Wydział Prawny Uniwersytetu w Greifswaldzie (Kolekcja Gellentiena)

Sygnatura
65/1181/0
Liczba serii
5
Liczba skanów
0

Zawartość:

I. Korespondencja książęca (Fürstliche Korespondenz); sygn. 1-27; 27 j.a., - są to listy i pisma kierowane do Fakultetu, Uniwersytetu oraz Rady Miejskiej w Greifswaldzie przez książąt: Barnima XII, Bogusława XIII, Bogusława XIV Ernesta Ludwika, Filipa II, Filipa Juliusza, Franciszka I, Jana Fryderyka, Kazimierza IX oraz księżne: Erdmuth, Zofię Jadwigę. Wspomniana korespondencja z lat 1562–1637 zawiera bogate wiadomości biograficzne o rodzinie panującej. Dwie j.a. z lat 1590–1649, to listy wydziału prawa oraz uniwersytetu skierowane do władców księstwa, kancelarii księstwa wołogoskiego oraz innych osób związanych z dworem książęcym. Ponadto w grupie tej znajduje się korespondencja z królami Szwecji (Krystyna, Karol XI, Karol XII, Adolf IV Gustaw), Danii z lat 1643–1802 oraz mandat Napoleona dla Uniwersytetu z 1809 i 1810 roku. Występują tu też dwa listy autobiograficzne księcia Enno III, władcy Fryzji Wschodniej z 1617 roku, Henryka Juliusza księcia brunszwicko-luneburskiego z 1596 roku oraz pismo burmistrza Greifswaldzu z 1623 roku w sprawie jurysdykcji nad studentami. II. Książęce Domeny (Fürstliche Ämter) sygn. 28-41; 14 j.a. - składa się z korespondencji kierowanej do wydziału przez książęcych urzędników, a dotyczącej domen z obszaru całego Pomorza: Barth, Franzburg, Clempenow, Gützkow, Golczewo, Loitz, Marianowo, Szczecinek, Pudagla, Słupsk, Bytów, Białogard, Białoboki [Belbuck], Lębork, Torgelow, Prenzlau, Triebsees, Ückermünde, Verchen oraz Wołogoszcz. Interesujące materiały dotyczą historii poszczególnych domen. Zachowały się m.in. wykazy zarządców książęcych w poszczególnych domenach, jak również w przypadku domen utworzonych w sekularyzowanych dobrach klasztornych Grobe i Pudagla – wykazy opatów lat 1150–1289 i 1307–1533. III. Miasta (Städte); sygn. 42-46; 5 j.a. -zawiera źródła do historii miast pomorskich, rodów mieszczańskich, urzędów miejskich – m.in. wykazy burmistrzów. Istniejące archiwalia dotyczą miast: Anklam z lat 1582–1690, w tym wykaz burmistrzów 1330–1864; Barth z lat 1584–1662; Darłowa z lat 1586–1612, w tym też wykaz zarządców domeny książęcej 1470–1615; Ribbnitz z lat 1588–1614; oraz Sławna z lat 1609–1613. IV. Rody szlacheckie (Adliche Familien); sygn. 47-76; 30 j.a. - jest to korespondencja szlachty do fakultetu prawnego z lat 1583–1871, zawierająca materiały biograficzne, genealogiczne rodów szlacheckich: von Berkhahn, von Schwerin, von Schwicheld, von Segebaden, von Steding, von Stein, von Stenbock, von Stoyentin, von Tessin, von Trampen, von Triebsees (Triebsehes), von Usedom, von Wakenitz, von Walsleben (wiadomości też o rodzinach: von Kleist, von Berichhahn, von Wachholt, von Mellenthin, von Groge, von Blücher, von Wussow, von Trampe, von Schulte, von Lepel, von Nienkerken, von Schwerin, von Triebsees, von Rothermund, von Hindenburg, von Plote, von Roden, von Borke, von Eixen, de Insula, von Glinde, von Buckow, von Maltzahn, von Revenslow, von Krokow, von Weltzin, von Blixen, von Koten, von Pozhwolch, von Leisser i von Pentz), von Wedel, von Weltzin, Wesel, Weiher, von Wieserfeld, von Woidtke, von Wolde, von Wolfradt, von Wrangel (też o: von Blücher, von Weltzin, von Zeppelin), von Wesshen, von Zastrow, von Zuhme vel Sume, Sümeke (też o: von Gronow, Piegnitz, Pritzbuer). V. Varia (Vermischtes) sygn. 77-83; 7 j.a. - akta te stanowią różnorodny materiał, który nie został zakwalifikowany do żadnej z wymienionych wyżej grupach rzeczowych. Archiwalia te dotyczą: Augusta Ferber, drukarza w Greifswaldzie z lat 1582–1604; dwóch procesów między Joachimem Witte a Uniwrsytetem z lat 1623–1725 oraz Magdaleną Boldwies a dr Frauenkuncht z lat 1628–1629, a także procesów o czary (dotyczą ok. 50 spraw) z lat 1586–1623. Ponadto zachowały się również materiały o przyczynach konfliktów między studentami uniwersytetu w lat 1545–1824.

Dzieje twórcy:

W latach 1437–1443 w związku z konfliktami społecznymi i przejęciem władzy przez pospólstwo w Rostoku tamtejszy uniwersytet czasowo został przeniesiony do Greifswaldu. Mimo powrotu uczelni do dawnej siedziby cześć profesorów pozostała na Pomorzu, a mieszczanie greifswaldzcy podjęli starania o utworzenie uniwersytetu w ich mieście. Burmistrz Heinrich Rubenow dla inicjatywy tej uzyskał poparcie księcia wołogoskiego Warcisława IX oraz klasztorów w Eldenie, Neuenkamp i Stolpe. Ostatecznie papież Kalikst III dnia 29.V.1456 r. wydał bullę erygującą uczelnię, która rozpoczęła działalność jesienią tegoż roku. Uniwersytet zgodnie z tradycją dzielił się na cztery wydziały – fakultety: teologiczny, medyczny, nauk prawnych i sztuk wyzwolonych . Greifswaldzki Wydział Prawny nawiązywał do północnowłoskich fakultetów prawa, w których zajmowano się nauką prawa kanonicznego iura antiqua (decretum Gratiani) i iura nova (liber sextus, clementinas) oraz prawa rzymskiego ius civile (codex oraz digestum), nazywanego również prawem powszechnym (gemeines Recht) lub cesarskim (Kaiserrecht). Ponadto studia obejmowały prawo lenne (Lehnrecht) i prawo procesowe (Prozessrecht) . Organizację i pracę Fakultetu regulował statut. Pierwszy opracował w 1460 roku Heinrich Rubenow założyciel uniwersytetu i profesor tegoż wydziału w latach 1456–62. Następnie był on odnawiany w latach 1545–1547, 1642 oraz 1730–1733. Według statutu na wydziale było 3 profesorów zwyczajnych, choć przepisy z 1547 r. przewidywały czwartego profesora nadzwyczajnego. Jednakże jego pozycja w kolejnym statucie z 1642 r. nie została jasno określona . Pracami Fakultetu kierował dziekan wybierany corocznie, a jego kadencja zaczynała się zawsze pierwszego stycznia. Ponadto statut przewidywał w nagłych przypadkach funkcję prodziekana . Głównym zadaniem fakultetu prawa było obok kształcenia prawników, wydawanie opinii (opinio doctorum) oraz orzekanie w sprawach, które były przesyłane przez sądy zwyczajne, np. książęce, miejskie, patrymonialne, itp. Funkcja ta wynikała z recepcji prawa rzymskiego i została rozciągnięta na wszystkie przypadki, nie tylko wynikające z tegoż prawa. Szczególnie od XVI wieku, gdy rozpowszechnił się proces pisemny, sądy odsyłały akta trudnych spraw do wydziałów prawnych, gdzie znawcy prawa na podstawie otrzymanych akt wydawali opinię co do wyroku, jaki należy zapisać w tej sprawie . Profesorowie pod przewodem dziekana tworzyli kolegium o charakterze sądu ławniczego (Schöppenstuhl), który miał prawo do prowadzenia dochodzeń sądowych oraz wyrokowania (cognition et decision committiret, facultatem decidendi et de jure respondendi), zobowiązującego sędziów zwyczajnych (judex ordinarius) . Wydział prawny funkcje kolegium orzekającego pełnił jeszcze w XIX wieku, gdyż ze względu na gwarancje ustroju uczelni przez mocarstwa Kongresu Wiedeńskiego Prusy stopniowo reformowały uniwersytet w Greifswaldzie, likwidując dawne zwyczaje i przepisy. Ostatecznie pomorski fakultet prawny zaprzestał orzecznictwa w 1879 roku, po wprowadzeniu reformy wymiaru sprawiedliwości w Niemczech, pozostając placówką naukową i dydaktyczną .

Daty skrajne:

1545-1883

Klasyfikacja:

Nazwa twórcy:

Daty:

1545-1883.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Greifswalder Juristenfakultät

Języki:

Dostępność:

Ogółem jednostek archiwalnych:

83

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

83

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

1.0

Ogółem opracowanych metrów bieżących

0.6

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak w bazie IZA

Zespół częściowo zmikrofilmowany - sygn. 1-41; nr N 65 10003 - 65 10043