Część I: KOMMUNAL-REGISTRATUR 1. Zustand der Stadt (z lat 1581-1929) 1.1. Grund-, Statutarische- und Privilegien-Sachen z lat 1581-1924, sygn. 1 – 23 (przywileje, statuty miejskie i ich potwierdzanie, ordynacje miejskie z 1808 i 1853 roku, przepisy dotyczące spraw własnościowych) 1.2. Justitz-Sachen z lat 1621-1929, sygn. 24 – 33 (organizacja sądu miejskiego, sądu powiatowego, sądu obwodowego, kat, rakarnia, rozliczenie kosztów policyjno-sądowych, zatrudnianie ławników lub przysięgłych) 1.3. Kommunal-Prozesse z lat 1635-1898, sygn. 34 – 51 (spory miasta z obywatelami i księciem Carolath-Beuthen) 1.4. Statistische Nachrichten und Tabellen z lat 1818-1921, sygn. 52 – 58 (tabele statystyczne, spisy mieszkańców, rzemieślników, bydła) 1.5. Bürgerrechts-Sachen z lat 1691-1919, sygn. 59 – 71 (nadawanie praw obywatelskich, udzielanie honorowego obywatelstwa, spisy obywateli) 1.6. Stadtvorwerks-Sachen z lat 1765-1837, sygn. 72 – 75 (budynki mieszkalne i gospodarcze, numerowanie posesji) 1.7. Veräußerung von städtischen Grundstücken z lat 1818-1909, sygn. 76 – 86 (sprzedaż gruntów miejskich) 1.8. Akquisition neuer Grundstücke z lat 1824-1928, sygn. 87 – 94 (nabywanie nowych terenów) 1.9. Ablösungs- und Auseinandersetzungs-Sachen z lat 1819-1922, sygn. 95 – 111 (rozgraniczenia majątkowe, głównie łąk nadodrzańskich, recesy) 2. Verwaltung der Stadt. Hauptverwaltung (z lat 1601-1945) 2.1. Magistrats-Kollegium z lat 1791-1929, sygn. 112 – 123 (zatrudnianie urzędników miejskich, wybory burmistrza, zarząd miejski, nadawanie odznaczeń) 2.2. Unterbeamte des Magistrats z lat 1803-1938, sygn. 124 – 148 (zatrudnianie urzędników magistrackich niższego szczebla, akta personalne) 2.3. Sonstige Stadt-Beamte z lat 1819-1930, sygn. 149 – 160 (pozostali urzędnicy miejscy np. lekarz, poborca mostowy, gazownik, pracownik wodociągów, wachmistrz) 2.4. Stadtverordnete. Wahlsachen z lat 1838-1930, sygn. 161 – 167 (wybory do rady miejskiej, ordynacja miejska) 2.5. Stadtverordnete. Protokolle und Beschlüsse z lat 1809-1892, sygn. 168 – 171 (protokoły i uchwały rady miejskiej) 2.6. Stadtverordnete. Verhandlungen z lat 1817-1889, sygn. 172 – 197 (współpraca magistratu z radą miejską) 2.7. Stadtverordnete. Kommissionen und Deputationen z lat 1834-1914, sygn. 198 – 203 (deputacje miejskie) 2.8. Stadtverordnete. Allgemeine Dienstverwaltungs-Sachen z lat 1751-1945, sygn. 204 – 227 (przepisy prawne, dzienniki podawcze, sprawy zaopatrzeniowe, spis zniszczonych akt spraw tajnych) 2.9. Stadtverordnete. Termin-Berichte z lat 1827-1914, sygn. 228 – 229 (sprawozdania okresowe i roczne) 2.10. Stadtverordnete. Historische Nachrichten z lat 1601-1929, sygn. 230 – 232 (wyciągi z kroniki Bytomia, muzeum regionalne) 2.11. Stadtverordnete. Registratur-Angelegenheiten z lat 1743-1924, sygn. 233 – 234 (plan registratury, spisy akt) 2.12. Stadtverordnete. Beschwerde-Sachen z lat 1820-1904, sygn. 235 – 237 (skargi na urzędników i rajców miejskich) 3. Verwaltung der Stadt. Finazverwaltung 3.1. Rechnungs-Sachen. Kämmerei-Rechnung z lat 1681-1833, sygn. 238 – 269 (rejestry dochodów i wydatków kasy miejskiej) 3.2. Rechnungs-Sachen. Bau-Rechnung z lat 1786-1803, sygn. 270 – 275 (rejestry dochodów i wydatków dotyczące budownictwa) 3.3. Rechnungs-Sachen. Kirchen-Rechnung z lat 1675-1771, sygn. 276 – 278 (rachunki kościoła katolickiego) 3.4. Rechnungs-Sachen. Schul-Rechnung z lat 1823-1837, sygn. 279 – 289 (rejestry dochodów szkoły ewangelickiej) 3.5. Rechnungs-Sachen. Armen-Rechnung z lat 1815-1819, sygn. 290 (dochody i wydatki kasy ubogich) 3.6. Rechnungs-Sachen. Chausseebau-Verein-Rechnung z lat 1849-1852, sygn. 291 – 293 (dochody Towarszystwa na Rzecz Budowy Dróg) 3.7. Rechnungs-Sachen. Extrakte z lat 1840-1856, sygn. 294 – 295 (wyciągi z rachunków) 3.8. Rechnungs-Sachen. Kassen-Verwaltungs-Sachen z lat 1822-1882, sygn. 296 – 301 (zarządzanie kasą miejską) 3.9. Rechnungs-Sachen. Etats-Regulierungen z lat 1840-1902, sygn. 302 – 311 (wstrzymane i zatwierdzone budżety miejskie) 3.10. Rechnungs-Sachen. Abgaben- und Besteuerungs-Sachen z lat 1684-1925, sygn. 312 – 334 (podatki państwowe i komunalne, zasady opodatkowania mieszkańców, umorzenia) 3.11. Rechnungs-Sachen. Stadt-Schulden-Sachen z lat 1652-1912, sygn. 335 – 348 (długi miejskie i ich amortyzacja) 3.12. Rechnungs-Sachen. Stadtsparkasse z lat 1922-1923, sygn. 349 (miejska kasa oszczędności) 4. Stadtvermögen (z lat 1751-1933) 4.1. Verpachtung der Grundstücke und Gebäude z lat 1817-1933, sygn. 350 – 395 (dzierżawa budynków i gruntów miejskich, duplikaty kontraktów dzierżawnych) 4.2. Verpachtung einzelner Kämmerei –Nutzungen z lat 1839-1928, sygn. 396 – 408 (dzierżawa użytków np. prawa do łowienia ryb, łoziny, drzew owocowych) 4.3. Ziegelei-Verwaltungs-Sachen z lat 1751-1932, sygn. 409 – 418 (zarządzanie cegielnią miejską) 5. Forst-, Jagd- und Grenz-Sachen z lat 1765-1930, sygn. 419 – 425 (regulacja granic i spory z tym związane, zarządzanie lasami miejskimi, sprawy łowieckie) 6. Bau-Sachen (z lat 1724-1929) 6.1. Straßen-, Brücken- und Wege-Bauten z lat 1724-1930, sygn. 426 – 443 (budowa, naprawa i utrzymywanie szos, dróg, mostów, chodników, brukowanie i oświetlanie ulic, sprawy kolei) 6.2. Brunnen- und Röhrwasserleistungs-Bauten z lat 1726-1926, sygn. 444 – 451 (utrzymywanie wodociągów, wymiana rur) 6.3. Oder-Ufer-Bauten und Räumung z lat 1803-1929, sygn. 452 – 474 (zagospodarowanie brzegów Odry, utrzymywanie wałów, budowa mostu na Odrze) 6.4. Bauten an öffentlichen Kommunal-Gebäuden z lat 1768-1929, sygn. 475 – 494 (budowa i utrzymywanie budynków miejskich np. suszarni, browaru, cegielni, remizy strażackiej, hali sportowej, pływalni, gazowni, elektrowni, organizacja nowych osiedli) 6.5. Bauten an Kirch- und Schul-Gebäude z lat 1743-1888, sygn. 495 – 500 (budowa i utrzymanie ewangelickiego domu modlitwy, plebani i szkoły] 7. Feuer-Societäts-Sachen z lat 1842-1871, sygn. 501 – 504 (sprawy finansowe, ubezpieczenia pożarowe) 8. Kirchen- und Schulwesen (z lat 1610-1929) 8.1. Allgemeine Verwaltung der Kirchen z lat 1693-1799, sygn. 505 (uregulowania dotyczące spraw wiary, taxy, sprawy remontowo-budowlane) 8.2. Evangelische Kirche z lat 1742-1904, sygn. 506 – 512 (zatrudnianie pastorów, organizacja i rozwój gminy) 8.3. Katholische Kirche z lat 1741-1906, sygn. 513 – 516 (sprawy finansowe, remontowo – budowlane, ofertorium, opłaty kościelne, obsadzanie stanowisk) 8.4. Friedhof z lat 1835-1929, sygn. 517 – 519 (przeniesienie cmentarza, regulacje dotyczące pochówków) 8.5. Evangelische und katholische Stadtschulen z lat 1610-1928, sygn. 520 – 538 (zatrudnianie, organizacja, zamykanie kościołów, sprawy finansowe, obowiązek szkolny i jego zaniedbywanie, wizytacje, promocja uczniów, programy nauczania) 8.6. Andere Schulen z lat 1845-1929, sygn. 539 – 542 (szkoły sobotnie i dokształcające, szkoły zawodowe) 8.7. Lehrersachen z lat 1820-1926, sygn. 543 – 555 (zatrudnianie i wynagradzanie nauczycieli, deputacje szkolne 9. Fürsorgesachen (z lat 1617-1928) 9.1. Legate und Stiftungen z lat 1631-1928, sygn. 556 – 577 (fundacja „ad pias causas“, fundacje dobroczynne, Instytut Ratowania Obywateli, Fundacja Króla Wilhelma, Związek na Rzecz Chorych i Rannych w Polu Bojowników, Związek na Rzecz Potrzebujących Pomocy Bojowników i ich Krewnych, Sander-Stift, domy dla obłąkanych, legaty na rzecz biednych) 9.2. Armen Unterstützung z lat 1710-1926, sygn. 578 – 642 (tanie posiłki, przyjęcia do domu dla ubogich, wsparcia pojedyczych osób) 9.3. Krankenpflege z lat 1834-1906, sygn. 643 – 658 (zgony biednych i ich pochówki na koszt miasta, spory o zwrot kosztów leczenia) 9.4. Hospital-Sachen z lat 1617-1923, sygn. 659 – 668 (szpital miejski-organizacja, zarzadzanie, zatrudnianie personelu, przyjęcia i opieka nad chorymi, koszty leczenia) 10. Gewerbe- und Handels-Wesen (z lat 1594-1930) 10.1. Handels- und Markt-Sachen z lat 1779-1928, sygn. 669 – 675 (uregulowania dotyczące targów i cotygodniowych rynków, organizacja Izby Handlowej) 10.2. Handwerk und Innungen a) Allgemeine z lat 1821-1923, sygn. 676 – 682 (uregulowania prawne dotyczące spraw rzemieślniczych i cechowych, wykazy cechów i rzemieślników, wystawy rzemieślnicze, wybory do Izby Rzemieślniczej) b) Handwerks-Specialia z lat 1594-1887, sygn. 683 – 709 (artykuły statutowe poszczególnych cechów np. szewców, garncarzy, rzeźników, hodowców i tkaczy płótna, rybaków, młynarzy, siodlarzy, kowali, kołodziejów i stelmachów, piekarzy, sprawy uczniów, tworzenie nowych cechów) c) Gewerbe-Berechtigungen z lat 1810-1861, sygn. 710 (uregulowania prawne dotyczące rzemiosła i cechów) 10.3. Schiffahrts-Angelegenheiten z lat 1787-1926, sygn. 711 – 718 (uregulowania dotyczące statków i ich parametrów, nabywanie i sprzedaż statków, zezwolenia na żeglugę, utrzymanie portu, dzierżawa przepraw przez Odrę) 10.4. Kultur- Sachen z lat 1742-1930, sygn. 719 – 724 (uprawa ziemi, zagospodarowanie terenów, tępienie szkodników, hodowla jedwabników) 11. Landesherrliche und ständische Angelegenheiten (z lat 1661-1929) 11.1. Regalien z lat 1800-1922, sygn. 725 – 728 (wizyty królewskie, sprawy stemplowe, telegraf i telefon) 11.2. Steuer-Sachen a) Gewerbe-Steuer z lat 1820-1923, sygn. 729 – 736 (podatek przemysłowy, podatek obrotowy, podatek od sprzedaży napojów alkoholowych) b) Klassen-Steuer z lat 1834-1892, sygn. 737 – 740 (podatek dochodowy) c) Steuer - Defraudationen z lat 1824-1875, sygn. 741 (defraudacja podatków) 11.3. Wahl-Sachen z lat 1825-1929, sygn. 742 – 753 (wybory do landtagu, kreistagu, reichstagu, wybory do zgromadzenia narodowego, sprawy konstytucyjne, prawybory miejskie) 11.4. Sonstige Sachen z lat 1661-1926, sygn. 754 – 758 (zawiadomienia o zgonach i pogrzebach panujących i wysokich urzędników państwowych, uroczystości z okazji wydarzeń rodzinnych właścicieli Siedliska) 11.5. Gnaden-Sachen z lat 1820-1877, sygn. 759 – 760 (prezenty królewskie, odznaczenia państwowe) 12. Militär-Wesen (z lat 1756-1923) 12.1. Aushebungs-Sachen z lat 1861-1923, sygn. 761 – 767 (ewidencja wojskowa, powowłowanie do wojska, zwolnienia ze służby) 12.2. Landwehr- und Landsturm-Sachen z lat 1813-1888, sygn. 768 – 770 (powołania do landwery, jej zadania, zaopatrzenie) 12.3. Garnison-Verwaltung z lat 1825-1887, sygn. 771 – 774 (zarządzanie garnizonem, sprawy finansowe, dostawy) 12.4. Lazarett-Sachen z lat 1831-1850, sygn. 775 – 776 (lazaret garnizonowy) 12.5. Servis- und Einquartierungs-Sachen z lat 1796-1922, sygn. 777 – 789 (zakwaterowanie wojska, podatek serwisowy, listy kwaterunkowe) 12.6. Kriegs-Defension und Mobilmachungs-Sachen z lat 1756-1922, sygn. 790 – 795 (mobilizacja i demobilizacja, organizacja służby pomocniczej) 12.7. Lieferungs-Sachen z lat 1806-1835, sygn. 796 – 799 (zaopatrzenie dla wojska) 12.8. Bau-Sachen z lat 1799-1919, sygn. 800 – 804 (budowa i utrzymywanie budynków wojskowych, przejęcie byłego garnizonu przez miasto) 12.9. Soldaten-Frauen und Kinder z lat 1825-1923, sygn. 805 – 810 (pomoc wdowom i sierotom po żonierzach) 12.10. Invaliden- und Kriegsgefangenen-Fürsorge z lat 1828-1923, sygn. 811 – 819 (pomoc inwalidom wojennym) Część II: POLIZEI-REGISTRATUR 13. Allgemeine Polizei-Verwaltung z lat 1833-1928, sygn. 820 – 824 (organizacja i zarządzanie zakładem karnym i więzieniem, sprawy organizacyjne) 14. Bevölkerungs-Polizei z lat 1764-1925, sygn. 825 – 839 (sprawy żydowskie, imigracyjne i emigracyjne, świadectwa przynależności państwowej, zmiana nazwisk obcobrzmiących) 15. Sitten- und Ordnungs-Polizei (z lat 1624-1923) 15.1. Kirchen- und Religions-Sachen z lat 1835-1923, sygn. 840 – 846 (nadzór nad kościołami, szkołami i cmentarzami, ruchy separatystyczne) 15.2. Cenzur-Sachen z lat 1843-1867, sygn. 847 – 849 (cenzura) 15.3. Aufsicht auf Gasthöfe und Schankstätten z lat 1823-1881, sygn. 850 – 852 (nazdór nad gospodami i szynkami, zgody na organizację tańców) 15.4. Erhaltung der öffentlichen Ruhe z lat 1842-1892, sygn. 853 – 856 (utrzymywanie porządku publicznego) 15.5. Gesinde- Sachen z lat 1833-1921, sygn. 857 – 860 (sprawy dotyczące służby) 15.6. Münz- und Eigentums-Sachen z lat 1624-1889, sygn. 861 – 864 (wizerunki monet, fałszerstwa, loteria państwowa) 16. Armen-Polizei z lat 1779-1887, sygn. 865 – 870 (organizacja i utrzymanie domu dla ubogich, zaświadczenia o ubóstwie i prowadzeniu się, nadzór nad bezdomnymi i bezrobotnymi) 17. Medizinal- und Veterinär-Polizei (z lat 1800-1924) 17.1. Allgemeine z lat 1800-1924, sygn. 871 – 879 (ogólne sprawy medyczne, zatrudnianie personelu, położnictwo, organizacja Komisji Sanitarnej) 17.2. Aufsicht auf die Gemütskranken z lat 1830-1923, sygn. 880 – 908 (nadzór nad psychicznie chorymi, umieszczanie ich w zakładach dla obłąkanych) 17.3. Impfungen z lat 1833-1924, sygn. 909 – 917 (szczepienia przeciwko ospie, środki zaradcze przeciwko cholerze) 17.4. Veterinär-Sachen z lat 1809-1907, sygn. 918 – 922 (choroby zwierzęce, ubezpieczenia zwierząt) 18. Sicherheits-Polizei (z lat 1688-1924) 18.1. Allgemeine Verwaltung z lat 1775-1885, sygn. 923 – 925 (przepisy prawne) 18.2. Bewachung und Beleuchtung der Stadt z lat 1872-1894, sygn. 926 – 930 (ochrona i oświetlenie miasta) 18.3. Schützengilde-Sachen z lat 1688-1922, sygn. 931 – 940 (bractwo strzeleckie) 18.4. Untersuchung wegen Verbrechen z lat 1833-1885, sygn. 941 – 948 (postępowania przeciwko włóczęgom, złodziejom i innym przestępcom) 18.5. Visitationen und Polizei-Beaufsichtigung z lat 1770-1924, sygn. 949 – 1022 (wizytacje, nadzór policyjny nad ukaranymi) 18.6. Persönliche Sicherheits-Polizei-Sachen z lat 1754-1923, sygn. 1023 – 1025 (ochrona osób, odnalezione ciała i ich pochówek) 19. Bau-Polizei z lat 1742-1929, sygn. 1026 – 1046 (przepisy prawne, nadzór policyjny nad budownictwem publicznym i prywatnym, plany sytuacyjne fabryki pieców i produktów glinianych, dokumentacja projektowo – techniczna kilku budynków, fabryki dywanów, cegielni Hermanna Grunwald, młyn na Odrze i spichlerz, mleczarnia, plany zabudowy) 20. Straßen- und Wege-Polizei z lat 1834-1925, sygn. 1047 – 1053 (nadzór policyjny nad utrzymywaniem dróg, ulic, rowów przydrożnych, drogowskazów, mostów, oświetlanie ulic) 21. Feuer-Polizei (z lat 1628-1926) 21.1. Allgemeine Verwaltung z lat 1739-1924, sygn. 1054 – 1060 (organizacja służby pożarniczej, zapobieganie pożarom, instrukcje pożarowe, sprzęt przeciwpożarowy) 21.2. Brände z lat 1628-1926, sygn. 1061 – 1082 (pożary w mieście w 1627, 1657, 1694, 1815, 1834, 1840, 1843, 1844, 1847, 1850, 1852, 1856, 1859, 1864, 1869 i w latach dwudziestych XX wieku, oszacowanie szkód) 22. Paß- und Fremden-Polizei z lat 1813-1895, sygn. 1083 – 1093 (sprawy paszportowe) 23. Handels- und Gewerbe-Polizei z lat 1651-1926, sygn. 1094 – 1120 (sprawy handlu i rzemiosła, budowa i remonty młynów, miary i wagi, koncesje, cenniki produktów, nadzór nad wędrownymi rzemieślnikami, pozwolenia na wyszynk, zwalczanie lichwiarstwa) 24. Wasser-Polizei z lat 1843-1925, sygn. 1121 – 1126 (sprawy melioracyjne, szkody popowodziowe, nadzór nas stanem wód na Odrze) 25. Forst- und Jagd-Polizei z lat 1840-1928, sygn. 1127 – 1129 (sprawy leśnictwa i łowiectwa). 26. Akta nieopracowane z lat 1936-1937, sygn. 1130 (dziennik policyjny)

Przyjmuje się, iż osada grodowa o nazwie Bytom stawała się miastem już w pierwszych dziesięcioleciach XIII wieku i składała się z dwóch odrębnych części: grodu słowiańskiego, który stanowił miejsce warowne i strzegł przeprawy przez Odrę i osady handlowej zamieszkałej przez osadników. Prawdopodobna lokalizacja Bytomia nastąpiła po 1280 roku. Miasto nie objęło wówczas zamku, w którym rezydował kasztelan, a nadzór sprawował książę. Bytom stanowił własność książąt śląskich: Konrada I, Henryka III, dożywacie księżnej Matyldy, Przemka. Po podporządkowaniu sobie części Śląska przez Luksemburczyków miasto zostało podzielone na dwie części: królewską, podporządkowaną królowi czeskiemu i cesarzowi niemieckiemu Karolowi IV (została ona oddana w dożywotnie administrowanie księciu świdnickiemu Bolkowi) i książęcą, należącą do księcia żagańskiego Henryka V. Podział Bytomia przetrwał około 100 lat. W obydwu częściach władzę nad mieszkańcami sprawowały dwie oddzielne władze miejskie z burmistrzem i radą miejską. Zadania rad polegały na rozstrzyganiu sporów o charakterze cywilnym, sprawowaniu nadzoru nad bezpieczeństwem mieszkańców, finansami miasta, nad porządkiem placu targowego i ulic. W 1361 roku obydwie bytomskie rady miejskie zawarły porozumienie o wzajemnym poszanowaniu praw mieszkańców obydwu części oraz wzajemnej pomocy. W 1361 roku królewska część Bytomia została przekazana jako lenno Nicolowi Rechenbergowi, w 1460 roku sprzedana Mikołajowi Rechenbergowi. Część książęca podlegała dalszym podziałom aż do 1518 roku, kiedy władzę nad całym miastem przejął Hans von Rechenberg. W 1581 roku Bytom stał się własnością rodziny von Schönaich. W okresie wojny trzydziestoletniej 1618-1648 miasto było wielokrotnie plądrowane. Straciło wówczas zwoje znaczenie jako silny ośrodek handlowy. W 1743 roku zwolniono dotychczasowych urzędników miejskich i zorganizowano nowy urząd zwany magistratem. Władzę w mieście sprawował desygnowany przez właściciela burmistrz (consul dirigens) i jego zastępca (polizeibürgermeister). Rada miejska składała się z 6 rajców desygnowanych przez przedstawicieli cechów. Za finanse odpowiadał kämmerer. Obok funkcji wykonawczej i zarządzającej zarząd miejski sprawował także funkcję sądu niższej instancji dla chłopów z folwarków miejskich i dla rozstrzygania sporów wewnątrzmiejskich. Wprowadzona 19 listopada 1808 roku reforma władz miejskich zniosła istnienie miast prywatnych, co w praktyce oznaczało zakończenie zależności Bytomia od księcia Carolath. Władzą naczelną samorządu miejskiego była pochodząca z wyborów rada miejska (Stadtverordneten-Versammlung) z rajcami (Stadtverordnete). Sprawowała ona funkcje uchwałodawcze i kontrolne, decydowała o składzie zarządu miejskiego (magistratu), proponowała królowi kandydatów na burmistrza. Nowe władze decydowały o sprawach ekonomicznych, zarządzie nieruchomościami, gospodarce komunalnej, budownictwie, szkolnictwie, opiece zdrowotnej, pomocy społecznej, ochronie przed klęskami żywiołowymi. Pierwsze wybory do rady miejskiej odbyły się w Bytomiu 24 lutego 1809 roku. Wprowadzona 30 maja 1853 roku nowa ordynacja miejska nie wprowadziła większych zmian w funkcjonowaniu samorządu miejskiego. Na życie i ustrój miasta wpłynęło zaś przejęcie władzy przez hitlerowców w 1933 roku. Ograniczono rolę samorządu miejskiego, burmistrza wyznaczał zwierzchnik NSDAP, radni byli nominowani i dysponowali tylko głosem doradczym. 12 lutego 1945 roku Bytom Odrzański został zajęty przez oddziały 3 Armii I Frontu Ukraińskiego.