Archiwum Państwowe w Łodzi

Jakiego dokumentu szukasz

Wybierz okres historyczny

Spróbuj inaczej

Wyszukiwanie zaawansowane Przeglądaj kolekcje
Adres:

Pl. Wolnosci 1

Łódź

91-415

Godziny otwarcia:

09:00 - 15:00 (poniedziałek)

09:00 - 15:00 (wtorek)

09:00 - 15:00 (środa)

09:00 - 15:00 (czwartek)

09:00 - 15:00 (piątek)

numer telefonu:
+48426326201
numer fax:
+48 42 632 02 11
E-mail:
kancelaria@lodz.ap.gov.pl
Strona www:
http://www.lodz.ap.gov.pl

Dzieje Archiwum

 

Historia archiwum w Łodzi rozpoczęła się w 1926 r., kiedy to utworzono Archiwum Akt Dawnych m. Łodzi. Pełniło ono funkcje składnicy akt, stanowiącej część registratury władz miejskich, realizowało czynności związane z dostarczaniem urzędom i osobom prywatnym informacji zawartych w dokumentach, zajmowało się także badaniami nad historią miasta oraz fachową opieką nad zabytkami archiwalnymi.

Statut Archiwum uchwalony w 1937 r. dawał tej instytucji znaczną samodzielność, wyłączając ją ze struktury organizacyjnej Zarządu Miejskiego. Zmianie uległa także nazwa na Archiwum Miejskie. Placówka funkcjonowała nieprzerwanie także w trakcie okupacji hitlerowskiej. Kierowane przez Niemców Archiwum nadal zatrudniało część personelu polskiego. Zmienił się jednakże profil jego działalności, nastawionej głównie na dokumentowanie niemieckiej przeszłości miasta. Utworzenie w 1945 r. Uniwersytetu Łódzkiego, zmieniło znacznie rolę i rangę instytucji w życiu miasta. Rozwijającemu się łódzkiemu środowisku naukowemu, a szczególnie historykom, brakowało bezpośredniego dostępu do źródeł, których nie mogło dostarczyć Archiwum Miejskie, ograniczające swój zasób do archiwaliów o ściśle określonej proweniencji.

Ze względu na zmiany ustrojowe zachodzące po 1945 r. i gwałtowną archiwizację akt wielu urzędów, organizacji, stowarzyszeń i instytucji przemysłowych, pojawiła się inicjatywa utworzenia w Łodzi archiwum państwowego. Placówka o takim charakterze istniała od 1919 r. w niedalekim Piotrkowie. Przechowywała ona głównie akta powstałe w wyniku działalności rosyjskiej administracji gubernialnej. W 1948 r. utworzono w Łodzi oddział Archiwum Państwowego w Piotrkowie i rozpoczęto przewożenie do niego wspomnianych już akt.

Zarządzeniem Ministra Oświaty z 20 czerwca 1950 r. dnia 1 maja siedziba Archiwum Państwowego w Piotrkowie została przeniesiona do Łodzi. Od tego momentu należy datować początki łódzkiego Archiwum Państwowego, jako samodzielnej instytucji. Mieściła się ona w pofabrycznych pomieszczeniach przy ul. Żwirki 5, a swą działalnością obejmowała cały teren województwa łódzkiego. Na mocy dekretu o archiwach państwowych z dnia 29 marca 1951 r. oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 czerwca 1951 r. w sprawie utworzenia archiwów centralnych i terenowych, dotychczasowe Archiwum Miejskie weszło w skład Archiwum Państwowego. W ten sposób utworzono Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Łodzi. W latach 1957-1975 funkcjonowało ono jako Archiwum Państwowe Miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego. Po reformie administracyjnej przyjęło w 1976 r. nazwę Wojewódzkiego Archiwum Państwowego, by w 1984 r. zmienić ją ponownie na Archiwum Państwowe w Łodzi. Obecnie zajmuje budynki przy pl. Wolności 1 oraz pomieszczenia pofabryczne przy al. Kościuszki 121 i al. Piłsudskiego 33. Posiada też oddział zamiejscowy w Sieradzu.

 

Co przechowujemy?

 

Zasób Archiwum stanowią przede wszystkim akta XIX i XX-wieczne. Największa jego część to dokumenty administracji państwowej z terenu dawnych guberni piotrkowskiej i kaliskiej, a także późniejszego województwa łódzkiego oraz władz samorządowych. Jako najistotniejsze należy tutaj wymienić zespoły Rządów Gubernialnych Piotrkowskiego i Kaliskiego, Kancelarii Gubernatorów Piotrkowskiego i Kaliskiego, zarządów powiatowych, a także działających na tym obszarze urzędów skarbowych, włościańskich, inspekcji fabrycznych i zarządów żandarmerii. Nie można także pominąć zespołu Akta Miasta Łodzi, który jest jednym z największych i najkompletniejszych tego typu w Polsce. Zawiera on wiele unikalnych archiwaliów, jak chociażby dokumentację Zarządu Getta, stanowiącego część okupacyjnych władz miasta. Specyfika Łodzi jako dużego ośrodka przemysłowego sprawiła, że zasobie Archiwum zgromadzono liczne akta przedsiębiorstw przemysłowych, organizacji gospodarczych, banków i instytucji kredytowych. Obok pozostałości aktowej dużych firm takich jak zakłady I. K. Poznańskiego, K. Scheiblera i L. Grohmana, Widzewskiej Manufaktury czy Krusche i Ender w Pabianicach licznie zachowały się także materiały znacznie mniejszych zakładów. Nie można pominąć także archiwaliów centralnych zarządów i zjednoczeń przemysłowych wytworzonych po 1945 r. dotyczących obszaru całej Polski. Nasz zasób stanowią także akta: instytucji wymiaru sprawiedliwości, szkół i placówek kulturalno-oświatowych, partii politycznych, organizacji i stowarzyszeń społecznych oraz archiwalia powstałe w wyniku działalności rodzin i osób prywatnych. Cenne dla badań genealogicznych i biograficznych są niewątpliwie akta stanu cywilnego. Ważnym uzupełnieniem zasobu są zbiory: druków i pism ulotnych, dyplomów, ikonografii, kartografii oraz teatraliów łódzkich. Archiwum dysponuje też biblioteką posiadającą bogaty zbiór wydawnictw regionalnych.

 

Liczba zespołów na SwA

3850

Liczba jednostek na SwA

844197

Liczba skanów na SwA

4636793

Wielkość zasobu (m.b.):

15843.7

Liczba monografii w bibliotece:

6000

Powierzchnia magazynowa (m2):

3501.1

Pojemność półek (m.b.):

18071.0

Liczba wydawnictw ciągłych w bibliotece:

3150

Liczba miejsc w pracowni naukowej:

47