Społeczny Fundusz Odbudowy Kraju i Stolicy, Komitet Wojewódzki w Szczecinie

Sygnatura
65/471/0
Liczba serii
30
Liczba skanów
0

Zawartość:

W zespole, poza materiałami własnymi, znajduje się również dokumentacja wytworzona przez organy naczelne SFOS (w tym wydawane przezeń materiały propagandowo-informacyjne o charakterze ogólnopolskim - plakaty, broszury) oraz inne organy zajmujące się statutowo kwestią odbudową stolicy (Naczelna Rada Odbudowy m. st. Warszawy). 1. Organizacja i zarządzanie (8 j.a.) 1.1. Statuty i regulaminy wewnętrzne (4 j.a.) Statuty Społecznego Funduszu Odbudowy Kraju i Stolicy z 1958 i 1962, Regulamin działalności Komitetów Obywatelskich Odbudowy m. st. Warszawy, regulaminy kół i komitetów terenowych. 1.2. Zarządzenia (3 j.a.) Okólniki, instrukcje i zarządzenia organów nadrzędnych, Naczelnej Rady Odbudowy miasta stołecznego Warszawy oraz Rady Głównej SFOKiS, Biuletyny Organizacyjne SFOS; statut Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy z 26 sierpnia 1948 r. 1.3. Kontrole (1 j.a.) Materiały z lustracji przeprowadzonych przez Radę Główną i Główną Komisję Rewizyjną SFOS oraz Delegaturę Najwyższej Izby Kontroli. 2. Organy wewnętrzne (48 j.a.) 2.1. Krajowe Zjazdy Delegatów (5 j.a.) Sprawozdanie z inauguracyjnej sesji Naczelnej Rady Odbudowy miasta stołecznego Warszawy (4 stycznia 1946), materiały Pierwszego Ogólnokrajowego Kongresu Odbudowy Warszawy (22-23 lipca 1949), krajowych zjazdów delegatów (1961, 1965, styczeń 1966). 2.2. Wojewódzkie zjazdy delegatów (2 j.a.) Sprawozdania i materiały z wojewódzkich zjazdów delegatów (1951-1965), posiedzenia Wojewódzkiej Komisji Pozjazdowej w Szczecinie w zw. z likwidacją SFOS (13 stycznia - 30 kwietnia 1966). 2.3. Komitet Wojewódzki - protokoły posiedzeń (8 j.a.) Protokoły posiedzeń plenarnych i posiedzeń prezydium Zarządu Wojewódzkiego Komitetu Odbudowy Warszawy i Wojewódzkiego Komitetu SFOS. 2.4. Komisja rewizyjna (2 j.a.) Protokoły i sprawozdania Komisji Rewizyjnej Wojewódzkiego Komitetu SFOS oraz komisji rewizyjnych komitetów powiatowych, dzielnicowych i miejskich. 2.5. Komisje problemowe (2 j.a.) Protokoły posiedzeń komisji: Inwestycyjnej, Upowszechnienia Świadczeń, Czynów Społecznych, Zbiórkowej, Nagród i Odznaczeń, Nagród i Współzawodnictwa, Propagandowej, Komisji Szkolnej; sprawozdania szkolnych kół SFOS; Zlot Przodowników Kół SFOS (Kielce, 10-13.06.1965). 2.6. Komitety powiatowe i niższego szczebla (26 j.a.) Protokoły posiedzeń, narad i zebrań sprawozdawczo-wyborczych, sprawozdania z działalności, plany zbiórek pieniężnych, rozliczenia finansowe, wykazy imienne członków Miejskiego Komitetu w Szczecinie, komitetów powiatowych, miejskich, dzielnicowych, gromadzkich, zakładowych. W jednej z teczek zachowały się dwie fotografie z ładowania złomu przez pracowników Stoczni Szczecińskiej, przeznaczonego na sprzedaż na cele SFOS. 2.7. Narady (3 j.a.) Protokoły narad kierowników biur komitetów wojewódzkich oraz narad sekretarzy powiatowych i aktywistów SFOS. Na jednej z ostatnich narad (15.02.1966) w związku z zakończeniem działalności SFOS podjęto decyzję o przekazaniu akt do Archiwum Państwowego w Szczecinie. 3. Plany i sprawozdania (15 j.a.) 3.1. Sprawozdania z działalności (4 j.a.) Sprawozdania z działalności Komitetu Wojewódzkiego i komitetów powiatowych, rezolucje, referaty, teksty przemówień. 3.2. Sprawozdania finansowe i bilanse (7 j.a.) Roczne sprawozdania finansowe i bilanse, zestawienia roczne wpływów ze składek wg powiatów (1952-1966), bilans likwidacyjny na dzień 30 kwietnia 1966 r. 3.3. Plany pracy (1 j.a.) Plany pracy na lata 1951-1953, 1956, 1959, 1962-1964; plan Powiatowego Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Warszawy w Nowogardzie na 1957 r. 3.4. Plany inwestycyjne (2 j.a.) Plany i sprawozdania inwestycyjne (z inwestycji terenowych z lat 1949-1967, także niezrealizowany plan na lata 1966-1970), rozliczenia kredytów inwestycyjnych, preliminarze i sprawozdania ze zbiórek pieniężnych. 3.5. Plany zbiórek pieniężnych (1 j.a.) Plany zbiórek pieniężnych na lata 1962-1965. 4. Działalność statutowa (32 j.a.) 4.1. Inwestycje (22 j.a.) Materiały dotyczą inwestycji zrealizowanych ze środków SFOS na terenie miasta Szczecina i powiatów województwa szczecińskiego, takich jak odbudowa Zamku Szczecińskiego, kościoła pw. św. Jana Ewangelisty i in. zabytków w terenie, ponadto budowy i odbudowy obiektów kulturalnych (Filharmonia im. M. Karłowicza, Teatr Lalek „Pleciuga”, Muzeum Pomorza Zachodniego, teatry, kluby) i sportowych, szkół, przedszkoli, świetlic, placówek służby zdrowia, żłobków, ośrodków wypoczynkowych, ogródków jordanowskich itp. W niektórych j.a. zachowały się fotografie z realizacji inwestycji. 4.2. Współzawodnictwo w zbiórce funduszy (5 j.a.) Materiały dot. współzawodnictwa w zbiórce funduszy na rzecz SFOS: przepisy, narady, sprawozdania i zestawienia zbiórkowe (w tym także na szczeblu ogólnokrajowym, z podziałem na poszczególne województwa i powiaty). 4.3. Akcje propagandowe (4 j.a.) Założenia pracy propagandowej (m.in. tezy do odczytów, programy obchodów, apele, odezwy), wycinki prasowe; materiały Akcji Wrześniowych - corocznych obchodów Miesiąca Odbudowy Kraju i Stolicy (w tym wytyczne, sprawozdania, plakaty propagandowe); „Akcja Szkolna” - protokoły zdawczo-odbiorcze z zaopatrzenia szkół w zestawy techniczne i modelarskie (1964-1966). 4.4. Odznaczenia zasłużonych działaczy (1 j.a.) Wnioski o nadawanie odznaczeń i dyplomów. Wykazy odznaczonych 5. Materiały propagandowe (26 j.a.) 5.1. Broszury (16 j.a.) Biuletyny Organizacyjne Społecznego Funduszu Odbudowy Kraju i Stolicy (1960-1966); „Warszawa w poezji i pieśni” (1950); broszury z lat 1946-1955 zawierające wiele cennych informacji i fotografii dot. odbudowy warszawskich zabytków i in. obiektów użyteczności publicznej, budowy nowych dzielnic mieszkaniowych, tras komunikacyjnych, gmachów, infrastruktury, a także planów wówczas niezrealizowanych, takich jak metro warszawskie (wiele z nich ma charakter propagandowy, ukazujący kontrast między dawną „burżuazyjną” Warszawą, a nową, „socjalistyczną”); broszury z lat 1958-1964 dotyczące działalności SFOS i skali prowadzonych zbiórek pieniężnych. 5.2. Plakaty (4 j.a.) Plakaty propagandowe różnych formatów i wzorów (łącznie 59 egz.), m.in. „Cały Naród buduje swoją Stolicę”, „SFOS przyspiesza budowę Kraju i Stolicy”, Miesiąc budowy Warszawy i in. 5.3. Ulotki i inne materiały ulotne (4 j.a.) Ulotki i odezwy dotyczące świadczeń na rzecz SFOS, zaproszenia (afisze) na akademie i spektakle teatralne, notatniki aktywisty i prelegenta SFOS (1953-1955). 5.4. Wycinki prasowe (2 j.a.) Albumy wycinków prasowych (głównie z „Kuriera Szczecińskiego” i „Głosu Szczecińskiego”) dot. działalności SFOS, odbudowy Warszawy i in. inwestycji realizowanych ze środków funduszu (lata 1948-1958). 6. Fotografie (5 j.a.) Fotografie inwestycji sfinansowanych ze środków SFOS na terenie Szczecina i województwa (116 egz.); fotografie z wystawy „16 lat działalności SFOS” (1963); fotografie ze Zlotu Krajowego Przewodników Szkolnych Kół Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy z 5-6 czerwca 1964 r. w Szczecinie (75 egz.) 7. Akta osobowe pracowników (35 j.a.) Akta pracowników etatowych SFOS, ułożone w kolejności alfabetycznej (wg nazwisk). Nieliczne materiały dot. działalności SFOS odnajdziemy w aktach innych zespołów w zasobie AP w Szczecinie: Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie (65/356), Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Szczecinie (65/858) oraz Najwyższej Izby Kontroli Delegatura w Szczecinie (65/383). Ponadto zachował się 1 plakat propagandowy w Zbiorze plakatów i afiszy (65/1001, sygn. 812) oraz wspomnienia dyrektora SFOS, M. Klika, w Zbiorze nagrań dźwiękowych (65/1003, sygn. 30).

Dzieje twórcy:

Celem odbudowy oraz „przywrócenia świetności” potwornie zniszczonej przez niemieckiego okupanta Warszawy Krajowa Rada Narodowa wydała 24 maja 1945 r. dekret o odbudowie m. st. Warszawy (Dz.U. 1945 nr 21 poz. 124), który powoływał Naczelna Radę Odbudowy m. st. Warszawy (NROW), Komitet Odbudowy Stolicy oraz Biuro Odbudowy Stolicy. Ta pierwsza miała za zadanie „mobilizację zasobów duchowych i materialnych całego Narodu dla dzieła odbudowy stolicy”. Propagandowym wyrazem tej akcji stało się hasło „Cały naród buduje swoją Stolicę”. Dla realizacji tych zadań powołano w terenie Komitety Obywatelskie Odbudowy m. st. Warszawy. Pierwszy w kraju komitet powstał wcześniej, bo już 8 maja 1945 r. w Katowicach. Za jego przykładem, częściowo samorzutnie, częściowo z inicjatywy odgórnej, zaczęto tworzyć kolejne w innych miastach, na poziomie wojewódzkim, powiatowym, miejskim, a następnie i na niższych szczeblach (dzielnicowe, gromadzkie, zakładowe). Ich działanie normował regulamin z 1 sierpnia 1946 r. Miesiąc później, 1 września 1946 r., zainaugurowano pierwszy „Miesiąc Odbudowy Warszawy”, co było niejako odpowiedzią na dwukrotne niszczenie stolicy przez okupanta – we wrześniu 1939 i wrześniu 1944. Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy (SFOS) został powołany w trakcie obrad pierwszego krajowego zjazdu delegatów obywatelskich komitetów odbudowy Warszawy w dniu 17 czerwca 1948. Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 24 lipca 1948 r. (Dz.U. 1948 nr 38, poz. 278) uznano SFOS za stowarzyszenie wyższej użyteczności oraz nadano nowy statut, który został ogłoszony przez Prezesa RM w obwieszczeniu z 26 sierpnia 1948 r. (M.P. 1948 nr 69 poz. 544). Władzami centralnymi były: Rada Główna (jako walne zgromadzenie delegatów), Centralny Komitet Obywatelski Odbudowy Warszawy (zarząd) oraz Główna Komisja Rewizyjna. Strukturę terenową stanowiły komitety oraz koła. SFOS otrzymał też wtedy wyłączne prawo do organizowania akcji zbiórkowych i mobilizacji społeczeństwa na cele odbudowy stolicy. Realizował swoje zadania poprzez działania propagandowe, zaznajamiając ze stanem zniszczenia Warszawy, jej postępującą odbudową i planami nowych inwestycji, inicjował i organizował akcje zbiórkowe (zarówno pieniędzy, jak i darów rzeczowych), zachęcał do indywidualnej ofiarności, wydawał broszurki informacyjne, kolportował plakaty i ulotki. SFOS podlegał Komitetowi Wykonawczemu NROW, a ogólny nadzór nad jego działalnością sprawował Minister Administracji Publicznej w porozumieniu z ministrami: Ziem Odzyskanych i Odbudowy. Działalność SFOS była w przeważającej mierze oparta na pracy społecznej. Wojewódzki Komitet Obywatelski Odbudowy m. st. Warszawy w Szczecinie powołano 14 czerwca 1946 r. na inauguracyjnym posiedzeniu Wojewódzkiej Rady Narodowej. Pierwsze posiedzenie Komitetu miało miejsce 17 lipca 1946 r. W szybkim tempie zaczęły powstawać komitety powiatowe, gminne i miejskie oraz koła (zakładowe, szkolne). Organami władzy komitetów na wszystkich szczeblach były: zebranie delegatów kół, zarząd, komisja rewizyjna, a kół – ogólne zebranie, zarząd, komisja rewizyjna. W 1950 r., wraz z nowym podziałem administracyjnym kraju, wydzielono Komitet Wojewódzki SFOS w Koszalinie. Komitet w Szczecinie używał kolejno nazwy: Zachodnio-Pomorski Wojewódzki Komitet Odbudowy Warszawy, Wojewódzki Komitet Odbudowy Warszawy, Wojewódzki Komitet Odbudowy Stolicy i Ziemi Szczecińskiej (od 1958). Fundusz SFOS był ogólnokrajowy, a pieniądze były pozyskiwane z opodatkowania wszystkich grup zawodowych. I tak, w 1962 r. wysokość powszechnego obciążenia wynosiła – po odliczeniu innych należnych podatków – 0,25% (odpowiednio) rocznego funduszu płac pracowników najemnych, połowy rocznych przychodów gospodarki chłopskiej oraz czwartej części dochodów gospodarki nieuspołecznionej (prywatnej inicjatywy). Od uczniów pobierano symboliczne 2 zł rocznie, jednak dodatkowo organizowano zbiórki publiczne (w których uczniowie mieli znaczący udział), w tym na różnych imprezach artystycznych, rozrywkowych i sportowych, opodatkowano również niektóre produkty (np. alkohol, w formie znaczków wartościowych), organizowano zbiórki złomu i in. surowców wtórnych, sprzedawano wydawnictwa informacyjne i propagandowe. Następnie przekazywano zebrane pieniądze do centrali w Warszawie, w ilości ustalonej przez władze SFOS. Resztę, we współdziałaniu z miejscowymi władzami, przeznaczano na inwestycje lokalne (do 1950 r. większość środków szła na Warszawę, od 1951 zwiększał się udział inwestycji terenowych, by od 1958 r. osiągnąć 75% całości). Dzięki funduszom SFOS-u zostały całkowicie odbudowane lub odrestaurowane cenne obiekty kultury narodowej w Warszawie (Stare Miasto, Trakt Królewski, kościoły, pałace, pomniki); sfinansowano także całkiem nowe inwestycje: dzielnice mieszkaniowe (Muranów, MDM), gmachy użyteczności publicznej, trasy komunikacyjne (Trasa W-Z), mosty i in. Na I Krajowym Zjeździe Delegatów SFOS (15-16 czerwca 1958 r.) podjęto decyzję, by zmienić profil działalności i skupić się na takich dziedzinach inwestycyjnych jak budowa szkół, obiektów kulturalnych, ośrodków zdrowia, aktywizacja ziem zachodnich, odbudowa lokalnych zabytków. Odtąd tylko 25% funduszu miało być przeznaczane na finansowanie inwestycji warszawskich, a 75% na cele lokalne (w obrębie województwa). Dla podkreślenia zmiany priorytetów, stowarzyszenie przyjęło nazwę „Społeczny Fundusz Odbudowy Kraju i Stolicy”, pozostawiając jednak tradycyjny, powszechnie kojarzony skrót SFOS. Nowy statut otrzymało zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z 3 sierpnia 1959 r. (M.P. 1959 nr 71 poz. 370). Zadaniem stowarzyszenia było teraz „mobilizowanie społeczeństwa do zdobywania środków materialnych dla wzmożenia inwestycji o charakterze użyteczności społecznej i finansowania tych inwestycji”. Naczelnymi władzami stowarzyszenia zostały: Krajowy Zjazd Delegatów, Rada Główna i Główna Komisja Rewizyjna. Metody działania i pozyskiwania środków finansowych pozostały te same. Całość funduszy dzielono na część centralną i wojewódzkie; ponadto komitety wojewódzkie mogły tworzyć także dodatkowe fundusze docelowe. W Szczecinie funkcjonował odtąd Społeczny Fundusz Odbudowy Kraju i Stolicy – Komitet Wojewódzki w Szczecinie, zaś reszta struktury terenowej pozostała bez zmian. Stan organizacyjny Komitetu Wojewódzkiego SFOS w Szczecinie na I kwartał 1965 r. wynosił: 13 komitetów powiatowych, Komitet Miejski w Szczecinie, 4 komitety dzielnicowe (w Szczecinie), 36 miejskich, 2 osiedlowe, 1098 kół zakładowych, 868 kół szkolnych. (sygn. 13) Prezydium zarządu liczyło wówczas 7 osób, a cały zarząd – 30 członków (wchodzili doń przewodniczący powiatowych komitetów z terenu województwa oraz przedstawiciele placówek kulturalnych, jednostek gospodarczych i spółdzielczych). Ponadto działało 5 stałych komisji problemowych. W latach 1961-1964 odbywało się kilkanaście posiedzeń prezydium rocznie oraz 1-2 posiedzenia plenarne zarządu. W ciągu roku Prezydium i Biuro KW SFOS przeprowadzało także kilkadziesiąt lustracji komitetów powiatowych i niższego szczebla. Po 20 latach pracy, 13 stycznia 1966 r. Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Delegatów SFOS podjął uchwałę o zakończeniu działalności. Stwierdzono wówczas, że SFOS „wykonał swe chlubne zadanie, a mianowicie dopomógł w przyspieszeniu odbudowy stolicy”. Łącznie SFOS zebrał 5 575 mln zł, w tym 1 894 mln ze sprzedaży napojów alkoholowych, 2 276 mln ze składek robotników, 390 mln - rolników, 135 mln - uczniów, 145 mln – sektora nieuspołecznionego (prywatnego). Na inwestycje wydano 5 436 mln, zatem koszty działalności – według oficjalnych danych – wyniosły tylko 138 mln. Zakończył wówczas działalność także Społeczny Fundusz Budowy Szkół Tysiąclecia (SFBST, działający od końca 1958 r. i realizujący akcję „1000 szkół na tysiąclecie Państwa Polskiego”). Ponieważ istniały jednak dalsze potrzeby budowy szkół i innych placówek, Ogólnopolski Komitet Frontu Jedności Narodu powołał nowy fundusz – Społeczny Fundusz Budowy Szkół i Internatów, który przejął aktywa i pasywa oraz struktury terenowe i działaczy zarówno SFOS, jak i SFBST. Tym samym Nadzwyczajny Zjazd automatycznie zgłosił akces do nowoutworzonego stowarzyszenia. Ostatnie posiedzenie plenarne Komitetu Wojewódzkiego SFOS w Szczecinie miało miejsce 28 stycznia 1966. Na przestrzeni lat 1946-1965 zebrał łącznie 140,7 mln zł, z czego – wg oficjalnych danych – aż 114 mln (81%) przeznaczono na potrzeby regionalne. Dzięki funduszom SFOS w województwie szczecińskim odbudowano lub zbudowano niemal 100 obiektów, m.in. Zamek Książąt Pomorskich, kościoły św. Jana oraz św. św. Piotra i Pawła w Szczecinie, Operetkę Szczecińską, Teatr Lalek Pleciuga, Muzeum Pomorza Zachodniego, estradę w Parku Kasprowicza; w samym Szczecinie oraz w dziesiątkach miast i wsi zbudowano szkoły, internaty, przedszkola, żłobki, świetlice, biblioteki, domy kultury, sale gimnastyczne, ośrodki wypoczynkowe, ogródki jordanowskie, odbudowano także różne budynki zabytkowe. Ostatecznie struktury SFOS zakończyły swa działalność z dniem 30 kwietnia 1966 r.

Daty skrajne:

1946-1966

Klasyfikacja:

stowarzyszenia i związki

Nazwa twórcy:

Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy Komitet Wojewódzki w Szczecinie

Daty:

1946-1966.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

polski

Dostępność:

Udostępniany w całości

Ogółem jednostek archiwalnych:

169

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

169

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

1.6

Ogółem opracowanych metrów bieżących

1.6

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
elektroniczny inwentarz archiwalny zatwierdzony Brak danych

Uchwałą nr 22 KAOD z 23.08.2011 r. akta kat. B przekwalifikowano do kat. A