Referat Organizacyjny z lat 1945 - 1949, sygn. 1 - 3, w tym: przepisy i zarządzenie; Referat Społeczno-Polityczny z lat 1945 - 1949, sygn. 4 - 43, 283 - 295, w tym: sprawozdania sytuacyjne, materiały dotyczące organizacji i stowarzyszeń, zaświadczenia przesiedleńcze; Referat Porządku Publicznego z lat 1947 - 1949, sygn. 44 - 58, w tym: zezwolenia na przedstawienia i zabawy, sprawy paszportowe; Referat Administracyjno-Prawny z lat 1945 - 1950, sygn. 59 - 65, 296 - 299, tym: sprawy przynależności państwowej, sprawy konsularne; Referat Przemysłu z lat 1945 - 1948, sygn. 66 - 102, w tym: sprawy organizacyjne i sprawozdania poszczególnych zakładów; Referat Aprowizacji i Handlu z lat 1945 - 1947, sygn. 103 - 110, w tym: przydziały żywności i materiałów reglamentowanych, rozliczenia; Referat Rolnictwa i Reform Rolnych z lat 1945 - 1950, sygn. 111 - 207, 300 - 301, 337 - 344, w tym: zarządzenia dotyczące reformy rolnej, statystyka, sprawy wyjazdów na Ziemie Zachodnie, wykazy bezrolnych i małorolnych; Referat Świadczeń Rzeczowych z lat 1945 - 1947, sygn. 208 - 213, 302, w tym: sprawy obowiązkowych dostaw rolników; Inspektorat Powszechnej Oświaty Rolniczej z lat 1945 - 1950, sygn. 214 - 240, w tym: przepisy i zarządzenia, sprawy szkół rolniczych; Referat Kultury i Sztuki z lat 1945 - 1947, sygn. 241 - 252, w tym: ochrona zabytków, imprezy artystyczne, sprawozdania z działalności; Referat Wojskowy z lat 1945 - 1948, sygn. 253 - 255, w tym: rozminowanie terenów, bunkry z okresu wojny; Referat Pomiarów z lat 1945 - 1947, sygn. 256 - 263, w tym: prace terenowe dotyczące pomiarów, znaki pomiarowe; Referat Odbudowy z lat 1945 - 1949, sygn. 264 - 282, 303 - 336, w tym: plany zabudowy i odbudowy, zniszczenia wojenne, grobownictwo wojenne, materiały budowlane, wnioski o ustalenie szkód wojennych z gmin powiatu częstochowskiego.

Starostwo Powiatowe zostało powołane dekretem Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 21 sierpnia 1944 roku jako władze wykonawcze administracji ogólnej I instancji. Na czele urzędu stał starosta, mianowany przez ministra Administracji Publicznej na podstawie wniosku wojewody i opinii Powiatowej Rady Narodowej. Do jego kompetencji należały sprawy związane z porządkiem publicznym i bezpieczeństwem, współdziałanie z władzami wojskowymi i nadzorowanie działalności samorządu terytorialnego na terenie powiatu. Strukturę wewnętrzna urzędu określało zarządzenie Wojewody Kieleckiego z dnia 6 marca 1945 roku w sprawie tymczasowych wytycznych dotyczących organizacji starostw powiatowych, którego załącznikami były: Tymczasowy plan organizacyjny starostw powiatowych i Tymczasowy podział czynności Starostwa Powiatowego z uwzględnieniem wykazu akt. Zgodnie z powyższymi normatywami utworzono następujące Referaty: Ogólno-Organizacyjny, Społeczno-Polityczny, Administracyjno-Prawny, Wyznaniowy, Wodny, Karno-Administracyjny, Przemysłowy, Aprowizacji i Handlu, Budżetowo-Gospodarczy, Kultury i Sztuki, Administracji Mienia Opuszczonego, Wojskowy, Ogólno-Samorządowy, Finansowo-Budżetowy, Pośredniego Nadzoru nad Gminami, Bezpośredniego Nadzoru nad Gminami, Kasowo-Rachunkowy, Podatkowy, Drogowy, Budowlany, Zdrowia, Opieki Społecznej, Weterynarii, Bezpieczeństwa Przeciwpożarowego. W 1947 roku utworzony został Referat Rolnictwa i Reform Rolnych. Przejął on kompetencje zlikwidowanego Powiatowego Urzędu Ziemskiego w Częstochowie. W 1948 roku Referat Rolnictwa i Reform Rolnych przejął od Powiatowego Urzędu Repatriacyjnego Oddział Powiatowy w Częstochowie sprawy związane z osadnictwem rolnym. Starostwo Powiatowe Częstochowskie II zostało zniesione na mocy ustawy z dnia 20 marca 1950 roku o terenowych organach jednolitej władzy państwowej. Jego kompetencje przejęło Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Częstochowie.

Wstęp i inwentarz sporządził Franciszek Sobalski (1992), uzupełnienia Dorota Czech i Joanna Sowa (1999). Inwentarz wpisany do bazy danych IZA.