Archiwum Państwowe w Częstochowie

Jakiego dokumentu szukasz

Wybierz okres historyczny

Spróbuj inaczej

Wyszukiwanie zaawansowane Przeglądaj kolekcje
Adres:

ul.Tadeusza Rejtana 13

Częstochowa

42-202

Godziny otwarcia:

07:30 - 15:30 (poniedziałek)

07:30 - 15:30 (wtorek)

07:30 - 18:00 (środa)

07:30 - 15:30 (czwartek)

07:30 - 15:30 (piątek)

numer telefonu:
+48 34 363 89 31
numer fax:
+48 34 363 89 31
E-mail:
kancelaria@czestochowa.ap.gov.pl
Strona www:
http://czestochowa.ap.gov.pl

 


      

Pierwszą placówkę państwowej służby archiwalnej w Częstochowie powołał Minister Oświaty, Zarządzeniem z dnia 21 lipca 1950 roku pod nazwą Archiwum Państwowe w Katowicach Oddział Powiatowy w Częstochowie. Właściwą działalność Archiwum rozpoczęto jednak dopiero kilka miesięcy później, w marcu 1951 roku. Dzięki zaangażowaniu pierwszych kierowników placówki, Antoniego Morawskiego i Jadwigi Wódkiewicz,w sierpniu 1951 roku instytucja otrzymała pierwsza własną siedzibę - budynek dawnego Archiwum Miejskiego przy ulicy Krakowskiej.

W początkowym okresie funkcjonowania nazwa urzędu zmieniała się kilkakrotnie. Jeszcze w 1951 roku Oddział Powiatowy przekształcono w Archiwum Państwowe w Częstochowie podległe Wojewódzkiemu Archiwum Państwowemu w Katowicach. Wraz z nadaniem w 1956 roku nowego statutu, placówkę przemianowano na Oddział Terenowy w Częstochowie Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Katowicach. Stałe pozostały jednak zadania Archiwum polegające na gromadzeniu, opracowaniu, przechowywaniu i udostępnianiu akt. Konieczność zapewnienia stale rosnącemu zasobowi odpowiednich warunków przechowywania i potrzeba uzyskania nowych pomieszczeń magazynowych spowodowały przeniesienie w 1963 Archiwum do pomieszczeń Banku Inwestycyjnego przy ulicy Modzelewskiego. Obecnie jest to budynek Oddziału Zamiejscowego Narodowego Banku Polskiego przy ulicy Śląskiej. W 1976 roku wraz ze zmianami podziału administracyjnego kraju zmodyfikowana została organizacja sieci archiwów państwowych. W wyniku zmian w Częstochowie powstało samodzielne, podlegające Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych w Warszawie, Wojewódzkie Archiwum Państwowe. Po przyjęciu przez Sejm, dnia 14.07.1983 roku Ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, w nazwie instytucji pominięto przymiotnik wojewódzkie.

W roku 1975 miała miejsce kolejna przeprowadzka Archiwum, tym razem na ulicę Warszawską 172, do obiektów zajmowanych wcześniej przez Częstochowską Fabrykę Artykułów Muzycznych "Melodia". Niestety nowa siedziba nie rozwiązała wszystkich problemów lokalowych. Największy z przejętych budynków wymagał kapitalnego remontu. Pogarszający się roku na rok stan techniczny budynku spowodował wydanie w 1988 roku przez Państwową Straż Pożarną decyzji o zakazie dalszej eksploatacji budynku. Decyzja ta przyniosła szereg negatywnych dla Archiwum skutków. Część dokumentacji oraz zbiorów bibliotecznych została oddana w depozyt do innych archiwów. Brak perspektyw rozwoju oraz nikłe zainteresowanie ówczesnych władz miasta doprowadziło do degradacji urzędu.

W 1989 roku Archiwum Państwowe w Częstochowie zostało zlikwidowane, a na jego miejsce utworzono Oddział Archiwum Państwowego w Katowicach. Konsekwentne starania ówczesnego kierownika placówki, przyniosły w 1994 roku pozytywne efekty. Zarząd Miasta Częstochowy, z prezydentem Tadeuszem Wroną na czele, przekazał Archiwum budynek po byłym CzZPB "Ceba" przy ulicy. Rejtana 13. Wkrótce potem, na wniosek Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, prof. Jerzego Skowronka, Ministerstwo Edukacji, rozporządzeniem z dn. 07.06.1994 roku utworzyło Archiwum Państwowe w Częstochowie. Reaktywowana placówka może poszczycić się znacznymi osiągnięciami. W latach 1994 - 1999 udało się przeprowadzić adaptację modernizację zajmowanego budynku, dzięki czemu znacząco poprawiły się warunki pracy i przechowywania akt. Odzyskano i ponownie udostępniono korzystającym materiały wywiezione z Częstochowy w 1988 roku.

 

Zasób Archiwum

W skład zasobu Archiwum Państwowego w Częstochowie (wg stanu na grudzień 2018 r.) wchodzą 1203 zespoły archiwalne liczące łącznie 252.560 jednostek archiwalnych, co stanowi ponad 3.148 metrów bieżących. Zbiory pochodzą głównie z XIX i XX wieku, a tylko pojedyncze jednostki z XVII i XVIII w. Pod względem terytorialnym większość materiałów dotyczy powiatów: częstochowskiego, kłobuckiego, lublinieckiego, myszkowskiego. Charakterystyczne dla częstochowskiego archiwum jest to, że działając na terenie dwóch b. zaborów - pruskiego i rosyjskiego oraz części ziem Górnego Śląska, przechowuje akta wytworzone przez dwa różne systemy kancelaryjne, pisane w dwóch różnych językach (niemieckim i rosyjskim). Wśród zgromadzonej dokumentacji znajdują się przede wszystkim akta metrykalne, akta miast, gmin, cechów, akta organów administracji państwowej, jednostek samorządu terytorialnego, zakładów przemysłowych, organizacji gospodarczych, akta rodzinno – majątkowe, partii politycznych, związków, stowarzyszeń i instytucji wyznaniowych oraz zbiory i kolekcje. W skład zasobu archiwalnego wchodzą również akta notarialne, sądowe, akta szkół, instytucji oświaty i kultury.

Najstarsze akta z 1615 roku...

Do najstarszych, spośród przechowywanych akt należą: księga metrykalna parafii w Mstowie z lat 1615 - 1627, księga Bractwa Cechu Kowalskiego w Mrzygłodzie z lat 1648 - 1937 czy wreszcie księga miejska Częstochowy z lat 1759 - 1765. Wśród akt organów administracji państwowej i samorządowej na szczególną uwagę zasługują Akta miasta Częstochowa z lat 1759 -1948, akta Starostwa Powiatowego w Częstochowie z lat 1919 - 1939 czy akta byłego Urzędu Wojewódzkiego w Częstochowie z lat 1975 - 1999. Równie interesujące są akta prezydiów powiatowych rad narodowych i urzędów powiatowych z lat 1950 - 1975 z Częstochowy, Kłobucka, Myszkowa i Lublińca. Cennymi archiwaliami są również akta notariuszy z XIX i XX w. z Częstochowy, Kłobucka, Lublińca i Żarek, akta hitlerowskiego więzienia w Częstochowie z lat 1939-1944 czy zbiory fotografii i pocztówek z lat 1893-1984, afiszy i druków z lat 1901-1989, tłoków pieczętnych z lat 1901-1945.

Liczba zespołów na SwA

1471

Liczba jednostek na SwA

281029

Liczba skanów na SwA

595212

Wielkość zasobu (m.b.):

3185.8

Liczba monografii w bibliotece:

3971

Powierzchnia magazynowa (m2):

974.0

Pojemność półek (m.b.):

0.0

Liczba wydawnictw ciągłych w bibliotece:

2

Liczba miejsc w pracowni naukowej:

20