Sąd Obwodowy w Koźlu

Sygnatura
45/1210/0
Liczba serii
217
Liczba skanów
1160

Zawartość:

I. Akta generalne, 1849-1945 - 203 j.a. ustawodawstwo i rozporządzenia do wykonania ustaw, sprawy pracowników sądu, kancelaria sądu, akta zbiorcze, kasa sądu. II. Akta spraw cywilnych, 1872-1945 - 32 j.a. rejestry, spory, oddłużenia, przymusowe licytacje, spółki prawa handlowego, stowarzyszenia, związki. III. Akta spraw karnych, 1943-1944 - 5 j.a. IV. Spisy właścicieli i nieruchomości, 1879-1945 - 7 j.a. V. Księgi gruntowe, 1774-1993 - 617 j.a. Księgi gruntowe z miejscowości: Stare Koźle, Biadaczów, Bierawa, Byczynica, Błażejowice, Brzeźce, Blachownia Śląska, Miedary, Koźle, Cisek, Cisek-Bełk, Cisowa, Dębowa, Dzielnica, Dziergowice, Rybarze, Gierałtowice, Goszyce, Jaborowice, Kotlarnia, Januszkowice, Radziejów, Kamionka, Kędzierzyn, Naczysławki, Kłodnica, Kobylice, Kormorno, Krzanowice, Długomiłowice, Kuźniczka, Landzmierz, Lenartowice, Łąki Kozielskie, Łężce I, Łężce II, Lubieszów, Lichynia, Łany, Mechnica, Miejsce Kłodnickie, Miejsce Odrzańskie, Pokrzywnica, Nieznaszyn, Olszowa, Ortowice i Stara Kuźnia, Bytków, Pierzchów, Poborszów, Podlesie, Pogorzelec, Pociękarb, Przedborowice, Przewóz, Połowa, Raszowa, Raszowa folwark, Reńska Wieś, Rogi, Rokicie, Roszowice, Roszowicki Las, Grabówka, Zakrzów, Sławięcicce, Stebłów, Sukowice, Trawniki A, Trawniki B, Ubranowice, Większyce, Wielmierzowice, Żabnik. VI. Akta gruntowe, 1573-1982 - 24289 j.a. Akta gruntowe z miejscowości: Stare Koźle, Biadaczów, dobra rycerskie Bierawa, Bierawa, Byczynica, Błażejowice, Blachownia Śląska, Miedary, Brzeźce, dobra rycerskie Komorno, Komorno, majątek ziemski Koźle, Koźle, Cisek, Cisek-Bełk, Cisowa, dobra rycerskie Dębowa, Dębowa, Dzielnica, dobra rycerskie Dzielnica, dobra rycerskie Dziergowice, Dziergowice, Rybarze, Głogowiec, dobra rycerskie Gierałtowice, Gierałtowice, Goszyce, dobra rycerskie Jaborowice, Jaborowice, Kotlarnia, dobra rycerskie Januszkowice, Januszkowice, Radziejów, Kamionka, Kędzierzyn, Stara Kuźnia, dobra rycerskie Naczysławki, Naczysławki, Kłodnica, doba rycerskie Kobylice, Kobylice, dobra rycerskie Krzanowice-Długomiłowice, Krzanowice, Kuźniczka, Landzmierz, Długomiłowice, Leboszowice, Lenartowice, dobra rycerskie Łąki Kozielskie, Łąki Kozielskie, dobra rycerskie Łężce, Łężce I, Łężce II, Lubieszów, Lichynia, dobra rycerskie Łany-Błażejowice, Łany, dobra rycerskie Mechnica, Mechnica, Miejsce Kłodnickie, dobra rycerskie Miejsce Odrzańskie, Miejsce Odrzańskie, Pokrzywnica, Nieznaszyn, Olszowa, Ortowice, Bytków, Pierzchów, dobra rycerskie Poborszów, Poborszów, Podlesie, Pogorzelec, Pociękarb, dobra rycerskie Przedborowice, Przedborowice, dobra rycerskie Przewóz, Przewóz, Połowa, dobra rycerskie Raszowa, Raszowa, Wolny Majątek Ziemski Reńska Wieś, Reńska Wieś, dobra rycerskie Rogi, Rogi, Alodium Rokicie, Rokicie, dobra rycerskie Roszowice, Roszowice, Roszowicki Las, Grabówka, dobra rycerskie Zakrzów, Zakrzów, dobra rycerskie Sławięcice, Sławięcicce, dobra rycerskie Stebłów, Stebłów, Sukowice, dobra rycerskie Trawniki, Trawniki A, Trawniki B, dobra rycerskie Urbanowice, Ubranowice, lasy prywatne Sławięcice-Ujazd, dobra rycerskie Większyce, Większyce, dobra rycerskie Wielmierzowice, Wielmierzowice, dobra rycerskie Żabieniec, Żabieniec, Żabnik. VII. Sprawy gruntowe, 1877-1943 - 31 j.a. rewaloryzacja gruntów, listy hipoteczne, korekty ksiąg gruntowych, pozyskiwanie gruntów pod inwestycję, komasacja gruntów, dzienniki ksiąg gruntowych, zakładanie ksiąg gruntowych. VIII. Testamenty i sprawy spadkowe, 1762-1957 - 9332 j.a. rejestry, testamenty, sprawy spadkowe. IX. Sprawy rodzinne i opiekuńcze, 1855-1945 - 80 j.a. rejestry, akta, opieka nad niepełnoletnimi. X. Protokoły sądów rozjemczych, 1933-1944 - 1 j.a. XI. Rejestracja ludności żydowskiej, 1793-1940 - 15 j.a. XII. Matrykuły dziedzicznych gospodarstw rolnych, 1933-1944 - 11 j.a. XIII. Uwłaszczenia i regulacje granic, 1794-1922 - 13 j.a. Cisowa, Dziergowice, Kobylice, Kotlarnia, Koźle (w tym powiat), Miedary, Miejsce Odrzańskie, Naczysławki, Pogorzelec, Roszowice, Stara Kuźnia, Zakrzów XIV. Varia - 1782-1945 - 1 j.a.

Dzieje twórcy:

Po przejęciu Śląska przez Prusy w 1742 r. pozostawiono na tym obszarze, funkcjonujące już w ramach monarchii habsburskiej, sądownictwo patrymonialne i miejskie, (Patrimonial und Stadtgerichte), nadzorowane przez nowo utworzone rejencje sądowe (Oberamts-Regierungen). Były one sądami I instancji dla spraw feudałów oraz rozstrzygały spory między stanami i władzami. Sąd patrymonialny w Koźlu (Das Patrimonial-Gericht der Herrschaft Cosel) obejmował 16 miejscowości z 5087 mieszkańcami włącznie, a oprócz Koźla były to: Zamek Rybarze, Dębowa, Reńska Wieś, Większyce, Pokrzywnica, Poborszów, Kamionka, Mechnica, Kłodnica, Żabiniec, Kuźniczka, Łąki Kozielskie, Cisowa i Dziećmarów. Tzw. dni sądowe odbywały się w Większycach. Więzienie (Stockhaus) dla sądu patrymonialnego mieściło się w Głogówku. Personel sądu tworzył 1 sędzia i 2 pracowników. Sąd Miejski w Koźlu (Stadtgericht Cosel) został zniesiony na mocy ordynacji miejskiej z 1808 r., która wyłączyła sądownictwo miejskie z administracji miejskiej. W jego miejsce powołano Królewski Sąd Miejski w Koźlu (Königliches Stadtgericht Cosel). Obejmował on miasto i twierdzę Koźle oraz wioski: Dzielnica, Kobylice i Rogi – w sumie 4202 mieszkańców. Lokal sądu mieścił się w miejskim ratuszu, a więzienia (które podlegały miastu Koźle) w pomieszczeniach należących do miasta – jak lakonicznie mówią przekazy źródłowe. Personel sądu tworzył 1 sędzia i 2 pracowników. Oprócz sądu w Koźlu, na terenie całego powiatu kozielskiego działały urzędy sądowe (Gerichts-Amt) w: Koźlu (Königliches Gerichts-Amt der Herrschaft Cosel), Steblowie, Chróstach, Ligocie Małej, Trawnikach, Wroninie, Kozie, Wielmierzowicach, Ligocie Dolnej, Ciesznowie, Sławięcicach, Rzeczycach, Roszowicach, Radoszowach, Polskiej Cerekwi, Modzurowie, Milicach, Miejscu Odrzańskim, Łanach, Łężcach, Długomiłowicach, Karchowie, Jakubowicach, Jastrzębiu, Szczytach, Grudyni Wielkiej, Pawłowiczkach, Gierałtowicach, Ligocie Wielkiej, Dolęcinie, Ciężkowicach, Komornie i Borzysławicach. Urzędy te połączono 1 stycznia 1840 r. z Królewskim Sądem Miejskim w Koźlu i w ten sposób utworzono Królewski Sąd Ziemsko-Miejski (Land und Stadt Gericht). W Koźlu mieściła się ponadto Stanowa Rada Inkwizycyjna (Das ständische Inguisitoriat zu Cosel). Personel Rady tworzyło 2 inkwizytorów i 13 pracowników. Jednym z inkwizytorów był urzędnik nazwiskiem Holze. Rada posiadała kilka własnych więzień, zlokalizowanych w budynku, w którym urzędowała Rada (trudno jest jednak ustalić, gdzie znajdował się ten budynek) oraz w Twierdzy Koźle. Dla przykładu w 1837 r. Rada prowadziła 398 spraw kryminalnych i fiskalnych. Kolejne zmiany w sądownictwie przyniosło rozporządzenie króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV z dnia 2 stycznia 1849 roku. Znosiło ono całkowicie jurysdykcję prywatną i sądownictwo osób uprzywilejowanych, wprowadzając jednolity system organizacji sądów. Rozporządzeniem tym powołano sądy pierwszej instancji dla miast powyżej 50 000 mieszkańców, sądy miejskie (Stadtgerichte), a w pozostałych miastach sądy powiatowe (Kreisgerichte). W wyniku tych zmian powołano Sąd Powiatowy w Koźlu (Kreisgericht Cosel), którego jurysdykcja obejmowała 176 miejscowości powiatu (czyli cały powiat) z 60018 mieszkańcami. Sąd przejął ponadto kompetencje dotychczasowych urzędów sądowych oraz odziedziczył w sukcesji akta tych urzędów, stał się bowiem właściwy dla całego powiatu. Pierwszym dyrektorem Sądu Powiatowego w Koźlu został Hellman (sprawował on swoją funkcję od 1 kwietnia 1849 r. do 1 października 1854 r.). Skład sądu tworzył dyrektor i 9 sędziów. Sprawy związane z sądem przysięgłych rozpatrywał Sąd Powiatowy w Raciborzu. Dla Sądu Powiatowego w Koźlu instancją odwoławczą był Sąd Apelacyjny w Raciborzu (Appelationsgericht in Ratibor). Najwyższą instancję stanowił Wyższy Trybunał w Berlinie (Obertribunal in Berlin) Ustawą o ustroju sądownictwa z 27 stycznia 1877 zostały powołane sądy obwodowe (Amtsgerichte). Sejm pruski zatwierdził ją w 1878 r. Tym samym na mocy ustawy zlikwidowano sądy miejskie i powiatowe. Sądy obwodowe były sądami I instancji. Zarządzeniem króla pruskiego Wilhelma I z 5 lipca 1879 r. został wytyczony obszar administrowania Sądu Obwodowego w Koźlu, który obejmował cały powiat kozielski. Sąd ten podlegał Sądowi Krajowemu w Raciborzu (Landgericht Ratibor), a ten z kolei Wyższemu Sądowi Krajowemu we Wrocławiu (Oberlandesgericht Breslau), natomiast od 1941 r. w Wyższemu Sądowi w Katowicach (Oberlandesgericht Kattowitz). Sprawy sądów ławniczych (Schwurgerichtssachen) rozstrzygane były w Sądzie Ławniczym w Raciborzu (Schwurgericht in Ratibor). Sądowi Obwodowemu w Koźlu podlegały miejscowości: Bełk, Biadaczów, Bierawa, Blachownia Śląska, Błażejowice, Brzeźce, Byczynica, Bytków, Cisek, Cisek-Bełk, Cisowa, Damnik, Dębowa, Długomiłowice, Dzielnica, Dziergowice, Głogowiec, Gierałtowice, Goszyce, Grabówka, Jaborowice, Januszkowice, Jaźwiniec, Kamionka, Kędzierzyn, Kłodnica, Kobylice, Kochaniec, Komorno, Kolonia Korzonek, Kotlarnia, Korzonek, Koźle, Księża Łąka, Kurzawka, Kuźniczka, Landzmierz, Lasaki, Leboszowice, Lenartowice, Lichynia, Lisak, Lubieszów, Łany, Łąki Kozielskie, Łężce, Mechnica, Miedarska Huta, Miejsce Kłodnickie, Miejsce Odrzańskie, Naczysławki, Nieznaszyn, Olszowa, Ortowice, Pawłowiczki, Poborszów, Pociękarb, Podlesie, Pogorzelec, Pokrzywnica, Połowa, Pierzchowice, Przedborowice, Przewóz, Raszowa, Radziejów, Reńska Wieś, Rogi (Koźle-Rogi), Rokicie, Roszowice, Roszowski Las, Rybarze, Sławięcice, Stare Koźle, Stara Kuźnia, Stebłów, Sukowice, Trawniki, Urbanowice, Wielmierzowice, Większyce, Zakrzów, Żabiniec, Żabnik. Sąd Obwodowy w Koźlu przejął w sukcesji akta wcześniej funkcjonujących sądów: patrymonialnego i miejskiego w Koźlu (również tych z okresu monarchii habsburskiej), Sądu Miejskiego w Koźlu, Królewskiego Sądu Miejskiego w Koźlu, urzędów sądowych, Sądu Ziemsko-Miejskiego w Koźlu i Sądu Powiatowego w Koźlu. Obsada Sądu Obwodowego w Koźlu pod koniec XIX w. wyglądała następująco: a) adwokat, notariusz – Brauer, b) radca sądowniczy (Justitzrath) – Büchs i Geißler, c) sędziowie: dr Franz, Krause, Scheffler oraz Kuznitzky, Hundorf pełniący jednocześnie funkcję nadzór służbowy (Amtsgerichtsrath), d) kasa sądu: Gorke (Rendant), Welz (kontroler), e) pisarze: Neugebauer, Kahl, Zinke, Klose, Springer, Ingendorf, Sobotta f) sekretarze i asystenci: Schabon, Niffka, g) komornicy: Berger, Schröder, Klatt, h) nadzorca więzienia (Gefangen-Inspektor): Koslowsky. Ostatecznie sądy obwodowe rozpoczęły swoją działalność dnia 1 października 1879 roku. Pierwszym dyrektorem Sądu Obwodowego w Koźlu był Hübner. Ustawą z dnia 8 maja 1888 r. powołano Sąd Obwodowy w Pawłowiczkach, wyłączając jednocześnie Pawłowiczki z terenu Sądu Obwodowego w Koźlu. Z kolei zarządzeniem z 24 listopada 1932 r. do sądu w Koźlu przyłączono, z terenu Sądu Obwodowego w Pawłowiczkach, Grodzisko i Naczęsławice. Sądami obwodowymi kierował jednoosobowo sędzia. W spornych sprawach cywilnych sądy I instancji były kompetentne do rozstrzygania spraw o wartości przedmiotu sporu do 500 marek, spraw z tytułu umowy najmu, umowy o pracę, spraw alimentacyjnych, spraw upadłości i spraw dotyczących postępowania odwoławczego. Do kompetencji sądów obwodowych należały również sprawy dotyczące prowadzenia ksiąg gruntowych, kurateli, rejestru postępowań z zakresu działania sądu polubownego. W sprawach karnych sądy pierwszej instancji były decyzyjne w kwestiach przekazywania, dopuszczania i określania przestępstw. W przypadku gdy sędzia pierwszej instancji nie rozstrzygał samodzielnie, sprawy karne rozpatrywane były przez sąd ławniczy (Schöffengericht). Ławnicy, którzy byli uprzednio wybrani przez komisję, w czasie głównej rozprawy sądowej korzystali w pełnym zakresie z uprawnień sędziów. W aktach zespołu brak jest informacji odnośnie struktury organizacyjnej Sądu Obwodowego w Koźlu i podziału kompetencji poszczególnych jego wydziałów. Struktura kozielskiego sądu nie mogła jednak zbytnio odbiegać od tych, jakie istniały w innych sądach obwodowych. Dla przykładu struktura organizacyjna i podział obowiązków w Sądzie Obwodowym w Prudniku kształtowały się w 1922 r. następująco: Wydział 1. administracja sądu (Justizverwaltungssachen). Sprawy służbowe, pracowników, rejestry pomocnicze urzędu stanu cywilnego (Standesamtsnebenregistersachen). Wydział 2. spory obywatelskie (bürgerliche Rechtsstreitigkeiten), wcześnie wydział zajmował się przymusową egzekucją (Zwangsvollstreckung) nieruchomości w tym wszystkie sprawy ujęte w rejestrze spraw cywilnych oraz dzierżawy. Wydział 3. wszelkie sprawy karne (Strafsachen), sądownictwo sporne (streitige Gerrichtsbarkeit), a także od 1912 r. przymusowe sekwestracje (Zwangsvollstreckung), sprawy sądu ławniczego. Wydział 4. sprawy rodzinne, spadkowe, kuratela, opieka, sądownictwo nieprocesowe (freiwillige Gerichtsbarkeit), rejestr ludności żydowskiej, fundacje oraz sprawy izby karnej (Strafkammersachen). Wydział 5. sprawy gruntowe (Grundsachen): prowadzenie ksiąg wieczystych, przymusowe sekwestracje nieruchomości. Wydział 6. prowadzenie wszelkich rejestrów (Registersachen), sprawy kosztów postępowania w procesach cywilnych. Kasa sądu (Gerichtskasse) Depozyty (Hinterlegungssachen) Od 1924 r. wszystkie sprawy registratury przejął wydział drugi. Z kolei kalkulacja kosztów spraw w procesach cywilnych należała do kompetencji wydziału czwartego. Wydział szósty natomiast uległ rozwiązaniu, a jego kompetencje przeszły na wydział trzeci. Sprawy przymusowej aneksji gruntów przejął wydział drugi, a następnie piąty. Od 1923 r. przy sądach obwodowych działał sąd do spraw młodocianych (Jugendgericht). Ustawą z 29 września 1933 r. utworzono sąd do spraw niepodzielnych gospodarstw chłopskich (Anerbengericht). Równocześnie z sądami obwodowymi działały od 1934 r. samodzielne sądy do spraw pracowniczych (Arbeitsgerichte), rozpatrujące wykroczenia i przestępstwa z tytułu umowy o pracę. Sąd pracy dla obszaru znajdującego się w kompetencjach Sądu Obwodowego w Koźlu działał przy Sądzie Obwodowym w Raciborzu. Ustawą z 25 czerwca 1935 r. wprowadzono urzędy do spraw oddłużeń (Entschuldungsämter). Urząd ten w Sądzie w Koźlu obejmował tereny sądów w Koźlu i Pawłowiczkach. Instancją rewizyjną (apelacyjną) od wyroków sądów obwodowych były sądy krajowe (Landgerichte). W 1942 r. Sąd Obwodowy w Koźlu miał pod swoją jurysdykcją ponad 70 tysięcy osób. W sądzie pracowało 4 sędziów. Ostatnim jego dyrektorem był Rudolph. Sąd Obwodowy w Koźlu zakończył swoją działalność w styczniu 1945 r.

Daty skrajne:

[1573-1878]1879-1945[1946-1993]

Klasyfikacja:

instytucje ochrony prawa i wymiaru sprawiedliwości

Nazwa twórcy:

Amtsgericht Cosel

Daty:

1573-1993.

Nazwa dawna:

Nazwa obcojęzyczna:

Języki:

polski, niemiecki, łaciński, czeski

Dostępność:

Udostępniany częściowo

Ogółem jednostek archiwalnych:

34637

Ogółem opracowanych jednostek archiwalnych:

34637

Ogółem jednostek archiwalnych bez ewidencji:

0

Ogółem metrów bieżących

347.5

Ogółem opracowanych metrów bieżących

347.5

Ogółem metrów bieżących bez ewidencji

0.0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0

Ogółem plików :

0

Ogółem rozmiar (w MB):

0.0

Ogółem dokumentów

0

Ogółem spraw

0

Ogółem klas

0

Ogółem jednostek archiwalnych:

0.0

Ogółem metrów bieżących:

0.0

Daty skrajne dokumentacji niearchiwalnej:

Nazwa Inwentarz skarbowy Uwagi
elektroniczny inwentarz archiwalny zatwierdzony Tak