Dział ogólno-administracyjny 1945-1954 (sygn. Gm. Tg.-1-8)

W roku 1784 cesarz austriacki Józef II wydał ustawę odnoszącą się do ustroju administracyjnego, a mianowicie ogłosił szczegółowe przepisy o organizacji gminy wiejskiej w Galicji. Na podstawie niniejszych przepisów władze gminne składać się miały z przysiężników w liczbie 2-12 osób, w zależności od zaludnienia danej gminy. Przysiężnicy byli wybierani na okres trzech lat, na ich czele stał sędzia-wójt zatwierdzony przez gminę. Zupełne usamodzielnienie gmin wiejskich nastąpiło na mocy ustawy krajowej o urządzaniu gmin z 12 sierpnia 1866 r. Ustawa ta dokładnie określała charakter gminny a następnie omawiała m.in. władze gminne i zakres ich działania. Władze gminne dzieliły się na: radę gminną i zwierzchność gminną. Kadencja władz gminnych początkowo trwała 3 lata, a następnie przedłużono ją na lat 6. W 1933 roku nastąpiła częściowa zmiana samorządu terytorialnego. Zlikwidowano małe pod względem terytorialnym gminy jednostkowe, a na ich miejsce wprowadzono zbiorową gminę wiejską. Władze gminy stanowiły: rada gminy jako organ stanowiący i kontrolujący, oraz zarząd gminy jako organ zarządzający i wykonawczy. Zarząd gminy składał się z wójta, podwójczego i 2-3 ławników. Co do obszaru gminy - to mogła ją stanowić jedna miejscowość względnie kilka zwanych wówczas gromadami. Na czele gromady stał sołtys podległy wójtowi. Taki ustrój samorządu wiejskiego utrzymał się w zasadzie do 1954 r. z tym, że ustawa z dnia 11 września 1944 r. powołała do życia terenową radę narodową, która wybierała ze swego grona prezydium złożone z przewodniczącego, jego zastępcy oraz 3 członków. Dla poszczególnych dziedzin swej działalności gminna rada narodowa powoływała stałe komisje. W każdej gminie wiejskiej ustawowo występowały komisje: gospodarki drogowej, finansowo-budżetowa, oświaty i kultury, urządzenia osiedli, zdrowia, pracy i pomocy społecznej, rolna. Gminna rada narodowa była organem uchwalającym, natomiast organem wykonawczym i zarządzającym było prezydium działające kolegialnie.

Z zasobu zlikwidowanego Oddziału w Bochni - nr zespołu 30/19