Generalna Dyrekcja Związku Handlu Morskiego w Berlinie

Sygnatura
65/314/0
Liczba serii
0
Liczba skanów
615

Zawartość:

1. Administracja ogólna 1701–1932; 68 j.a. - siedziba, skargi, odpisy listów lennych, tajna registratura, dobra ziemskie i nieruchomości organizacji, prowincjonalna dyrekcja podatkowa w Szczecinie, zgon Fryderyka Wilhelma III i wstąpienie na tron Fryderyka Wilhelma IV, opiekuństwo, administracja Pruskiego Banku Państwowego, koncesjonowanie agentów ubezpieczeniowych, realizacja kontrybucji nałożonej na Francję (1871–1873). 2. Finanse 1776–1943; 29 j.a - kasa oszczędnościowa, kasa lombardu, bilanse, księgi kasowe, rachunki, raporty bankowe, pokrywanie deficytu towarzystwa i wzmacnianie jego budżetu, terminy licytacji, długi państwowe, rachunki prywatne. 3. Przemysł 1797–1920; 28 j.a. - organizacja i działalność fabryk przemysłu maszynowego, założenie odlewni żelaza, przędzalnie bawełny i wełny, sprzedaż maszyn przędzalniczych, administracja poszczególnych zakładów, papiernia, budowa parowych maszyn okrętowych, budowa łodzi i statków, walcownia, młyny wodne i spiętrzanie rzek, sprzedaż zakładów, budowa i eksploatacja młyna parowego, tkalnia lnu. 4. Handel 1775–1872; 59 j.a. - handel wełną, eksport przędzy do Rosji, agenci wełniani, handel solą i kantor solny w Królewcu, kantory we Wrocławiu, Warszawie, Fordonie i Szczecinie, magazyny solne w Stralsundzie i Szczecinie, zaopatrywanie w sól pruskich poddanych, handel z Hamburgiem, lnem z Hiszpanią, zbożem z Anglią, Indiami, Ameryką Południową, Haiti i Chinami, agenci handlowi w Limie i Chile, dom handlowy Rothschildów, wymiana między Europą a hiszpańskimi koloniami, handel lnem i zakupy lnu na Śląsku, sprzedaż tkanin lnianych, korespondencja z komisariatem celnym na Łabie w Wittenberdze. 5. Żegluga i statki 1824–1849; 17 j.a. - powołanie żeglugi parowej na trasie Szczecin–Świnoujście, żegluga pasażerska Berlin–Hamburg, ekspedycje do Ameryki Północnej, Południowej i Kantonu, rachunki eksploatacji statków, raporty z podróży morskich, obsługa maszynowni parowych, regulaminy dla statków handlowych, uzbrajanie jednostek, budowa statków rzecznych i morskich, zakup gotowych jednostek.

Dzieje twórcy:

Towarzystwo Handlu Morskiego zostało założone 14 X 1772 r. w Berlinie przez Fryderyka II. Podstawowym celem organizacji było wspieranie handlu morskiego i rozwijanie produkcji manufakturowej. Na czele towarzystwa stało trzech dyrektorów (jeden stale rezydował w Kadyksie) i główny kasjer nominowanych przez króla pruskiego. W maju 1775 r. Towarzystwo Handlu Morskiego połączono z Pruską Kompanią Handlu Solą (Preussische Salz Handlungs-Compagnie), mającą rozprowadzać sól na obszarze Rzeczpospolitej. Od momentu powołania towarzystwa w Berlinie urzędowała Generalna Dyrekcja, nadzorująca prace całej organizacji oraz wydzielonej specjalistycznej kompanii solnej. W 1782 r. w berlińskiej dyrekcji pracowało łącznie 37 osób. W 1783 r. otwarto placówki zagraniczne w Hamburgu i Amsterdamie. Ponadto kompania solna dysponowała siecią kantorów solnych w Polsce. Jednocześnie we wszystkich stolicach pruskich prowincji powołano oddziały regionalne towarzystwa. Mimo różnych trudności finansowych instytucja prowadziła ożywioną działalność, nadzorując zakładanie nowych manufaktur, wpływając na rozwój floty i wzrost handlu zamorskiego. W 1784 r. towarzystwo dysponowało flotą handlową liczącą 11 statków. Pod koniec XVIII w. w Berlinie zatrudniano 89 urzędników, a w 1800 r. we wszystkich działających kantorach i placówkach pracowało ponad 200 osób. Towarzystwo przetrwało kryzys epoki napoleońskiej, służąc Prusom w XIX w. Akta Towarzystwa Handlu Morskiego zostały przejęte na przełomie XIX i XX w. przez Pruski Bank Państwowy (Preussische Staatsbank). W 1920 r. władze bankowe przekazały najstarszą część materiałów do Geheimes Staatsarchiv w Berlinie-Dahlem. Akta te do wybuchu II wojny światowej zostały opracowane i do dziś znajdują się w Dahlem (HA I, Rep. 109 Seehandlung). Pozostałe archiwalia towarzystwa (głównie XIX-wieczne) w czasie II wojny światowej dyrekcja banku, w obawie przed nalotami na Berlin, wysłała do Pęzina. W 1943 r. znalazło się tu około 500 j.a. Generalnej Dyrekcji Towarzystwa Handlu Morskiego. W czasie walk o Pomorze lub w pierwszych miesiącach po zakończeniu wojny część jednostek zaginęła w nieznanych dzisiaj okolicznościach. Dwieście spośród nich zabezpieczyła w 1946 r. polska służba archiwalna, przesyłając je następnie do archiwum szczecińskiego.

Daty skrajne:

1701-1943

Klasyfikacja:

stowarzyszenia i związki

Nazwa twórcy:

Daty:

1701-1943.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Generaldirektion der Seehandlungssozietät in Berlin

Języki:

niemiecki

Dostępność:

Udostępniany w całości

Ogółem jednostek archiwalnych:

205

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

201

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

4.65

Ogółem opracowanych metrów bieżących

4.65

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy roboczy Nie dodana liczba 4 j.a. z sygn. "a" i "b"
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak

Geheimes Staatsarchiv w Berlinie-Dahlem, HA I, Rep.109 Seehandlung