Starostwo Powiatowe w Białogardzie

Sygnatura
65/97/0
Liczba serii
17
Liczba skanów
0

Zawartość:

1. Sprawy ogólnopaństwowe 1840-1940; sygn. 1-27; 27 j.a. - hołd złożony Fryderykowi Wilhelmowi IV, wybory do parlamentów Rzeszy i sejmów krajowych, organizacja władz republiki weimarskiej, plebiscyty, podróże wysokich urzędników państwowych, odznaczenia, herby szlacheckie i sprawy szlachty. 2. Samorząd i gospodarka komunalna 1799-1939; sygn. 28-78, 200; 52 j.a. - wybory do sejmów krajowych i sejmików powiatowych, wybory landratów i samorządów gminnych, zmiany nazw miejscowości, administracja powiatowa, nominacje poszczególnych urzędników, zakładanie studni, rzeźnia w Białogardzie. 3. Kultura, prasa, oświata 1816-1939; sygn. 79-88; 10 j.a. - wydawanie gazet, dane geograficzno-historyczne o powiecie, zbiory starożytności, mury miejskie w Białogardzie, przedstawienia teatralnie, projekcje filmów, budowa pomników. 4. Własność ziemska, osadnictwo 1775-1938; sygn. 89-103a, 201 (sygn. 103a); 17 j.a. - osadnictwo, wykazy dóbr rycerskich, regulacje i parcelacje gruntów, akcja osiedleńcza. 5. Statystyka, liczba ludności 1917-1938; sygn. 104; 1 j.a. 6. Policja, bezpieczeństwo 1809-1939; sygn. 105-156; 51 j.a. - organizacja policji, nadzór sanitarny, przejęcie władzy przez ruch nazistowski, obcokrajowcy, szpiegostwo, emigracja z Niemiec, paszporty, nadzór nad stowarzyszeniami, związkami politycznymi i organizacjami charytatywnymi, cyganie, kontrola przedstawień. 7. Medycyna 1739-1937; sygn. 157-163; 7 j.a. - szpitale i lazarety, apteki, lekarze i średni personel medyczny, epidemia tyfusu, stanowisko weterynarza powiatowego, działalność uzdrowiska w Połczynie (Bad Polzin). 8. Opieka społeczna, fundacje 1852-1938; sygn. 164-169; 6 j.a. - fundacje, pomoc ubogim, kalekom i weteranom wojennym, stypendia, groby francuskich żołnierzy w Połczynie. 9. Komunikacja, poczta 1857-1939; sygn. 170-178; 9 j.a. - projekty i budowa linii kolejowych, dworce, utrzymanie dróg, organizacja i działalność poczty. 10. Sprawy przeciwpożarowe 1877-1936; sygn. 179-180; 2 j.a. - sprzęt przeciwpożarowy. 11. Handel 1868-1905; sygn. 181; 1 j.a. 12. Rzemiosło, przemysł 1850-1938; sygn. 182-189; 8 j.a. - cechy krawców i szewców, manufaktury, hodowla jedwabników, zakłady przemysłowe. 13. Szkoły 1869-1889; sygn. 190; 1 j.a. - progimnazjum w Białogardzie. 14. Rybołówstwo 1874-1905; sygn. 191; 1 j.a. - wprowadzanie w życie ustawy o rybołówstwie (z maja 1871 r.). 15. Melioracje 1841-1924; sygn. 192-194; 3 j.a. - regulacja Parsęty (Parsente), osuszanie podmokłych terenów. 16. Militaria 1817-1884; sygn. 195-197; 3 j.a. - landwera, mobilizacje. 17. Żydzi 1852-1939; sygn. 198-199; 2 j.a. - wędrówki, wydalenie polskiego Żyda

Dzieje twórcy:

Landrat jako organ stanowy pojawił się w XVI w. na terenie Brandenburgii. W drugiej połowie XVII w. nadano mu na terenach wiejskich pewne funkcje administracyjne. Odtąd zakres jego władzy landrata obejmował niektóre uprawnienia wojskowe oraz zwierzchnictwo nad administracją. W XVIII w. jego kompetencje, chociaż nie zmienione pod względem terytorialnym, uległy dalszemu rozszerzeniu o władzę policyjną, finansową i ogólny zarząd nad gospodarką. Reformy początku XIX w. przeprowadzone w Królestwie Pruskim (w ramach reform administracji prowincjonalnej), doprowadziły do wytyczenia nowych powiatów. Podział na powiaty (podobnie jak na rejencje) odrzucał dawne historyczne przesłanki i miał zapewnić przede wszystkim sprawne zarządzanie. Reskrypt królewski z 11 VIII 1809 r. ustalał, iż nowe powiaty nie powinny obejmować obszaru większego niż 1225 km2, a liczba ludności miała oscylować w granicach około 25-30 tys. osób. Rozporządzenie z 30 IV 1815 r. podtrzymało zasadę jednolitego podziału państwa m.in. i na powiaty. Jednak władze centralne nakazały, aby w miarę możliwości respektować tradycyjne granice. Od tego czasu obszar powiatu stanowił jednostkę administracyjną podległą władzy landrata (starosty). W 1815 r. przyjęto, że ludność powiatu powinna wynosić od 20 do 35 tys. osób. Na siedzibę urzędów powiatowych miano w miarę możliwości wyznaczać miasta położone centralnie w nowych jednostkach administracyjnych. Zakładano, iż ludność poszczególnych powiatów nie powinna mieć do swej stolicy dalej niż 2–3 mile (14–21 km). Faktyczna realizacja powiatowego podziału Pomorza była procesem dość długim, zakończonym dopiero w latach 1818–1819 (szczególnie przeciągało się wytyczanie granic). W 1938 r. przyłączono do Pomorza nowo utworzoną rejencję pilską, w skład której obok dwóch dawnych powiatów pomorskich: drawskiego i szczecineckiego wchodziły również: choszczeński, wałecki, złotowski, człuchowski, trzcianecki, strzelecki oraz miejski pilski. W powiecie landrat, będący reprezentantem władz państwowych, kierował zarówno pracami tamtejszych urzędów powiatowych, jak i nadzorował całą administrację szczebla powiatowego oraz życie społeczno-gospodarcze na powierzonym mu terytorium. Jednak dopiero ustawa z 30 VII 1883 r. nadała landratom pełnię władzy politycznej. Od tego momentu kontrolowali oni wszystkie dziedziny życia powiatu, obejmujące m.in. sprawy polityczne, administrację, handel, przemysł, rolnictwo, szkolnictwo wreszcie religię. Landrat nadzorował także policję, a w niektórych dziedzinach wydawał zarządzenia policyjne (np. komunikacja, łowiectwo). Z jego kompetencji wydzielono natomiast nadzór nad urzędami górniczymi, inspekcją przemysłową, urzędami miar i wag oraz urzędami wydzielonymi (specjalnymi). Landrat jako przedstawiciel władzy państwowej podlegał bezpośrednio prezesowi rejencji. Początkowo był wybierany przez powiatowe koło szlachty. Próba nadania mu charakteru urzędnika z nominacji, przez uniezależnienie go od miejscowych właścicieli ziemskich i upodobnienie do prefekta według wzorów francuskich, napotkała na zdecydowany opór pruskiego junkierstwa. W tej sytuacji landrat był po części mężem zaufania i reprezentantem interesów właścicieli wielkich majątków ziemskich z terenu danego powiatu. Wybory kandydata na landrata regulowała specjalna instrukcja wydana w 1833 r. Na wspomniane stanowisko mógł wyłącznie kandydować mieszkający w powiecie właściciel dóbr rycerskich, wciągniętych do metryki. Dopiero od 1872 r. landrata w imieniu króla mianował minister spraw wewnętrznych. Odtąd urząd ten stał się reprezentantem państwa, całkowicie niezależnym od środowisk lokalnych. Zachowano jednak uprawnienia sejmiku powiatowego do proponowania kandydata na stanowisko landrata spośród mieszkańców powiatu. Sejmik powiatowy wybierał ponadto dwóch jego zastępców, zatwierdzanych następnie przez naczelnego prezydenta prowincji. Od 1933 r. o obsadzie stanowisk landratów decydował sam Hitler. Z urzędu landrat był, do czasów nazistowskich, przewodniczącym działającego na terenie powiatu Wydziału Powiatowego jako organu samorządu terytorialnego. Akta wytworzone przez urząd landrata w Białogardzie trafiły do szczecińskiego archiwum w dwóch dopływach w 1921 r. (17 j.a) i w 1937 r. (ok.. 500 j.a.). Między majem a czerwcem 1944 r. materiały znajdujące się w Szczecinie w obawie przed alianckimi nalotami wywieziono do Tuczna. Tu w niewyjaśnionych okolicznościach część z nich uległa zniszczeniu. Ocalałe, w drugiej połowie lat czterdziestych XX w. przewieziono do szczecińskiego archiwum. Część archiwaliów przejęto bezpośrednio z siedziby starostwa powiatowego.

Daty skrajne:

1739-1940

Klasyfikacja:

Nazwa twórcy:

Daty:

1739-1940.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Landratsamt Belgard

Języki:

Dostępność:

Ogółem jednostek archiwalnych:

201

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

201

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

6.0

Ogółem opracowanych metrów bieżących

6.1

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak w bazie IZA