Zbiór Bogdana Frankiewicza (1923-2003)

Sygnatura
65/1503/0
Liczba serii
17
Liczba skanów
0

Zawartość:

1. Prace twórcy zespołu 1.1. Opracowania (i ich fragmenty), artykuły, referaty 33 j.a. Największa grupa prac poświęcona jest różnym aspektom problemu pracy przymusowej na Pomorzu Zachodnim w okresie II wojny światowej oraz historii regionalnej, dziejom miast, w tym także historii Szczecina i powiatów Pomorza. 1.2. Tłumaczenia z języków obcych 3 j.a. Są to tłumaczenia artykułów pracowników Muzeum Narodowego w Szczecinie na język francuski (teksty dotyczą badań archeologicznych w Afryce), tłumaczenie artykułu M. Majewskiego na język niemiecki (artykuł na temat kamienic mieszczańskich w Stargardzie), tłumaczenie na język francuski tekstu Bogdana Dopierały, „II Rzeczpospolita w walce o dominację na Bałtyku” oraz tłumaczenie z języka niemieckiego na język polski artykułu o Trzebiatowie. Autorem tłumaczeń jest Bogdan Frankiewicz. 1.3. Materiały warsztatowe 246 j.a. Sa tu wypisy ze źródeł, częściowo tłumaczonych na język polski, notatki bibliograficzne, rękopisy, maszynopisy oraz nadbitki. Wśród materiałów warsztatowych dobrze reprezentowane są takie tematy jak: historia Żydów na Pomorzu, dzieje hugenotów na Pomorzu, dzieje Kościoła (zarówno ewangelickiego jak i katolickiego), (władze niemieckie Pomorza i ich struktura, rodzenie się opozycji antyfaszystowskiej na Pomorzu, ewakuacja ludności niemieckiej z Pomorza przez władze hitlerowskie u schyłku wojny, dzieje miasta Szczecina oraz bombardowań w okresie wojny, historia robotników przymusowych i jeńców wojennych oraz dzieje powojenne Pomorza. Są tutakże artykuły i fragmenty książek przesyłanych przez przyjaciół Bogdana Frankiewicza, niezbędnych w jego pracach badawczych. 2. Materiały działalności twórcy zespołu. 2.1. Działalność organizacyjno-naukowa w instytucjach, konferencjach oraz korespondencja naukowa 41 j.a. Jest tu korespondencja w sprawach naukowych, jaką prowadziłB. Frankiewicz zarówno z osobami prywatnymi, jaki i reprezentującymi światowe instytucje badawcze, jak: Deutscher Hugenotten Verein, Universität Greifswald, Kommission für Zeitgeschichte Bonn, Historical Institut of Saint Louis, Historische Kommission zu Berlin, The Central Archive for The History Of the Jewish People, Jerusalem, Geheimes Staatsarchiv Preussischer Kulturbesitz, Historischer Arbeitskreis Stettin i z jego prezesem Hansem- Güntherem Cnotką. 2.2. Opiniowanie prac naukowych 4 j.a. W Zbiorze znajdują się jednostki dotyczące recenzji artykułów M. Czernera, T. Gasztołda, pracy G. Bojar-Fijałkowskiego i A. Zientarskiego, E. Buczka i T. Gasztołda, a także pracy L. Turek-Kwiatkowskiej „Archiwum Pomorza Zachodniego w latach 1808-1914”. 2.3. Działalność społeczno-polityczna 28 j.a. W Zbiorze znajdują się ślady dużej społecznej i politycznej aktywności B. Frankiewicza. Największą grupę stanowi dokumentacja związana ze Stronnictwem Demokratycznym Są to zaproszenia na konferencje Stronnictwa, odręczne notatki (protokół) z zebrania, wygłaszane referaty (zarówno jego jak i innych członków SD), notatki do historii SD oraz maszynopis artykułu „Stronnictwo Demokratyczne w latach 1945-1965”. Dziewięć jednostek aktowych dokumentuje działalność Bogdana Frankiewicza w Komisji Badania Zbrodni Przeciw Narodowi Polskiemu (Komisja w czasie swojej działalność zmieniała nazwę). 2.4. Archiwum Państwowe w Szczecinie 3 j.a. Jest tu niewielka grupa akt dotycząca miejsca pracy i ludzi związanych z Archiwum Państwowym w Szczecinie. Są to: List pracowników WAP do Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych z 30.11.1974 , materiały Klubu „Cybuch”, którego członkami byli archiwiści, dowcipy o archiwistach (prawdopodobny autorstwa prof. Alfreda Wielopolskiego), oraz materiały do artykułu „Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Szczecinie w latach 1945-1975”. 3. Materiały biograficzne 6 j.i. Są tu zdjęcia prywatne Bogdana Frankiewicza i członków jego rodziny, list do Komisji Weryfikacyjnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację z dn. 15.12.1982 w sprawie złożonego wniosku (o przyjęcie?) z maszynopisem życiorysu za lata 1940-1945 (sygn. 93), oraz kartki pocztowe i zaproszenia na uroczystości w Szczecinie. 4. Korespondencja 4.1. Korespondencja w sprawach genealogicznych 18 j.a. 4.2. Korespondencja z byłymi robotnikami przymusowymi i jeńcami wojennymi 27 j.a. 4.3. Korespondencja prywatna 4 j.a. 4.4. Korespondencja inna 4 j.a. 5. Materiały źródłowe 94 j.a. Dużą grupę Zbioru stanowią źródła, zarówno ich kopie (odpisy, wypisy), jak i dokumenty oryginalne. Najstarszym dokumentem znajdującym się w tej grupie jest Publikandum betreffend die veränderte Verfassung der obersten Staats- Behörden der Preußischer Monarchie, z 1808 (sygn. 446) roku, oraz dwa dokumenty wydawane prze francuskie władze okupacyjne na Pomorzu Szwedzkim z lat 1809-1812 (sygn.410). Ponadto znajdują się tu takie dość niezwykłe dokumenty jak: plakaty (afisze) z 1904 roku informujące o koncercie Ignacego Paderewskiego w Krakowie (sygn. 448), druki ulotne emigracji polskiej w Paryżu z lat 1863-1870 (sygn.447), list Zygmunta Nowowiejskiego syna Feliksa, z roku 1946 zawierający opis twórczości ojca (sygn. 291), dokumenty rodzinne kupca szczecińskiego Zygmunta Nowakowskiego (ur.1873 zm. 1954), (sygn. 184), legitymacja organizacji „Der Stahhelm” z 1933 (sygn. 509), poświadczenie wydane przesz Arbiter und Soldatenrat in Schlawe (Sławno) z 1918 (sygn. 493), alianckie ulotki, (sygn.226), negatyw zdjęcia lotniczego okolic Nadodrza z dn.19.02.1944 (sygn. 496). Ponadto kopie dokumentów Konsulatu Rzeczpospolitej Polskiej w Szczecinie, odpisy źródeł z archiwów niemieckich, m.in. dotyczące bombardowania Szczecina, kserokopie i oryginały dokumentów dotyczących Pomorza w latach 1933-1945, kopie i oryginały dokumentów robotników przymusowych i jeńców wojennych oraz nadesłane przez nich fotografie (kopie i oryginały), odpisy zarządzeń władz hitlerowskich dotyczących robotników. Cennym elementem tej grupy są gazetki wydawane w obozach przez jeńców francuskich, 3 j.a. (sygn. 50, 51, 52). Są tu także dokumenty dotyczące okresu powojennego, zwłaszcza kształtowania się władz polskich na Pomorzu oraz dokumenty przekazane przez pionierów. W 4 jednostkach aktowych są dokumenty dotyczące rodzącej się opozycji antykomunistycznej na Pomorzu w latach 70 i 80 XX wieku. Dla badacza historii nazw ulic Szczecina, Świnoujścia, Polic, Koszalina, i Stargardu przydatne mogą być spisy nazw z lat 1945-1962. 6. Fotografie 9 j.i. W przekazanych do Archiwum Państwowego w Szczecinie zbiorach Bogdana Frankiewicza znajdowały się także należące do niego książki, czasopisma i nadbitki artykułów a także afisze i gazety z czasów „Solidarności”. Sporządzone spisy zamieszono w Załączniku.

Dzieje twórcy:

Bogdan Frankiewicz urodził się w 03.08 1923 w Kostrzynie Wielkopolskim. Dzieciństwo i wczesną młodość spędził w miejscowości Wyrzysk-Osiek. W czasie wojny pracował w Kreisjugendamt. Jako urzędnik władz niemieckich miał pod opieką grupę 1500 dzieci. Po wojnie, po zdaniu matury w 1947 wstąpił na Wydział Prawa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, ale już po roku zrezygnował ze studiów prawniczych i rozpoczął naukę na Wydziale Filologicznym UAM, na romanistyce. W 1950 jako student III roku otrzymał stypendium rządu francuskiego, które umożliwiło mu roczny pobyt na Uniwersytecie w Lyonie. Po zakończeniu studiów w 1952 r. otrzymał pracę w Zjednoczeniu Przemysłu Materiałów Budowlanych w Poznaniu, wkrótce jednak zaproponowano mu pracę nauczyciela w szkole w Drawsku Pomorskim. Ostatecznie 1952 r. trafił do Archiwum Państwowego w Szczecinie, został kierownikiem Powiatowego Archiwum w Państwowego w Stargardzie Szczec. Pionierskie lata działalności Bogdana Frankiewicza jako archiwisty dały mu wgląd w problematykę pracy oraz kontakty z powstającym z trudem środowiskiem humanistycznym Szczecina. W działalność tę włączył się Bogdan Frankiewicz i kontynuował ją praktycznie do końca życia. W latach 60 XX wieku podjął pracę nad doktoratem pod kierunkiem prof. Janusza Pajewskiego. Pracę pod tytułem „Praca przymusowa na Pomorzu Zachodnim w latach 1939-1945” obronił na Uniwersytecie Poznańskim w roku 1967, a dwa lata później została opublikowana i jest po dziś dzień uważana za podstawowe i najbardziej rzetelne kompendium wiedzy o tej problematyce. Lata 70 XX wieku to bardzo intensywny okres w pracy badawczej Bogdana Frankiewicza, powstało wówczas najwięcej i najbardziej różnorodnych publikacji naukowych ogłaszanych w periodykach historycznych. W tym czasie włączył się Frankiewicz w przygotowanie ważnej dla badań pomorzoznawczych publikacji „Z dziejów wojennych Pomorza Zachodniego” , której redaktorem był Benon Miśkiewicz, przygotowując rozdział „Wojny napoleońskie na terenie Pomorza Zachodniego”. Pracował aktywnie w Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, gdzie zajmował się badaniem i zbieraniem materiałów dotyczących zbrodni niemieckich, popełnionych w latach 1939-1945 na Pomorzu w stosunku do obywateli polskich. Ponadto przeprowadzał na zlecenie komisji kwerendy archiwalne a także brał udział w zleconej w 1968 ogólnopolskiej ankietyzacji na temat miejsc dokonywania zbrodni, obozów pracy przymusowej i obozów koncentracyjnych, a także w zbieraniu informacji od świadków i ofiar prześladowań. Jest autorem listy obozów i miejsc zagłady na Pomorzu, czy opracowania pod tytułem „Stan badań nad obozami hitlerowskimi w województwie szczecińskim". W latach 80 i 90 XX wieku prace badawcze skupiały się wokół tematów związanych z kształtowaniem się administracji polskiej na Pomorzu, a także administracji kościelnej oraz sytuacją Pomorza w okresie II wojny. Zainteresowania wojennymi losami Szczecina znalazły najpełniejsze opracowanie w tomie III wydanych w 1994 „Dziejów Szczecina”. Ostatnie lata XX wieku poświęcił na przygotowanie wielkiej monografii szczecińskich nekropolii. Udało mu się zrekonstruować historię zakładania szczecińskich cmentarzy, ich przeobrażeń, wreszcie likwidacji. Powstała książka-przewodnik po 91, w większej części już nieistniejących cmentarzach miasta. Praca ta ukazała się drukiem już po jego śmierć, w 2003 . Osobną sferę aktywności Bogdana Frankiewicza stanowiła działalność publiczna: był jednym z założycieli szczecińskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, członkiem Szczecińskiego Towarzystwa Kultury, Towarzystwa Przyjaciół Szczecina i Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej. Należał też do Stronnictwa Demokratycznego, wspierał organizacje i towarzystwa kulturalne działające w Szczecinie. Przez prawie 40 lat współpracował jako tłumacz z Chórem Politechniki Szczecińskiej. Zmarł 02.07. 2003 w Szczecinie . Urna z jego prochami złożona została 10 lipca 2003 w grobowcu rodzinnym w Poznaniu.

Daty skrajne:

1923-2003

Klasyfikacja:

Nazwa twórcy:

Daty:

1945-1999.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

Dostępność:

Ogółem jednostek archiwalnych:

520

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

520

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

5.0

Ogółem opracowanych metrów bieżących

4.7

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
inwentarz książkowy zatwierdzony Tak w bazie IZA