Parcelacja majątków (pow. grodzieński, woj. białostockie) 1921-1933; sygn. 1-8

W odrodzonym po I wojnie światowej państwie polskim zarząd spraw ziemskich wszedł w zakres działania nowo powołanych urzędów ziemskich. Urzędom ziemskim powierzono wprowadzenie i utrwalenie nowego ustroju rolnego, w myśl zasad Uchwały Sejmu RP z 10 lipca 1919 r. Organizacją urzędów i komisji ziemskich różnych szczebli regulowała ustawa z 6 lipca 1920 r., a rozporządzenie wykonawcze do wspomnianej ustawy z 23 sierpnia 1920 r. określało szczegółowo zakres działania, kompetencje oraz sposób urzędowania tych organów. Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z 23 marca 1921 r., do czasu właściwej organizacji urzędów ziemskich, utworzono delegatury okręgowe Głównego Urzędu Ziemskiego: wołyńską, poleską i nowogródzką. Delegaturom okręgowym podlegać miały tworzone w poszczególnych powiatach komisariaty powiatowe. Komisariaty obejmowały obszar jednego powiatu i były zlokalizowane w siedzibach władz powiatowych. Do zakresu działania delegatur i komisariatów należały sprawy załatwiane przez Okręgowe i Powiatowe Urzędy Ziemskie. 20 marca 1922 r. Rada Ministrów wydaje rozporządzenie w sprawie utworzenia okręgowych i powiatowych urzędów ziemskich na terenie województw: nowogródzkiego, poleskiego i wołyńskiego oraz powiatów białowieskiego, grodzieńskiego i wołkowyskiego województwa białostockiego. Liczbę i siedzibę powiatowych urzędów ziemskich w każdym z wymienionych okręgów, zgodnie z powyższym rozporządzeniem, określił Prezes Głównego Urzędu Ziemskiego. Wedle rozporządzenia Prezesa Głównego Urzędu Ziemskiego z 10 lipca 1922 r. na obszarze Okręgowego Urzędu Ziemskiego Nowogródzkiego m.in. utworzono Powiatowy Urząd Ziemski w Grodnie na powiat grodzieński oraz Powiatowy Urząd Ziemski w Wołkowysku na powiat wołkowyski. 11 sierpnia 1923 r. wydano nową ustawę, która mówiła o zakresie działania Ministra Reform Rolnych oraz o organizacji urzędów i komisji ziemskich. Urzędy ziemskie podporządkowano Ministerstwu Reform Rolnych, prezesem Głównej Komisji Ziemskiej został minister. Władzami wykonawczymi, podległymi bezpośrednio ministrowi, były okręgowe urzędy ziemskie i okręgowe komisje ziemskie. Rozporządzenie do w/w ustawy z 12 marca 1924 r. uściślało kompetencje urzędów. 28 grudnia 1925 r. wydana została znowelizowana ustawa o wykonaniu reformy rolnej i ona odtąd stanowiła o kierunkach działania urzędów ziemskich. 8 listopada 1932 r. Minister Rolnictwa i Reform Rolnych, ustalając siedziby i właściwości terytorialne powiatowych urzędów ziemskich wymienia m.in. Powiatowe Urzędy Ziemskie w Grodnie i Wołkowysku, jako jednostki organizacyjne podporządkowane Okręgowemu Zarządowi Ziemskiemu w Białymstoku. Rozporządzenie to miało moc obowiązującą z dniem 1 stycznia 1933 r. W skali całego kraju ujednolicono wówczas właściwości terytorialne Okręgowych Urzędów Ziemskich, które miały obejmować obszar jednego województwa, a siedzibą urzędu miało być miasto wojewódzkie. 27 października 1933 r. Prezydent RP wydał rozporządzenie o zespoleniu urzędów ziemskich z władzami administracji ogólnej i organizacji komisji ziemskich. Rozporządzenie to weszło w życie na terenie kraju 1 stycznia 1934 r. Uprawnienia urzędów ziemskich przekazane zostały wydziałom rolnictwa i reform rolnych urzędów wojewódzkich oraz referatom rolnictwa i reform rolnych starostw powiatowych. Kres działalności Urzędu nastąpił w 1939 r. na skutek wybuchu II wojny światowej.