1) Sprawy organizacyjne: rozkazy, protokoły odpraw i kontroli, sprawy personalne, wybory do rad gromadzkich i gminnych (6 j.a.; 1920-1938). 2) Życie polityczne w Kaliszu i powiecie kaliskim: sprawozdania sytuacyjne, tygodniowe, miesięczne i kwartalne dotyczące działalności partii i stronnictw politycznych. (19 j.a.; 1919-1939).

Odzyskiwanie niepodległości przez Polskę w listopadzie 1918 r. polegało m.in. na organizowaniu służb zapewniających bezpieczeństwo i porządek publiczny. Początkowo były to akcje żywiołowe i niesokordynowane, tworzone przez władze lokalne, najczęściej miejskie, ale także organizacje partyjne (np. PPS). Najczęściej nosiły nazwę Straż Obywatelska, Straż Bezpieczeństwa lub Milicja Ludowa. W celu zapewnienia sobie kontroli na nimi, władze państwowe, na terytorium Królestwa Polskiego, powołały dekretem z 5 grudnia 1918 r. Milicję Ludową (Dziennik Praw Państwa Polskiego, 1918, nr 19, poz. 53). Była to formacja o charakterze wojskowym, jednolicie umundurowana, uzbrojona, skoszarowana i pozostająca na żołdzie, a jej celem było zapewnienie porządku i bezpieczeństwa w całym kraju. Rozwiązano jednocześnie dotychczasowe samorzutne i ochotnicze formacje ochronne, ich członkowie mogli wstępować do wojska, powstającej Milicji Ludowej lub milicji ciał samorządowych, które jako jedyne mogły dalej działać. Ich funkcjonowanie została uregulowane dekretem z 9 stycznia 1919 r. (tamże, 1919, nr 5, poz. 98), które stanowiło, że policja komunalna jest organem samorządu, który ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobistego i porządku publicznego, sprawuje nadzór nad wykonaniem przepisów prawa i rozporządzeń w zakresie działania policji miejscowej oraz jest organem wykonawczym władz państwowych i komunalnych. Policje komunalne organizowały samorządy miejskie i powiatowe, ale pod nadzorem i władzą zwierzchnią Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Proces ujednolicenia organów bezpieczeństwa w państwie przyniosła ustawa z 24 lipca 1919 r. powołująca do życia policję państwową (tamże, 1919, nr 61, poz. 363), zmieniona następnie w 1928 r. (Dz.U, nr 28, poz. 257). Była to państwowa organizacja służby bezpieczeństwa, zorganizowana na wzór wojskowy, organ wykonawczy władz państwowych i samorządowych, mający za zadanie ochronę bezpieczeństwa, spokoju i porządku publicznego. Jej organizacja była dostosowana do podziału administracyjnego kraju, dzieląc się na: komendy okręgowe (od 1924 wojewódzkie), komendy powiatowe, komisariaty (obejmujące większe miasta w powiatach lub ich dzielnice) oraz posterunki, obejmujące jedną lub kilka gmin. Na czele policji stał komendant główny, zależny od ministra spraw wewnętrznych, któremu podlegali komendanci okręgowi (wojewódzcy), a tym komendanci powiatowi. W miastach wydzielonych komisariaty stanowiły odrębne komendy powiatowe lub okręgowe. W zakresie administracji, zaopatrzenia, uzupełnień i szkolenia policja polegała swoim policyjnym przełożonym, w zakresie utrzymania bezpieczeństwa, spokoju i porządku publicznego oraz czynności wykonawczych administracji państwowej - komisarzom rządowym (później starostom) i wojewodom, a w czynnościach dochodzeniowych i ścigania przestępstw władzom prokuratorskim i sądowniczym, stosownie do obowiązujących ustaw postępowania karnego i przepisów szczegółowych. Do nowopowstałej policji wcieleni zostali wszyscy funkcjonariusze policji komunalnej, państwowej, samorządowej, milicji ludowej, straży kolejowej oraz istniejących urzędów śledczych. Ustawa z 1919 r. dzieliła funkcjonariuszy policji na wyższych i niższych, natomiast rozporządzenie z 1928 r. na oficerów i szeregowych Policji Państwowej. Polska policja państwowa był a organem jednolitym, obejmującym wszystkie dziedziny bezpieczeństwa w państwie. Wymagało to dużych kompetencji całej kadry, a służyć temu mała częsta rotacja miejsca służby oraz szkolenia. Stworzono system szkół oficerskich PP i szkół dla szeregowych PP oraz specjalistycznych szkoleń, które musiał przejść każdy policjant. Wydzielonym pionem w policji była służba dochodzeniowa, której zadaniem było zapobieganie, ujawnianie i ściganie przestępstw. Komenda Główna rozkazem z 3 listopada 1919 r. tworzyła przy każdej komendzie okręgowej urzędy śledcze, którym podlegały ekspozytury tworzone przy komendach powiatowych. Powodowało to spory kompetencyjne i stąd w 1922 r. postanowiono, że ekspozytury będą funkcjonować w miastach wydzielonych oraz będących siedzibami sądów okręgowym, będąc częścią miejscowej policji i podlegając służbowo lokalnym komendom policji. Kolejną zmianę organizacyjną przeprowadzono w 1926 r., kiedy zlikwidowano ekspozytury zostawiając tylko urzędy śledcze, które powoływał (i likwidował) minister spraw wewnętrznych, w razie potrzeby, przy komendach powiatowych, komendach policji państwowej w miastach, komisariatach i innych jednostkach wykonawczych policji państwowej. Już w następnym roku powrócono do rozwiązań z 1922 r. Przy komendach wojewódzkich tworzono urzędy śledcze, natomiast przy komendach powiatowych i komendach miast wydzielonych wydziały śledcze, będące ich częścią i podlegając ich kierownikom. Służba śledcza zajmowała się nie tylko przestępstwami kryminalnymi, ale także przestępstwami o charakterze politycznym. Przed październikiem 1919 r. w Komendzie Głównej powołano Inspektorat Defensywy Politycznej zajmujących się sprawami politycznymi, natomiast w terenie należały one do obowiązków służby śledczej w urzędach i ekspozyturach śledczych. W sierpniu 1920 r. utworzono w strukturach policji specjalistyczne komórki zajmujące się zwalczaniem przestępczości politycznej. W Komendzie Głównej zajmował się tym Wydział IV D, na szczeblu okręgu utworzono podległe mu ekspozytury, a przy komendach powiatowych agentury. W wyniku sporów kompetencyjnych między policją, a administracja rządową, w kwietniu 1923 r. cały pion Wydziału IV D przekształcono w Służbę Informacyjną, włączając w struktury administracji ogólnej (odpowiednio: Departamentu Bezpieczeństwa Publicznego i Prasy MSW, wydziałów bezpieczeństwa urzędów wojewódzkich i referatów bezpieczeństwa starostw). Jednak już w 1924 r. powrócono do wcześniejszych rozwiązań. W ramach Komendy Głównej Policji Państwowej utworzono autonomiczny Wydział V Policji Politycznej, przy Okręgowych Komendach PP okręgowe urzędy policji politycznej (OUPP), a w powiatach i miastach wydzielonych ich ekspozytury. W 1926 r. zlikwidowano policję państwową, a jej zadania rozdzielono pomiędzy Departament Wydziału Bezpieczeństwa MSW a poszczególne Wydziały Komendy Głównej OO oraz między wydziały bezpieczeństwa urzędów wojewódzkich a komendy wojewódzkie PP oraz nowopowołane urzędy i wydziały śledcze. W Kaliszu geneza policji wiąże się z jednej strony z utworzoną (formalnie) 11 listopada 1918 r. przez Radę Miejską Milicją Miejską, a z drugiej z powstałą we wrześniu 1918 r. konspiracyjną Strażą Obywatelską, która w ramach Sztaby Wojskowego Ziemi Kaliskiej brała udział w przejęciu władzy w mieście, a potem razem z milicją dbała o życie i mienie mieszkańców. 17 grudnia 1918 r. rozpoczęto proces likwidacji Straży Obywatelskiej, a część jej członków zasiliła szeregi Milicji Miejskiej. Równocześnie, bo 12 listopada 1918 r., rozpoczął się nabór do policji powiatowej, która miała liczyć 3 sierżantów, 20 kaprali i 74 szeregowców. Państwowa Policja Powiatowa rozpoczęła działalność 18 grudnia, zostając podzielona na 3 okręgi policyjne w Błaszkach, Opatówku i Stawiszynie. Na mocy rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych z 14 marca 1919 r. milicja miejska w Kaliszu z dniem 17 marca została przekształcona w policję komunalną (M.P., 1919, nr 62). Po wejściu w życie ustawy o policji państwowej stała się komendą miejską z prawami przysługującymi komendom powiatowym. Z dniem 1 kwietnia 1920 r. obie jednostki policyjne – powiatową i miejską połączono w jedną komendę powiatową. Przepisy wykonawcze do ustawy z 1919 r., wydane przez ministra spraw wewnętrznych 4 grudnia tego roku, stanowiły, że na czele policji w powiecie stał powiatowy komendant policji, podległy bezpośrednio komendantowi okręgowemu. Do jego zadań należało wykonywanie czynności przynależnych policji zgodnie z ww. ustawą, nadzór służbowy nad podległymi mu funkcjonariuszami oraz załatwianie spraw z zakresu organizacji, administracji, zaopatrzenia, uzupełnienia i wyszkolenia funkcjonariuszy. Swoje zadania wykonywał przy pomocy urzędu pn. Powiatowa Komenda Policji Państwowej. W jej skład wchodzili: powiatowy komendant, jego zastępca, komisarze i jego zastępcy, biura z odpowiednim personelem oraz stałe posterunki policji. Komisarze policji byli kierownikami urzędu policyjnego pn. Komisariat Policji Państwowej w większych miastach, dzielnicach większych miast, na stacjach kolejowych oraz w portach. Posterunki stałe policji miały znajdować się w gminach, mniejszych miastach lub większych skupiskach ludności (Dz.U, 1919, nr 94, poz. 940). Nowa ustawa z 1928 r. nie wniosła w tym względzie nic nowego. Nadal obowiązki policji w powiecie wykonywał komendant powiatowy przy pomocy swojego organu pomocniczego pn. Komenda Powiatowa Policji Państwowej. W 1930 r. w skład jednostki wchodziły: Komenda Powiatowa, Komisariat w Kaliszu, Wydział Śledczy w Kaliszu oraz 14 posterunków (Blizanów, Błaszki, Brzeziny, Ceków, Godziesze, Chocz, Iwanowice, Koźminek, Opatówek, Stawiszyn, Staw, Szczypiorno, Tyniec i stacja kolejowa w Kaliszu), w których służyło łącznie 176 policjantów. Kres istnienia Komendy przyniósł wybuch II wojny światowej. W założeniach policja stanowić miała część sił zbrojnych, zapewniając bezpieczeństwo i porządek na zapleczu frontu. Wraz z wojskiem na wschód ewakuowali się także kaliscy policjanci (w trzech rzutach: 1, 2 i 3 września). Ich dalsze losy różnie się ułożyły. 45 policjantów dostało się do niewoli sowieckiej, w której zostali zamordowani. Część powróciła do Kalisza, skąd zostali przymusowo skierowani do służby w Policji Polskiej Generalnego Gubernatorstwa (tzw. Policja Granatowa).

Zmikrofilmowano sygn. 6-8, 21 i 24 (OK 6888-6892). Zgigitalizowano cały zespół