Prezydium Gminnej Rady Narodowej Referat ogólnoadministracyjny: protokoły sesji GRN, protokoły posiedzeń prezydium z lat 1950-1954, sygn. 1-10

W latach 1944-1954 gminy wiejskie stanowiły podstawową jednostkę podziału administracyjnego państwa. Gminy dzieliły się wtedy co prawda na gromady, ale ich status prawny budził wątpliwości, kompetencje były niewielkie i stanowiły one jednostkę terytorialną gminy, a nie państwa. W gminach wiejskich działały, przez cały okres ich powojennego istnienia, gminne rady narodowe. Rady te wyłaniano nie w drodze wyborów powszechnych – organizacje polityczne, społeczne oraz zrzeszenia zawodowe delegowały swoich przedstawicieli. Do 1950 roku gminne rady narodowe stanowiły jeden z elementów samorządu terytorialnego szczebla wiejskiego i pełniły w nim rolę organu uchwałodawczego. Organem wykonawczym był zarząd gminy. Ustawa z 20 marca 1950 toku o terenowych organach jednolitej władzy państwowej zmieniła samorząd terytorialny i jego organy tzn. zarządy gminne, a rady narodowe i ich organa przejęły dotychczasowy zakres właściwości zniesionych organów odpowiedniego stopnia. Rady narodowe stały się terenowymi organami jednolitej władzy państwowej, a prezydia rad organami wykonawczymi i zarządzającymi. Prezydia gminnych rad narodowych sprawowały w gminach wiejskich funkcje wykonawcze władzy państwowej. Taki stan rzeczy istniał do 1954 roku, kiedy to ustawa z 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych zniosła dotychczasowe gminy i gromady, a w ich miejsce wojewódzkie rady narodowe musiały utworzyć nowe gromady i ustalić ich siedziby. Gmina wiejska o charakterze miejskim Kazimierz została utworzona w styczniu 1950 roku na podstawie rozporządzenia Ministra Administracji Publicznej z 18 stycznia 1950 roku. Powstała ona z części terytorium zniesionej tym samym aktem prawnym gminy Olkusko-Siewierskiej. Gmina Kazimierz obejmowała gromady Kazimierz, Maczki, Ostrowy Górnicze i Porąbka. Przez krótki okres funkcjonowała jako jednostka samorządu terytorialnego, a od połowy 1950 roku do 1954 roku jako Prezydium Rady Narodowej w Kazimierzu. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. L. Domański, Katowice 1999]

KM 17.12.1999, 0010-6/99