Protokoły i materiały z zebrań z lat 1960-1975, sygn. 1-55

Kółka rolnicze powstały po 1956 roku na fali ożywienia w życiu społecznym i gospodarczym. Rozszerzono wówczas udział samorządów robotniczego i wiejskiego, które stały się organami kontroli społecznej nad produkcją. 9 stycznia 1957 roku Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Naczelny Komitet Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego ogłosiły wspólne wytyczne nowej polityki rolnej. Głównym założeniem było pełne wykorzystanie możliwości produkcyjnych indywidualnej gospodarki chłopskiej i przebudowa wsi poprzesz rozwój i umasowienie prostych form kooperacji. Kółka rolnicze miały się stać powszechną samorządną organizacją chłopską dysponującą społecznymi środkami finansowymi na działalność gospodarczą, zwłaszcza na pomoc dla rolników indywidualnych. Miały propagować nowe rozwiązania i przyczyniać się do przebudowy i unowocześnienia wsi polskiej. W połowie 1957 roku powstał w Katowicach Wojewódzki Związek Kółek i Organizacji Rolniczych, który objął swym działaniem teren ówczesnego województwa katowickiego. Członkami Wojewódzkiego Związku były powiatowe związki kółek i organizacji rolniczych oraz wojewódzkie zrzeszenia branżowe. Zrzeszenia branżowe organizowane na terenie województwa posiadały osobowość prawną lecz niezależnie od tego działały w ścisłym powiązaniu organizacyjnym z Wojewódzkim Związkiem Kółek i Organizacji Rolniczych i powiatowymi związkami, co wyrażało się uzgadnianiu działalności i budżetów. Władzami Wojewódzkiego Związku Kółek i Organizacji Rolniczych były: Walny Zjazd Delegatów, Prezydium, Zarząd, Komisja Rewizyjna i Sąd Koleżeński. Zjazd dokonywał oceny działalności Zarządu, uchwalał plan i budżet, wybierał Zarząd, Komisję Rewizyjną i Sąd Związkowy oraz Wojewódzką Radę Koła Gospodyń Wiejskich, które było ogniwem Związku. Władze powiatowego związku kółek rolniczych tworzyły: Powiatowy Zjazd Delegatów, Rada Związku, Zarząd Związku. Do wykonywania swoich zadań Rada wybierała spośród swych członków Prezydium, Radę Kół Gospodyń Wiejskich oraz komisje: Rewizyjną, Samorządową, Postępu Rolniczego, Mechanizacji i Budownictwa. 1 stycznia 1960 roku zmieniono nazwę Związku na Wojewódzki Związek Kółek Rolniczych, nie nastąpiły jednak żadne zmiany organizacyjne. W 1975 roku w ramach reorganizacji administracji zostały zlikwidowane powiatowe związki kółek rolniczych. Wojewódzki związek nie został zlikwidowany, zmienił się jednak zasięg terytorialny jego działania, co związane było ze zmianą granic województw. [na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. mgr J. Borgosz, Katowice 1985]

KM 13.03.1987, 0014-1