Zarząd Gminny i Gminna Rada Narodowa w Dźbowie, w tym: Dział Ogólno - Organizacyjny z lat 1945 - 1950, sygn. 1 - 27, w tym: przepisy i zarządzenia, sprawozdania, sprawy organizacyjne i osobowe, wybory sołtysów, protokoły posiedzeń: Gminnej Rady Narodowej, Prezydium GRN, Zarządu Gminy, komisji GRN, protokoły kontroli i lustracji zewnętrznych, akta dotyczące majątku gminy i przedsiębiorstw gminnych; Dział Finansowo - Budżetowy z lat 1945 - 1950, sygn. 28 - 83, w tym: budżety, sprawozdania rachunkowe, dzienniki główne, księgi dochodów i wydatków budżetowych oraz pozabudżetowych, księgi biercze podatku wojskowego i gruntowego, księgi biercze obowiązkowych dostaw, akta dotyczące inwentaryzacji; Dział Gospodarki Gminnej z lat 1945 - 1950, sygn. 84 - 93, w tym: plany gospodarcze, akta dotyczące placów i dróg publicznych, rolnictwa i weterynarii, przemysłu i handlu; Dział Administracji Społecznej z lat 1945 - 1950, sygn. 94 - 100, w tym: akta dotyczące oświaty, kultury i sztuki, zdrowia i opieki społecznej, gospodarki lokalowo - mieszkaniowej; Dział Administracyjny z lat 1945 - 1950, sygn. 101 - 114, w tym: akta dotyczące głosowania ludowego, zameldowań, bezpieczeństwa, szkód wojennych, odbudowy, aprowizacji, walki z drożyzną. Prezydium Gminnej Rady Narodowej w Dźbowie, w tym: Referat Ogólno - Administracyjny z lat 1949 - 1952, sygn. 115 - 181, w tym; sprawozdania z działalności, akta dotyczące zmiany granic gminy, spraw osobowych, protokoły sesji Gminnej Rady Narodowej, posiedzeń: Prezydium i komisji GRN, protokoły posiedzeń aktywu gminnego i sołtysów, akta dotyczące kontroli Prezydium, ewidencji ludności, rejestry mieszkańców, materiały dotyczące narodowego spisu powszechnego, obchodów świąt; Referat Finansowy z lat 1950 - 1954, sygn. 182 - 199, w tym: sprawozdania, budżety, dzienniki główne, księgi dochodów i wydatków budżetowych i pozabudżetowych, księgi biercze, akta inwentaryzacji; Referat Spraw Socjalnych i Kultury z lat 1950 - 1952, sygn. 200 - 205, w tym: akta dotyczące szkół, gospodarki komunalnej, dróg, placów i mostów, akta wywłaszczeniowe; Referat Rolny z lat 1950 - 1952, sygn. 206 - 213, w tym: plany i sprawozdania, statystyka rolna, akta dotyczące kontraktacji, ochrony roślin i zwierząt, spraw leśnictwa. Gminny Komitet Opieki Społecznej w Dźbowie z lat 1945 - 1949, sygn. 214 - 215, w tym: akta dotyczące pomocy zimowej, przychodu i rozchodu artykułów żywnościowych, księgi kasowe. Gminny Komitet Obrońców Pokoju w gminie Dźbów z lat 1950 - 1951, sygn. 216. Punkt Opieki nad Matka i Dzieckiem w Blachowni z lat 1949 - 1951, sygn. 217.

Strukturę organizacyjną administracji gminnej tworzonej w latach 1944 - 1945 na terenach wyzwolonych spod okupacji niemieckiej, określały przepisy dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 23 listopada 1944 roku o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. RP, 1944, nr 14, poz. 74). Powyższy dekret stanowił, że władzę sprawuje samorząd terytorialny reprezentowany przez gminne rady narodowe oraz ich organy wykonawcze czyli zarządy gminne. Na czele zarządu gminnego (składającego się z wójta, podwójta i trzech członków) stał wójt. Pracami rady i jej prezydium kierował przewodniczący. W skład gminy wchodziły mniejsze terytorialnie gromady, które nie posiadały osobowości prawnej, a zarządzający nimi sołtysi i podsołtysi podlegali bezpośrednio wójtowi. Ustawa z dnia 20 marca 1950 roku o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz.U., 1950, nr 14, poz. 130) zniosła samorząd terytorialny i jego organ wykonawczy - zarząd gminy. Funkcję dotychczasowych władz przejęły gminne rady narodowe oraz ich organy - prezydia gminnych rad narodowych, które poszerzyły swój zakres kompetencji, stając się organami wykonawczo - zarządzającymi. Na mocy paragrafu 1 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1952 roku w sprawie utworzenia oraz zmiany granic i nazw niektórych gmin w powiecie częstochowskim województwie katowickim (Dz.U. , 1952, nr 19, poz. 120) zmieniono granice gminy Dźbów. Wyłączono z niej gromady: Aleksandria I i IV, Aleksandria II i III, Konopiska, Kopalnia, Korzonek, Trzepizury, Wygoda wraz z lasami Nadleśnictwa Herby, które weszły w skład utworzonej wówczas gminy Konopiska. Jednocześnie z należących do gminy Dźbów gromad: Blachownia, Brzózka, Ostrowy, Walaszczyki, Wyrazów powołano gminę Ostrowy. Po zmianach administracyjnych omawiana gmina obejmowała następujące gromady: Dźbów, Kuźnica I oraz Kuźnica II. Gmina Dźbów zaprzestała działalności po wejściu w życie ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych (Dz.U. , 1954, nr 43, poz. 191).

Notatkę informacyjną i inwentarz sporządziła Joanna Sowa (2005). Inwentarz wpisany do bazy danych IZA.