Dom Sierot w Stargardzie Szczecińskim

Signatur
65/293/0
Anzahl der Serien
3
Anzahl der Scans
0

Inhalt:

1. Administracja 1702-1937; sygn. 1-31; 31 j.a. - korespondencja dyrektora sierocińca z królewskim konsystorzem, sprawozdania z wizytacji komisarycznych sierocińca, przywileje królewskie dla Domu Sierot, korespondencja zakładu z Kuratorium, spisy majątkowe Domu Sierot, księga protokołów sierocińca, spisy dzieci przyjętych do sierocińca, pisma dotyczące skarbnika Domu Sierot, akta sprawy dotyczącej zakładu i szklarza Plantza, katalog książek sprzedawanych przez sierociniec, repertorium. 2. Budownictwo 1702-1936; sygn. 32-34; 3 j.a. - zaświadczenia z wykonanych prac remontowych, plan rozbudowy Domu Sierot. 3. Finanse 1736-1937; sygn. 35-50; 16 j.a. - dokument dotyczący sprzedaży części ziemi sierocińca, żądanie zapłaty przez sierociniec pieniędzy za dostarczone książki, rachunki roczne, spis akt przejętych przez kasę sierocińca, potwierdzenia depozytów, kosztorys dotyczący budowy, księga dochodów i wydatków, projekty budżetu, budżety, potwierdzenia wydatków zakładu.

Die Geschichte der Provenienzstelle:

W 1696r. dr Johann Wilhelm Zierold profesor ,,Gröningschen Collegium", został wybrany na kaznodzieję w kościele Św. Jana w Stargardzie. Zainteresował się on losem biednych dzieci miejskich, z których duża część nie miała podstawowego wykształcenia. Postanowił stworzyć im zakład, w którym mogłyby się uczyć. W 1697 r. Zierold wyjechał do Halle. Podczas podróży zbierał datki na odbudowę wieży kościoła Św. Jana w Stargardzie. W samym Halle odwiedził miejscowe fundacje społeczne, zapoznając się z zasadami prowadzenia takich ośrodków. W 1698 r. Zierold utworzył w swym domu otwartą szkołę powszechną dla ubogich dzieci. Profesor wspólnie z uczniami ''Gröningschen Collegium" nauczał w swej szkole pisania, czytania, rachunków. W 1701 r. Johann Wilhelm Zierold został powołany na członka miejscowego konsystorza. Poprzez konsystorz uzyskał pozwolenie na przeprowadzenie krajowej zbiórki pieniędzy, potrzebnych do prowadzenia domu dla ubogich dzieci. Na podstawie królewskiego reskryptu Zierold objął funkcję dyrektora zakładu, dla którego w 1703 r. zakupił dom od mieszczanina Maasa, przy ulicy Krowiej. Dyrektor urządził tam Dom Sierot i przyjął dodatkowo 150 dzieci. W 1704 r. Dom Sierot zwolniono z akcyzy i przyznano mu uposażenie w wysokości 1 talara płaconego od każdego urzędu kościelnego na Pomorzu Tylnym. W 1712 r.Zierold kupił zagrodę od rolnika Michaela Tesmara, dom mieszkalny wraz ze stodołą i stajnią i ogród. Dnia 3. XII. 1716 r. Dom Sierot w Stargardzie uzyskał przywilej królewski, który podnosił go do rangi chronionego przez władcę zakładu publicznego. Sierociniec został urządzony na wzór jego odpowiednika w Halle, a prowadzić miał go Zierold do swej śmierci. Mocą przywileju na stałe zwolniono zakład od akcyzy, a także od składania danin ze swego majątku. Sieroty zostały zwolnione z kosztów związanych z ich pochówkiem, oraz nauką. Aby zakład mógł się utrzymać pozwolono mu prowadzić sprzedaż Biblii, i innych książek religijnych. Po pokoju sztokholmskim w 1720 r. Pomorze pomiędzy Odrą a Pianą przyłączono do Prus. Wtedy urzędy kościelne z tego terenu, również zaczęły płacić po 1 talarze na rzecz Domu Sierot w Stargardzie, zgodnie z przywilejem z 1704 r. W pierwszej połowie XIX wieku z powodu dużych kosztów utrzymania, sierociniec musiał zmniejszyć liczbę wychowywanych dzieci. Odtąd rocznie wychowywano ok.16-20 sierot. Dzięki oszczędnościom w latach 1835-1836 wzniesiono nowy dom dla sierot, który w Stargardzie funkcjonował do 1945 r. Do roku 1816 najwyższy nadzór nad Domem Sierot sprawował Królewski Konsystorz Ewangelicki w Szczecinie, następnie przejął go urząd rejencji, któremu podlegali dwaj kuratorzy tego zakładu. W roku 1816 postanowiono że każdorazowo pierwszym kuratorem będzie syndyk miejski, a drugim kaznodzieja z kościoła Św. Jana. Według reskryptu konsystorialnego z 12. IV. 1804 r. wyboru sierot do sierocińca dokonywał pierwszy kurator. Regulacją królewską z 3. VIII. 1836 r. prawo wyboru rozszerzono na drugiego kuratora. Wybór dzieci do sierocińca zatwierdzała Rejencja w Szczecinie. Personel Domu Sierot w Stargardzie składał się z matki sierot, która z pomocą dziewki służebnej opiekowała się sierotami i troszczyła o gospodarstwo sierocińca. Matka Sierot podlegała nauczycielowi miejskiej szkoły elementarnej, który był odpowiedzialny za wychowanie i naukę sierot. Skarbnik zarządzał kasą i administracją ekonomiczną sierocińca, a podlegał bezpośrednio pierwszemu kuratorowi. Przedstawiał on zaświadczenia, i co roku sporządzał rachunki sprawdzane przez rejencję.

Laufzeit:

1702-1937

Klassifikation:

Name der Provenienzstelle:

Daten:

1702-1937.

Alter Name:

Name der Fremdsprache:

Waisenhaus Stargard in Pommern

Sprachen:

Zugänglichkeit:

Akten insgesamt:

50

Bearbeitete Akten insgesamt:

50

Akten insgesamt ohne Verzeichnis:

0

Laufende Meter insgesamt

1.0

Bearbeitete laufende Meter insgesamt

0.9

Laufende Meter insgesamt ohne Verzeichnis

0.0

Akten insgesamt:

0

Dateien insgesamt:

0

Größe insgesamt (in MB):

0.0

Dokumente insgesamt

0

Sachen insgesamt

0

Klassen insgesamt

0

Akten insgesamt:

0.0

Gesamtzahl laufender Meter:

0.0

Extreme Daten der nicht archivierten Dokumentation:

Name Stückzahlen-Inventar Anmerkungen
Genehmigtes Findbuch Tak w bazie IZA