku zlikwidowano miasto Mstów, w jego miejsce utworzono osadę Mstów, którą to osadę wcielono administracyjnie do gminy Wancerzów (Dziennik Praw Królestwa Polskiego, t.70,1870, s.77-79). W 1900 roku w skład gminy Wancerzów wchodziły następujące miejscowości: Baranów (osiedle), Brzyszów Małóski (osiedle), Cegielnia (wieś), Chmielarze (osiedle), Jaskrów (folwark), Jaskrów (wieś), Jaźwiny (wieś), Kłobukowice (wieś), Kobyłczyce (wieś), Krasice (wieś), Kuchary (wieś), Kuśmierki (osiedle), Małusy Małe (wieś), Małusy Wielkie (wieś), Mokrzesz (wieś), Mstów (osada), Rajsko (osiedle), Wancerzów (wieś), Wola Mokrzeska (wieś), Wygwizdów (osiedle), Zawada (wieś). Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu niepodległości gmina Wancerzów znalazła się w powiecie częstochowskim, który został włączony do województwa kieleckiego. Po 1918 roku zasadniczą zmianą w funkcjonowaniu samorządu gminnego było wprowadzenie Dekretem o ustanowieniu Rad Gminnych na obszarze byłego Królestwa Kongresowego z 27 listopada 1918 roku jako nowego organu Rady Gminnej, w skład Rady wchodzili: wójt i 12 radnych wybieranych na 3 lata (Dz. Pr. P.P. Nr 18 poz. 48). Do zakresu działalności Rady należało: przygotowanie wniosków i budżetu na zgromadzenie Gminne oraz czuwanie nad wykonaniem jego uchwał; zawiadywanie nieruchomościami i funduszami, należącymi do gminy lub przez nią zarządzanymi; kierownictwo i dozór nad instytucjami i zakładami gminnymi; mianowanie, kontrola i usuwanie urzędników gminnych (za wyjątkiem pisarza gminnego); kontrola działalności wójta. Następne zmiany w ustroju władz gminnych zostały wprowadzone Ustawą z dnia 23 marca 1933 roku o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (Dz.U.R.P. Nr 35 poz. 294) i Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 2 sierpnia 1934 roku w sprawie wykonania ustawy o częściowej zmianie samorządu terytorialnego (Dz.U. R.P. Nr 71 poz. 688). W/w przepisy jako organy ustrojowe gminy wiejskiej wymieniały: radę gminną, zarząd gminy, wójta, i jako zastępców podwójcich. Członkami rady gminnej byli: wójt, podwójci i radni gminni. Zarząd gminy składał się z wójta , podwójciego i 2 ławników. Kontrola wewnętrzna gospodarki gminnej należała do wójta jako przełożonego, natomiast stałym organem kontrolnym z ramienia rady gminnej była komisja rewizyjna wybierana przez radę gminną. Nadzór państwowy nad gminami wiejskimi sprawował wydział powiatowy, który zatwierdzał niektóre uchwały rady gminnej. Na podstawie art. 16 i 107 ustawy z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego dokonany został w powiecie częstochowskim podział gmin wiejskich na gromady. Gminę Wancerzów podzielono na następujące gromady: 1. Brzyszów, 2. Małusy, 3. Małusy Wielkie, 4. Kobyłczyce, 5. Mokrzesz, 6. Jaźwiny, 7. Wola Mokrzeska, 8. Krasice, 9. Łuszczyn, 10. Zawada, 11. Kłobukowice, 12. Kuchary, 13. Wancerzów, 14. Cegielnia, 15. Jaskrów, 16. Siedlec, 17. Gąszczyk, 18. Mstów (Kielecki Dz. Woj. Nr 29 poz. 184, s.573). Powyższy stan utrzymywał się do wybuchu II wojny światowej. 26 października wszedł w życie dekret Führera i kanclerza Rzeszy Niemieckiej o administracji okupowanych polskich obszarów z dnia 12 października 1939 roku. Dekret ten dzielił zajęte przez wojska niemieckie obszary II Rzeczpospolitej na tereny włączone do Rzeszy oraz okupowane obszary polskie podległe władzy Generalnego Gubernatora. 26 października wszedł w życie inny dekret Adolfa Hitlera tzw. dekret o strukturze i zarządzie obszarów wschodnich z dnia 8 października 1939 roku. Gmina Wancerzów z miejscowościami (Brzyszów, Cegielnia, Gąszczyk, Jaskrów, Jaźwiny, Kłobukowice, Kobyłczyce, Krasice, Kuchary, Łuszczyn, Małusy Małe, Małusy Wielkie, Mokrzesz, Mstów, Siedlec, Wancerzów, Wola Mokrzeska, Zawada) należała do Generalnej Gubernii, Distrikt Radom, Kreishauptmannschaft Radomsko.

Daty skrajne:

1922-1945

Klasyfikacja:

Nazwa twórcy:

Daty:

1922-1945.

Nazwa dawna:

Akta gminy Mstów

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

Dostępność:

Ogółem jednostek archiwalnych:

15

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

15

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

0.0

Ogółem opracowanych metrów bieżących

0.1

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak inwentarz nr 308

Notatkę informacyjną i inwentarz sporządziła Joanna Sowa (2006). Inwentarz wpisany do bazy danych IZA.