Pomorskie Towarzystwo Historyczno-Archeologiczne w Szczecinie

Sygnatura
65/303/0
Liczba serii
6
Liczba skanów
320

Zawartość:

1. Dział ogólny, statuty 1825-1942; sygn. 1-30; 30 j.a. - protokoły z zebrań zarządu oraz walnych zgromadzeń, sprawy pomieszczeń na zbiory, uroczystości, popiersie Lemckego, język kaszubski, akta dotyczące asesora Juliusza Muellera. 2. Członkowie 1831-1935; sygn. 31-52; 22 j.a. - spisy członków i wydanych dyplomów członkowskich. 3. Kontakty z władzami 1834-1911; sygn. 53-62; 10 j.a. - następca tronu pruskiego jako protektor towarzystwa, stosunki z magistratami. 4. Wydawnictwa 1834-1938; sygn. 63-103; 41 j.a. - redakcja i dystrybucja “Baltische Studien”, i “Monatsblätter der Gesellschaft für pommersche Geschichte und Altertumskunde”, prace Paula Magunny nad indeksem “Baltische Stu-dien”, korespondencja z autorami artykułów, inwentarz zabytków Hugona Lemckego. 5. Kontakty z innymi towarzystwami 1821-1934; sygn. 104-118; 15 j.a. - biblioteka, wymiana publikacji z innymi towarzystwami, prze-jęcie biblioteki rodziny Adelungów, spuścizny Steinbrücków, korespondencja z różnymi instytucjami w sprawie odczytów, listy Ludwiga Giesebrechta, Johanna A. Sacka, Christiana Hakena, Johannesa Voigta, Johanna G. Kosegartena, sesje i wycieczki naukowe. 6. Zbiory 1898-1934; sygn. 119-138; 20 j.a. - korespondencja w sprawie zbiorów, rysunki, mapy, spuścizna prof. Alfreda Haasa. 7. Zbiory różnych opracowań historycznych 1836-1941; sygn. 139-194; 56 j.a. - referaty, dokumenty, rękopisy Carla Fredricha i Hugona Lemckego, repertorium akt towarzystwa, wycinki gazet dotyczące zburzenia twierdzy w Szczecinie, uroczystość rocznicy stulecia powstania towarzystwa, akta rękopiśmienne z XVII i XVIII, katalog biblioteczny, muzeum towarzystwa w zamku szczecińskim, przekazanie biblioteki towarzystwa do archiwum szczecińskiego, korespondencja dotycząca języka kaszubskiego, wycinki prasowe dotyczące działalności towarzystwa.

Dzieje twórcy:

W czerwcu 1824 r. Johann August Sack, nadprezydent prowincji Pomorze, założył w Szczecinie Pomorskie Towarzystwo Historyczno-Archeologiczne. Celem towarzystwa było gromadzenie zabytków i dokumentów z terenu Pomorza, prowadzenie badań archeologicznych, historycznych i językoznawczych oraz działalność wydawnicza. Utworzono dwa zarządy: jeden w Szczecinie, drugi w Greifswaldzie. Z czasem oddział greifswaldzki zyskał dużą autonomię, aż wreszcie stał się niezależnym Rugijsko-Pomorskim Towarzystwem Historycznym (1899 r.). Zwierzchnią władzą dla tych zarządów był z urzędu nadprezydent prowincji, a protektorat nad organizacją objął następca tronu pruskiego. Towarzystwo zapoczątkowało systematyczne badania historyczne i archeologiczne Pomorza. Zainteresowania historyczne sprowadzały się przede wszystkim do edycji źródeł i publikacji prac naukowych. Nurt archeologiczny, który początkowo ujawniał się w formie amatorskiego zbieractwa, stał się później nowoczesną nauką. Archeologia znalazła w końcu swe oparcie w instytucji muzeum. Pomorskie Towarzystwo Historyczno-Archeologiczne stworzyło zbiory biblioteczne, archeologiczne (zwłaszcza numizmatyczne) oraz gromadziło do połowy XIX w. archiwalia. Później bibliotekę i akta przekazano pod opiekę merytoryczną archiwum szczecińskiemu. Od tego czasu losy archiwum i towarzystwa były wspólne. Większość członków nie stanowili zawodowi historycy i archeolodzy, lecz interesujący się nauką urzędnicy, właściciele ziemscy, duchowni, kupcy, przemysłowcy, adwokaci i inni. Od początku działalności towarzystwa liczba członków szybko wzrastała, licząc: w 1826 r. – 129, 1848 – 402 członków. Następnie zmniejszyła się spadając w 1868 r. do 234 osób. Od lat siedemdziesiątych XIX w. liczba wstępujących zaczęła ponownie wzrastać, osiągając: 1877 – 396, 1925 – 1500, 1941 – 1250 członków. Wśród nich znajdowały się osoby zasłużone dla kultury i nauki Pomorza jak np.: Ludwig Giesebrecht (1792–1873), Johann Gottlieb Kosegarten (1792–1860), Gottlieb Mohnike (1781–1841), Friedrich Wilhelm Barthold (1799–1858), Heinrich Berghaus (1797–1884), Ludwig Most (1807–1883), Robert Klempin (1816–1874), Theodor Pyl (1825–1904), Ulrich Jahn (1861–1900), Hugo Lemcke (1835–1925), Adolf Stubenrauch (1855–1922), Martin Wehrmann (1861–1937), Paul von Niessen (1857–1938), Otto Heinemann (1870–1944), Otto Altenburg 1873–1950), Otto Grotefend (1873–1945), Otto Kunkel (1895–1984). Towarzystwo historyczne dla realizowania swych celów naukowych i popularyzatorskich wydawało czasopisma “Baltische Studien” (1832–1940) i “Monatsblätter der Gesellschaft für pommersche Geschichte und Altertumskunde” (1887–1942) oraz organizowało zebrania naukowe i wycieczki krajoznawcze. Instytucja faktycznie działała w Szczeci-nie do 1943 r. Została reaktywowana w Niemczech w 1954 r., a od 1955 r. wznowiła edycję rocznika “Baltische Studien”. Akta towarzystwa przez cały czas przechowywano w siedzibie organizacji, którą było archiwum szczecińskie. Początkowo uporządkowano zdeponowane w magazynach archiwalnych rękopisy (Handschriften der Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde – Rep. 38 f). W czasie II wojny światowej akta i bibliotekę Pomorskiego Towarzystwa Historyczno-Archeologicznego ewakuowano do Bonina, Mierzęcina, Niepoględzia, Schlemmina i Tuczna. Po zakończeniu działań wojennych do Szczecina wróciła jedynie część zespołu i biblioteki. W Landesarchiv w Greifswaldzie, Rep. 38 c-f Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde, z lat 1300–1602, 42 j.a. (kolekcja dokumentów).

Daty skrajne:

1824-1942

Klasyfikacja:

Nazwa twórcy:

Daty:

1824-1942.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde in Stettin

Języki:

Dostępność:

Ogółem jednostek archiwalnych:

194

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

194

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

6.0

Ogółem opracowanych metrów bieżących

5.5

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak w bazie IZA

W Landesarchiv w Greifswaldzie, Rep. 38 c-f Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde, z lat 1300–1602, 42 j.a. (kolekcja dokumentów).