Archiwum Państwowe w Katowicach

Jakiego dokumentu szukasz

Wybierz okres historyczny

Spróbuj inaczej

Wyszukiwanie zaawansowane Przeglądaj kolekcje
Adres:

Józefowska 104

Katowice

40-145

Godziny otwarcia:

09:00 - 17:30 (poniedziałek)

09:00 - 14:30 (wtorek)

09:00 - 17:30 (środa)

09:00 - 14:30 (czwartek)

09:00 - 14:30 (piątek)

numer telefonu:
+48 32 208 78 01
numer fax:
-
E-mail:
kancelaria@katowice.ap.gov.pl
Strona www:
http://katowice.ap.gov.pl

Historia archiwum historycznego w Katowicach sięga listopada 1932 roku, kiedy to wojewoda śląski dr Michał Grażyński podpisał "Tymczasowy Regulamin Archiwum Akt Dawnych Województwa Śląskiego". Organizację tej placówki powierzono historykowi i archiwiście ze Lwowa, dr. Michałowi Antonowowi (jego imieniem w 2012 roku została nazwana Pracownia Naukowa Centrali w Katowicach). Archiwum Akt Dawnych Województwa Śląskiego, pierwsze polskie archiwum historyczne na Śląsku, do 1939 roku działało w związku z autonomicznym statusem województwa śląskiego, jako wewnętrzna komórka Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego. Dr M. Antonów kierował Archiwum, z wojenną przerwą, do 1969 roku.

W połowie września 1939 roku Archiwum przejęły niemieckie władze okupacyjne. Początkowo działało jako filia Archiwum Państwowego we Wrocławiu (Staatsarchiv Breslau). Od kwietnia 1941 roku, kiedy to katowicka placówka otrzymała samodzielność w związku z utworzeniem okupacyjnej Prowincji Górnośląskiej jako Staatsarchiv Kattowitz podległe było bezpośrednio archiwalnym władzom w Berlinie. W latach 1939-1943 katowickim Archiwum kierował dr Karl Bruchmann, w latach 1961-1967 dyrektor Archiwum Federalnego (Bundesarchiv) Niemiec w Koblencji. Od połowy 1942 roku prowadzona był stopniowa ewakuacja akt katowickiego Archiwum do zamków i klasztorów w rolniczej, zachodniej części Górnego Śląska oraz w głąb Niemiec, głównie do kopalni soli Grasleben koło Magdeburga. Spora część tych akt dotąd nie wróciła do Katowic.

W lutym 1945 roku reaktywowano działalność Archiwum Akt Dawnych Województwa Śląskiego. W związku z formalną likwidacją autonomii województwa śląskiego w lutym 1946 roku placówkę włączono do ogólnopolskiej sieci archiwów państwowych, jako Archiwum Państwowe w Katowicach, obejmujące swym zasięgiem ówczesne województwo śląskie. W 1950 roku w związku z likwidacją samorządności komunalnej utworzono 12 podległych mu archiwów powiatowych w: Będzinie, Bielsku, Bytomiu, Częstochowie, Gliwicach, Lublińcu, Niemodlinie, Opolu, Pszczynie, Raciborzu, Tarnowskich Górach i Zawierciu. Na mocy "Dekretu o archiwach państwowych" z 1951 roku nazwa katowickiej placówki uległa zmianie na Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Katowicach. Zlikwidowane zostały niektóre placówki (w Niemodlinie, Lublińcu i Zawierciu), w Cieszynie utworzono nowe archiwum powiatowe, a nowo utworzone Wojewódzkie Archiwum w Opolu przejęło placówki archiwalne w Opolu i Raciborzu.

Kolejne zmiany w sieci archiwów państwowych spowodowała reforma administracyjna i nowy podział terytorialny Polski w 1975 roku. Rok później zlikwidowano

archiwa powiatowe, powołując na ich miejsce placówki terenowe i ekspozytury. Katowickie Archiwum przejęło wtedy archiwalne placówki terenowe z województw: krakowskiego (Chrzanów, Oświęcim i Żywiec) i opolskiego (Racibórz). Zgodnie z obowiązującą od 1983 roku "Ustawą o archiwach i narodowym zasobie archiwalnym" Archiwum ponownie przemianowano na Archiwum Państwowe w Katowicach. Zmienił się kolejny raz jego zasięg terytorialny i objęło swoją kompetencją województwa katowickie i bielskie, a w latach 1989-1994 także województwo częstochowskie. Po ostatnim podziale administracyjnym kraju w 1998 roku Archiwum w Katowicach obejmuje swym zasięgiem województwo śląskie (z wyjątkiem terenu dawnego województwa częstochowskiego, gdzie nadal funkcjonuje Archiwum Państwowe w Częstochowie) oraz zachodnie, pograniczne obszary województwa małopolskiego, które kompetencyjnie przynależą do Centrali w Katowicach oraz Oddziałowi w Bielsku-Białej (fragmenty do 2015 roku dawnych oddziałów w Oświęcimiu i Żywcu).

W latach 1970-1996 funkcję dyrektora archiwum sprawował Adam Kałuża. Dzięki jego staraniom w 1992 roku nastąpiła znacząca poprawa sytuacji lokalowej Archiwum w Katowicach, które przyjęło na swą siedzibę budynki pokoszarowe w Katowicach-Józefowcu. Stopniowo przeniesiono tam archiwalia z dotychczasowej siedziby w Urzędzie Wojewódzkim Śląskim w Katowicach oraz z oddziałów borykających się z największymi kłopotami lokalowymi (Bytom, Będzin, Chrzanów i Tarnowskie Góry). Jednocześnie placówki te uległy likwidacji. Rozpoczęte przez dyrektora A. Kałużę prace adaptacyjno-remontowe kontynuował dr Zygmunta Partyka (dyrektor Archiwum w latach 1997-2006).

W latach 2013-2015 został wybudowany nowoczesny budynek archiwalny w Bielsku-Białej, który został oddany do pełnego użytkowania w kwietniu 2016 roku. Jest to pierwszy w Polsce wybudowany budynek archiwalny z przeznaczeniem dla funkcji oddziału zamiejscowego, a nie dla „centrali” organizacyjnej Archiwum, który możemy uznać za wzorcowy dla archiwów mikroregionalnych. Zostały do niego przemieszczone zasoby archiwalne dotychczasowych oddziałów w Bielsku-Białej (ze starej siedziby), Oświęcimia i Żywca. Równocześnie w związku z tym uległy likwidacji oddziały zamiejscowe w Oświęcimiu i Żywcu. Stąd od 2016 roku Archiwum Państwowe w Katowicach składa się z Centrali w Katowicach i pięciu oddziałów zamiejscowych w Bielsku-Białej, Cieszynie, Gliwicach, Pszczynie i Raciborzu.

Od 2006 roku funkcję dyrektora Archiwum Państwowego w Katowicach pełni dr hab. Piotr Greiner.

 

Liczba zespołów na SwA

3441

Liczba jednostek na SwA

561707

Liczba skanów na SwA

1380043

Wielkość zasobu (m.b.):

14232.9

Liczba monografii w bibliotece:

15131

Powierzchnia magazynowa (m2):

4233.2

Pojemność półek (m.b.):

0.0

Liczba wydawnictw ciągłych w bibliotece:

0

Liczba miejsc w pracowni naukowej:

45