Akta spraw kategorii S 1945-1949[1953] sygn. 1-38 (38j.a. )

Militaryzacja Polskich Kolei Państwowych na podstawie dekretu PKWN z 4 listopada 1944r. Dz.U.R.P. z 1944r., nr 11, poz.55) oraz przekazanie spraw pracowników kolei do właściwych sądów wojskowych spowodowały, że w rozkazie z 25 listopada 1944r. Naczelny Dowódca Wojska Polskiego powołał „Sąd Wojskowy Polskich Kolei Państwowych oraz Prokuraturę Wojskową Polskich Kolei Państwowych i ekspozytury Wojskowej Prokuratury Polskich Kolei Państwowych dla każdej samodzielnej dyrekcji PKP”(G.Jakubowski, Sądownictwo powszechne w Polsce w latach 1944-1950, Warszawa 2002, s.21,;). W rozkazie tym nakazano sformować nowy sąd do 15 grudnia 1944r. Siedzibą sądu początkowo był Lublin, zaś od 14 lutego 1945r. Warszawa (przy ul.Wileńskiej 2/4). Planowano powołanie łącznie 10 Wojskowych Sądów PKP, ostatecznie jednak doszło do powołania – na podstawie rozkazu Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego z 28 listopada 1946r. i zarządzenia wykonawczego szefa DSS MON- dwóch delegatur (wydziałów zamiejscowych): we Wrocłwiu ( z tymczasową siedzibą w Katowicach) i w Poznaniu. Delegatury zaczęły działać w dniu 1 lutego 1947r. (M.Zaborski, Z dziejów wymiaru sprawiedliwości, „Specjalne” sądy wojskowe w Polsce w latach 1944 –1955, Wojskowy Sąd PKP, Wojskowy Sąd KBW oraz Wojskowe Sądy Rejonowe [w:] Palestra pismo Adwokatury Polskiej, Rok XLVII, nr 546/547, Warszawa 2004, s.163). Sąd Wojskowy PKP miał także sesje wyjazdowe w Lublinie ( APSiedlce, Wojskowy Sąd Polskich Kolei Państwowych w Warszawie 1947-1949[1953], zespół nr 1644, sygn.18, s.40,52). Militaryzacja PKP wygasła z dniem uchylenia stanu wojny tj. z dniem 17 grudnia 1945r., bowiem ramy tej militaryzacji zakreślił przepis art.1 dekretu z dnia 4 listopada 1944r. Militaryzacja PKP została jednak utrzymana do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 1 lipca 1949r. o zniesieniu militaryzacji Polskich Kolei Państwowych (Dz.U.R.P. z 1949r., nr 42, poz. 305, Ustawa z dnia 1 lipca 1949r. o zniesieniu militaryzacji Polskich Kolei Państwowych). Na podstawie art.1tej ustawy zniesiono militaryzację PKP, zaś na mocy art.2 pracownicy PKP poddani zostali sądom powszechnym. Zachowane akta dotyczą lat 1945-1949[1953]. Posteriora dotyczy okresu działania Sądu Powiatowego w Siedlcach i Sądu Okręgowego w Siedlcach, które po likwidacji Wojskowego Sądu PKP w Warszawie właściwe były do ponownego rozpoznania spraw, które nie zostały zakończone. Akta Wojskowego Sądu PKP przekazane do Archiwum Państwowego w Siedlcach, dotyczą przestępstw popełnionych w okręgu Sądu Okręgowego w Siedlcach. Po likwidacji Wojskowego Sądu PKP w Warszawie do ponownego rozpoznania spraw rozpoczętych w tymże sądzie wyznaczono sądy powszechne, właściwe według przepisów do orzekania w pierwszej instancji Dla wykroczeń, których akta spraw znajdują się w AP Siedlce, właściwy był Sąd Okręgowy w Siedlcach lub Sąd Powiatowy w Siedlcach. Po likwidacji Sądu Powiatowego w Siedlcach (1951-1975) akta te przejął Sąd Rejonowy w Siedlcach, który przekazał je do Archiwum Państwowego w Siedlcach w 2004r.