Zespół akt namiestnika „Kraju Warty” jest bardzo cennym źródłem historycznym do dziejów okupacji hitlerowskiej na tym terenie. Zachowane materiały są bardzo różnorodne i obrazują ówczesną sytuację w różnych dziedzinach życia. Najcenniejsze materiały znajdują się w wydziale I (Allgemeine, innere und finanzielle Angelegenheiten). Są tu przede wszystkim materiały mówiące o organizacji i zakresie działalności urzędu namiestnika. Do najbardziej wartościowych źródeł należą tu jednak statystyki, obrazujące zarówno stan rolnictwa i przemysłu jak i politykę ludnościową władz okupacyjnych, zwłaszcza wysiedlenie ludności polskiej i sprowadzenie na jej miejsce ludności niemieckiej. Z działem tym łączy się sprawy planowania przestrzennego i gospodarczego (Raumordnung und Landesplanung), reprezentowane zwłaszcza przez różne memoriały, opinie, statystyki, mapki zaludnienia itp. W dziale Rechtspflege und Bücherei zachowały się koncepty zarządzeń wydawanych przez namiestnika i jego urząd w formie Verordnungsblattu. Materiały w dziale Rechtsangleichung mówią o organizacji różnych urzędów na terenie Kraju Warty. Bogate materiały źródłowe o dużej wartości naukowej znajdują się w dziale Volkstum, politische und kirchliche Angelegenheiten. Dotyczą one zwłaszcza organizacji i działalności w związku w wprowadzeniem w „Kraju Warty” tzw. niemieckiej listy narodowej (Deutsche Volksliste). Można tu również znaleźć zarządzenia w sprawie traktowania ludności polskiej i innych narodowości. Oprócz tego są tu materiały o polskim ruchu oporu; występują one w dziale Polizei- und Verkehrswesen. Szeroko reprezentowane są też materiały do zagadnień komunalnych, zwłaszcza zmian nazw miejscowości, wprowadzenia niemieckiego prawa gminnego i finansów gminnych. Bardzo obfite są materiały personalne, mówiące o urzędnikach we władzach podległych namiestnikowi (landraci, burmistrzowie, komisarze urzędowi itp.) Materiały znajdujące się w wydziale II (Gesundheitswesen und Volkspflege) zasługują na specjalne wyróżnienie, jeśli chodzi o ich wartość. Dotyczą one w dużym stopniu walki biologicznej, jaką hitlerowscy okupanci prowadzili przeciw ludności polskiej. Świadczą one o świadomym zmieszaniu sił fizycznych ludności polskiej, zmniejszaniu świadczeń lekarskich na jej rzecz, niedożywieniu itp. Wiele materiałów z tego wydziału dotyczy organizacji i działalności służby zdrowia, szpitali, ich wyposażenia. Bogato reprezentowana jest także opieka społeczna, oczywiście głównie dla ludności niemieckiej. Znaczna ilość akt dotyczy poza tym służby weterynaryjnej. Mówią one między innymi o rozszerzaniu się różnych zaraźliwych chorób wśród zwierząt. Następny z kolei wydział III (Erziehung, Unterricht, Kultur und Gemeinschaftspflege) zawiera głównie materiały na temat organizacji i sytuacji niemieckiego szkolnictwa podstawowego i średniego w „Kraju Warty”. Niektóre przekazy źródłowe mówią też o planach okupantów w stosunku do nauczania dzieci polskich, które miały być wychowywane na posłusznych Niemcom robotników niewykwalifikowanych. W dziale Kultur znajduje się między innymi kilka teczek akt poświęconych bibliotekom publicznym i muzeom. Dział Landjahrlager zawiera materiały na temat narodowo- socjalistycznego wychowania młodzieży niemieckiej. Wydział IV (Landwirtschaft, Siedlung, Umlegung und Wasserwirtschaft ) zachował się tylko jako niewielki szczątek. Na uwagę zasługują tu materiały na temat kształtowania wyglądu wsi w „niemieckim” Reichsgau Wartheland. W wydziale V (Wirtschaft und Arbeit) większą wartość posiadają materiały na temat przyznawania kredytów różnym przedsiębiorstwom w celu umożliwienia ich działalności. Szczególną wartość mają akta w dziale Aktion Warschau. Dotyczą one łupów wojennych zrabowanych podczas powstania warszawskiego w 1944 roku i wywiezionych na teren „Kraju Warty” celem ich dalszego podziału. Stanowią one cenny przyczynek do rabunków, dokonanych przez okupantów hitlerowskich na ziemiach polskich. Wydział VI (Forstwirtschaft) zachował się również tylko w małym fragmencie i wartościowych akt nie zawiera. Akta w wydziale VII (Bauwesen) dotyczą głównie budownictwa naziemnego, prowadzonego przez okupantów w „Kraju Warty”. Zachowały się tu między innymi plany rozbudowy niektórych miast. Liczne akta obrazują budownictwo na rzecz policji (posterunki policyjne, koszary itp.). Można tu również znaleźć materiały na temat rozbudowy więzień w różnych miastach, między innymi plan założenia obozu koncentracyjnego w Starołęce pod Poznaniem, ulokowanego ostatecznie w Żabikowie. Na specjalną uwagę zasługują akta na temat budowy luksusowej siedziby dla namiestnika w Ludwikowie pod Poznaniem. Bogate są też materiały związane z przebudową pochodzącego z początków XX wieku zamku w Poznaniu; Miał on być przeznaczony na jedną z licznych rezygnacji Hitlera. Poza tym akta w tym wydziale obrazują politykę budowlaną na terenie „Kraju Warty”. W wydziale VIII (Wasserstrassendirektion) zachowało się tylko kilkanaście teczek akt. Dotyczą one przede wszystkim prac melioracyjnych, przeprowadzanych w „Kraju Warty”. Na uwagę zasługuje rejestr statków rzecznych przybywających do Gorzowa Wlkp. (miasto to leżało poza granicami „Kraju Warty”) oraz plan obrony wybrzeża bałtyckiego na Pomorzu Zachodnim. Akta IX wydziału (pomiarów) całkowicie zaginęły w czasie wojny. Na końcu zespołu umieszczono akta agend, których kierownictwo zlecone było namiestnikowi. Najwięcej akt zachowało się w związku z pełnieniem przez niego funkcji komisarza mieszkaniowego. Akta te obrazują głównie budownictwo związane z koniecznością przyjęcia do „Kraju Warty” ludzi z głębi Rzeszy, ze zbombardowanych miast. Akta pełnomocnika do spraw lokalnej komunikacji mówią o sytuacji w tej dziedzinie w „Kraju Warty”. W związku z spełnianą przez namiestnika funkcją pełnomocnika niemczyzny zachowały się tylko dwie teczki akt. Jedna z nich zawiera niektóre zarządzenia, sprawozdania i korespondencję w tej sprawie, a druga – sprawozdania na temat rejestracji dzieł sztuki (zwłaszcza z malarstwa i rzeźby) głównie w siedzibach byłych wielkich właścicieli ziemskich.

Po zakończeniu działań wojennych i zajęciu ziem polskich przez wojska niemieckie ukazał się w dniu 8. 10. 1939 roku dekret Hitlera o podziale administracyjnym tych ziem. Utworzony wtedy został między innymi Reichsgau Posen, przemianowany w końcu stycznia 1940 roku na Reichsgau Wartheland (Tzw. Okręg „Kraj Warty”). Wspomniany dekret wszedł w życie z dniem 26. 10. 1939 roku. Reichsgau Posen został włączony – wraz z innymi tzw. ziemiami wcielonymi – w skład Trzeciej Rzeszy. Z tą też datą władzę nad okręgiem poznańskim przejął namiestnik Rzeszy (Reichsstatthalter), w którym został dotychczasowy tutejszy szef zarządu cywilnego, Artur Greiser, były prezydent senatu Wolnego Miasta Gdańska. Kilka dni przed nominacją na stanowisko namiestnika został on również wyznaczony na okręgowego kierownika partii NSDAP, Czyli Gauleitera w Poznańskiem, odpowiedzialnego bezpośrednio przed wodzem Rzeszy, Hitlerem. W ten sposób w rękach A.Greisera znajdowała się pełnia władzy na podległym mu terenie. Wprowadzenia namiestnika na jego urząd dokonał w dniu 2. 11. 1939 roku minister spraw wewnętrznych Rzeszy, dr Frick. W skład Reichsgau Wartheland weszło całe przedwojenne województwo poznańskie oraz części województwa łódzkiego, pomorskiego i warszawskiego. Cały ten obszar podzielony został na trzy obwody rejencyjne: inowrocławski, kaliski i poznański. Siedzibę obwodu rejencyjnego kaliskiego przeniesiono w 1940 roku do Łodzi, zmieniając odpowiednio nazwę tegoż obwodu. Każdy z obwodów dzielił się z kolei na powiaty, których w rejencji inowrocławskiej było 12, w łódzkiej 9, a w poznańskiej 17. Oprócz tego na omawianym terenie było 6 miast wydzielonych: Gniezno, Inowrocław, Kalisz, Łódź, Poznań i Włocławek. Ogółem w 1943 roku Reichsgau Wartheland obejmował 43 905 km2 powierzchni. Na obszarze tym żyło wtedy 4 557 000 mieszkańców. Urząd namiestnika Rzeszy był centralną władzą na obszarze tzw. Kraju Warty. Cechą charakterystyczną dla tego urzędu na tym właśnie terenie był najwyższy w Trzeciej Rzeszy stopień zespolenia i jedności administracji. Dla wykonania swoich zadań urząd namiestnika dzielił się na kilka wydziałów, których liczba wyznaczona została w rozporządzeniu wykonawczym ministerstwa spraw wewnętrznych z 2. 11. 1939 roku do dekretu Hitlera z 8. 10. 1939 roku. Zgodnie z tym zarządzeniem utworzona została komórka organizacyjna zwana centralnym zarządem (Zentralverwaltung) oraz 7 wydziałów: I. wydział spraw ogólnych, wewnętrznych i finansowych, II. wydział zdrowia i opieki społecznej, III. wydział wychowania i szkolnictwa oraz kultury, IV. wydział rolnictwa, osadnictwa, parcelacji i gospodarki wodnej, V. wydział gospodarki i pracy, VI. wydział gospodarki leśnej i łowiectwa oraz VII. wydział budowlany. Centralny zarząd zajmował się sprawami ogólnymi, wspólnymi dla wszystkich wydziałów, np. kancelaryjnymi, personalnymi, budżetowymi, pomieszczeń dla urządu itp. Na początku lutego 1941 roku „centralny zarząd” został zniesiony i prowadzone przez niego sprawy włączono w skład wydziału I (spraw ogólnych, wewnętrznych i finansowych). I Ostatecznie urząd ten zakończył swoją działalność w dniu 19. I. 1945 roku, kiedy na teren Wielkopolski wkroczyła armia radziecka. (Na podst. wstępu do inwentarza S. Nawrockiego).

W zespole zmikrofilmowano 3366 j.a. o sygn.: 1-238 (nr O: 58858-59095), 240-481 (nr O: 59096-59337), 483-877 (nr O: 59339-59733), 879-881 (nr O: 59734-59736), 883-1063 (nr O: 59737-59917), 1065-1135 (nr O: 59918-59988), 1137-1421 (nr O: 59989-60273), 1423-1663 (nr O: 60275-60515), 1665-1673 (nr O: 60516-60524), 1675 (nr O 60525), 1677-1678 (nr O: 60526-60527), 1680-1681 (nr O: 60528-60529), 1684-1694 (nr O: 60530-60540), 1696-1813 (nr O: 60541-60658), 1816-1839 (nr O: 60659-60682), 1841-2409 (nr O: 60683-61251), 2411-2438 (nr O: 61253-61280), 2440-3386 (nr O: 61282-62228) oraz zdigitalizowano j.a. o sygn.: 1-214, 223-238, 240-263, 265-473, 474-481, 483-541, 565-577, 663-745, 791-877, 879-881, 883-1063, 1065-1135, 1137-1161, 1224-1236, 1301-1371, 1419-1421, 1423-1601, 1638-1663, 1665-1670, 1737-1813, 1816-1839, 1841-2021, 2029-2409, 2411-2438, 2440-2511, 2578-3386.