Materiały dotyczące działalności naczelników wojennych jako władzy represyjnej, listy gończe za zbiegłymi lub ukrywającymi się powstańcami, spisy osób pozostających pod nadzorem policyjnym, spisy osób, którym skonfiskowano majątki za udział w powstaniu, akta dotyczące cenzury prasy i wydawnictw, spisy policjantów wojennych Płocka, Płońska i Zakroczymia, wywiady o różnych osobach, akta dotyczące karnych podwód wystawianych przez majątki i gminy, akta dotyczące środków podejmowanych w celu zabezpieczenia dróg i oczyszczenia lasów z grup powstańczych, spisy powstańców pochodzenia chłopskiego z rejonu wyszogrodzkiego, materiały dotyczące ukrywających się profesorów i nauczycieli szkół województwa płockiego z l. 1832-1834.

Naczelnicy wojenni zostali ustanowieni jako władza wojskowo-policyjna na terenie województwa (guberni) w Króestwie Polskim po upadku powstania listopadowego w 1831 r. W 1858 r. urzędy te zostały zniesione, a w 1861 r. po przywróceniu stanu wojennego w Królestwie reaktywowane. Od 1861 r. ich zwierzchnią władzą była Kancelaria Specjalna przy Namiestniku Królestwa Polskiego, a od XII 1863 r. Zarząd Generał-Policmajstra. Początkowo naczelnicy wojenni zostali powołani głównie w miastach gubernialnych, ale podczas powstania styczniowego ich sieć uległa zagęszczeniu. W 1864 r. po ustanowieniu Zarządu Wojenno-Policyjnego wojenni naczelnicy powiatowi stali się jego organem wykonawczym na terenie powiatów (wyjątkowo jednemu naczelnikowi powiatu mogły podlegać dwa powiaty lub z części jednego albo kilku powiatów tworzono odrębne oddziały, na czele których stali naczelnicy posiadający takie same uprawnienia jak naczelnicy powiatowi). Z dniem 13.06.1864 r. powiat płocki podzielono na 5 części tzw. "uczastki" z osobnymi naczelnikami wojennymi tj.: płocki, drobiński, wyszogrodzki, zakroczymski i płoński. Poza sprawami wojskowości naczelnicy posiadali uprawnienia do przeprowadzania przy pomocy komisji wojenno-śledczych i polowych komisji wojenno-sądowych rewizji, dochodzeń, aresztowań oraz skazywania na kary z wyrokiem śmierci włącznie. Władzom naczelników wojennych podlegały pod względem policyjnym władze cywilne tj. burmistrzowie i wójtowie, którzy mieli obowiązek składać raporty bezpośrednio Generał-Policmajstrowi lub miejscowym naczelnikom wojennym. Wraz ze stopniowym znoszeniem Zarządu Wojenno-Policyjnego na mocy postanowienia namiestnika hr. Berga z dn. 17.02.1866 r. władza wojenno-policyjna w powiatach, czasowo pozostawiona w rękach naczelników wojennych powiatowych i cząstkowych przeszła pod zwierzchnictwo gubernatorów, zarządy naczelników wojennych zostały zlikwidowane. [Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. Cz. Gąska, Płock 1967]