Fragment akt z r. 1832,1836,1853,1855,1885 5 j.a.; Akta z okresu 1914-1939 29 j.a.: akta ogólne 1914-1938, protokoły posiedzeń 1920-1934, sprawy finansowe 1929-1939; Akta z okresu 1939-1944 15 j.a.: sprawy finansowe 1939-1944; Akta z okresu 1944-1950: Dział Ogólno-Organizacyjny 1944-1950 67 j.a.-normatywne, protokoły Z.M., kontrole, sprawozdania, osobowe; Dział Finansowo-Budżetowy 1944-1950 63 j.a.-budżety, sprawozdania, podatkowe; Dział Administracyjny 1946-1949 10 j.a.-najem lokali; Referat Spraw Technicznych i Majątkowych 1946-1949 5 j.a.-budowlane; Akta Rady Miejskiej 1933-1950 42 j.a.: normatywne, protokoły osobowe, komisje Ewidencja ludności: rejestry mieszkańców miasta Szczebrzeszyna i gminy 1932-1952 21 j.a.

Pierwsze dokumenty, które wymieniają Szczebrzeszyn pochodzą z 1353 roku. Miejscowość ta występuje już jako miasto (oppidum). W 1583 roku król Stefan Batory potwierdził jego prawa miejskie. Szczebrzeszyn po I rozbiorze wchodził w skład zaboru austriackiego, a w 1912 roku został włączony do nowoutworzonej guberni chełmskiej i wraz z nią znalazł się w granicach Cesarstwa Rosyjskiego. W czasie I wojny światowej władze austriackie unieważniły fakt powstania guberni chełmskiej i przywróciły podział guberni lubelskiej sprzed 1912 roku. Odzyskanie niepodległości Państwa Polskiego w 1918 roku pociągnęło za sobą przeprowadzenie zmian dotyczących organizacji życia wewnątrzpaństwowego. Zmiany te poparte zostały ustawami i zarządzeniami normującymi nowe formy administracji wewnętrznej. Jednym z pierwszych był dekret z dnia 4 II 1919 roku o organizacji samorządu miejskiego dla ziem b. zaboru rosyjskiego. Dekret ten i ustawa z 23 marca 1933 roku postanawiały: gmina miejska jest jednostką samorządną na określonym terenie i osobą publiczno-prawną, jej zarządzenia są obowiązujące na danym obszarze na równi z rozporządzeniami władz państwowych. Istniał dwukierunkowy zakres działalności gminy miejskiej: własny-do niego należały sprawy dotyczące bytu materialnego, spraw kulturalnych oraz zdrowia, poruczony-zakres ten ustalały ustawy i rozporządzenia władz państwowych. Do wykonania tych zadań gmina miejska posiadała dwa organy ustrojowe: Radę Miejską i Magistrat nazywany w późniejszych latach Zarządem Miejskim. Radni wchodzący w skład Rady byli wybierani na okres 3-letni. Posiedzenia Rady były jawne protokołowane przez sekretarza Rady. Do zakresu działania Rady należało: powoływanie Zarządu Miejskiego, kontrola nad jego działalnością i stanowienie norm dotyczących zarządu sprawami miasta, wybory komisji działających i usprawniających działalność Zarządu miejskiego, ustalanie etatów służbowych, statutów miejskich i przepisów, ustalanie zasad urzędowania, zarządzania i użytkowania majątku i dochodów miasta. Najważniejszym zadaniem Rady była jednak kontrola całej działalności Zarządu Miejskiego z wyjątkiem spraw załatwianych jednoosobowo przez burmistrza. Dla usprawnienia swej działalności Rada powoływała komisje, w skład których wchodzili kandydaci z Rady oraz kwalifikowani rzeczoznawcy. Magistrat (Zarząd Miejski) był organem wykonawczym i wybieranym przez Radę na posiedzeniach plenarnych, reprezentował gminę miejską i obowiązany był składać radzie sprawozdania. Członkowie Zarządu organizowali pod swoim zarządem cały aparat administracyjny miasta-biuro zarządu, podzielone na kancelarię i odpowiednie wydziały. Zarząd Miejski wykonywał wszelkie uchwały Rady. W myśl jej wytycznych zarządzał majątkiem gminy, układał preliminarze budżetowe i przedkładał je do zatwierdzenia radzie, zwalniał i mianował urzędników, uchwalał regulaminy pracy, przedstawiał wnioski w zakresie gospodarki gminnej oraz wykonywał wszelkie czynności poruczone przez władze państwowe. Na czele Zarządu Miejskiego stał Burmistrz, który kierował i sprawował ogólny nadzór nad prawidłowością funkcjonowania wszystkich działów.[na podstawie wstępu do inwentarza]