Sprawy należące poprzednio w pierwszej instancji do sądów królewskich, odwołania od wszystkich sądów wnoszone dotychczas przed sąd królewski lub sejmowy: 1. Inscriptiones iudicii ultimae instantiae, decreta iudicii ultimae instantiae 1563 (sygn. 1-2). 2. Inscriptiones iudicii ultimae instantiae, decreta iudicii ultimae instantiae 1575 (sygn. 3-4).

Sądy o charakterze doraźnym (ultimae instantiae) powołano dwukrotnie: pierwszy raz ordynacją sejmu piotrkowskiego z 1563 r. (zebrał się i sądził 19.05.1563 r.), drugi raz laudum województwa krakowskiego z 15.11.1575 r. (sądził od 28.02. do 9.04.1575 r.). Sądy te wzorowały się na wiecach, kancelarię prowadził pisarz ziemski, akta były przechowywane razem z księgami ziemskimi.