duplikaty ksiąg stanu cywilnego z lat 1908 -1922

Ruch mariawicki narodził się w Królestwie Polskim w 1893 r. Mariawityzm narodził się jako ruch odnowy religijnej wewnątrz Kościoła Rzymskokatolickiego. Jego założycielką była Polka, Feliksa Magdalena Kozłowska (imiona zakonne Maria Franciszka) z Płocka, organizatorka Zgromadzenia Kapłanów Mariawitów. Począwszy od 2 sierpnia 1893 r. otrzymywała ona objawienia wzywające do szerzenia Dzieła Wielkiego Miłosierdzia Bożego. W 1906 r. papież Pius X potępił mariawitów, co stało się bezpośrednią przyczyną powstania odrębnego Kościoła. Głównym celem tego ruchu jest szerzenie czci dla Pana Jezusa Chrystusa w Przenajświętszym Sakramencie (adoracja Eucharystii wystawionej w monstrancji) i kultu maryjnego (nabożeństwa do Matki Bożej Nieustającej Pomocy). Mariawityzm krzewił się zwłaszcza w środowiskach wiejskich i robotniczych. Mariawici prowadzili działalność oświatową poprzez budowę szkół różnego typu, rozwijanie sieci bibliotek i czytelni. Organizowali też sieć ochronek oraz tworzyli nowe miejsca pracy w różnych zawodach. Upowszechniali też spółdzielczość kredytową i spożywców oraz zakładali sklepy różnych branż. Działalność w zakresie skupu ziemi z parcelowanych majątków i przekazywanie jej po podziale na działki nieodpłatnie wiernym doprowadziła do ostrych zatargów z częścią środowiska ziemiańskiego. Spowodowało to konflikty, które w niektórych wypadkach pociągały za sobą ofiary śmiertelne. Działalność mariawitów nie była też przychylnie przyjmowana przez kapłanów Kościoła Rzymskokatolickiego. Pierwsi wyznawcy mariawityzmu pojawili się w Zagłębiu Dąbrowskim prawdopodobnie na przełomie XIX i XX w. Początkowo najwięcej ich mieszkało w gminie administracyjnej Rudnik Wielki, a głównym skupiskiem była wieś Gniazdów. Związek Mariawitów został zalegalizowany 11 grudnia 1906 r. przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Petersburgu. Do 1907 r. ukształtowały się struktury organizacyjne Kościoła Mariawickiego, który podzielono na 5 okręgów prowincjonalnych: litewski, lubelski (podlaski), łódzki, płocki i warszawski oraz utworzono władzę metropolitarną w Warszawie. W 1909 r. w Wiedniu, w wyniku zjednoczenia Kościoła Starokatolickiego i Kościoła Mariawickiego, powstał Starokatolicki Kościół Mariawicki. Od 1912 r. traktowano go w Królestwie Polskim jako pełnoprawny związek wyznaniowy. Po rozłamie z Kościołem Rzymskokatolickim społeczność mariawitów stała się Kościołem przyjmując nazwę Kościół Katolicki Mariawitów, zmienioną w późniejszych latach na Starokatolicki Kościół Mariawitów co było wyrazem przynależności do Kościołów starokatolickich zrzeszonych w Unii Utrechckiej. W wydanym 31 października 1967 roku statucie dokonano zmiany nazwy na Kościół Starokatolicki Mariawitów. W roku 1909 mariawici mieli na terenie Królestwa Polskiego 63 ośrodki duszpasterskie. Szczególnie szybko parafie powstawały w rejonach fabrycznych i wielkomiejskich. Do 1908 r. pozyskali w Zagłębiu Dąbrowskim około 4 tys. wyznawców w trzech parafiach: na Pogoni koło Sosnowca, w Dąbrowie Górniczej i w Gniazdowie. Parafię mariawitów w Gniazdowie założył ks. Apolinary M. Hieronim Skrzypiciel. Ksiądz ten był duchownym rzymskokatolickim, który jako wikariusz pracował m.in. w parafii w Koziegłowach. Wieś Gniazdów należała do rzymskokatolickiej parafii Koziegłowy. W 1903 r. ks. Skrzypiciel został przyjęty do nowicjatu w Zgromadzeniu Kapłanów Mariawitów, a w 1904 r. złożył śluby zakonne. W następstwie ekskomuniki mariawitów z Kościoła Rzymskokatolickiego ks. Skrzypiciel rozpoczął na obszarze koziegłowskiej parafii rzymskokatolickiej tworzenie mariawickiej. Dnia 17 (30) czerwca 1907 r. ks. Skrzypiciel zwrócił się do rosyjskiej administracji państwowej z prośbą o zatwierdzenie działającej parafii mariawickiej w Gniazdowie, która swym zasięgiem obejmowała początkowo cały powiat będziński oraz część południową powiatu częstochowskiego. Dnia 2 (15) lutego 1909 r. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Petersburgu wyraziło zgodę na działalność parafii mariawickiej w Koziegłowach z siedzibą w Gniazdowie. Parafia objęła wtedy swym zasięgiem północną część regionu. Od daty tej należy uznać jej formalnoprawne istnienie. Oficjalna nazwa brzmiała: Koziegłowska Parafia Mariawitów w Gniazdowie. Siedzibą parafii był Gniazdów, gdzie ks. Skrzypiciel przez 30 lat (do śmierci w 1937 r.) był proboszczem w nowowybudowanym kościele w stylu gotyckim. W tym czasie pełnił też obowiązki proboszcza w Koziegłowach i Starczy, gdzie założył kaplice. Kolejnymi proboszczami w parafii byli kapłani: Wiesław M. Konrad Kołak (1937-1947), Jan M. Bogusław Kusztelek (1947-1957), Bazyli M. Ireneusz Furmanik (1957-1960), Ireneusz M. Stefan Adamiec (1960-1972), Mieczysław M. Kazimierz Kaczmarski (1973-1992). Od września 1992 r. proboszczem parafii w Gniazdowie jest ks. Tadeusz M. Ładysław Ratajczyk. Parafia przetrwała zawieruchy historyczne i wojenne podczas których zwolennicy byli poddawani szykanom i prześladowaniom i działa do dnia dzisiejszego. Parafia gniazdowska nie leży w obszarze większych skupisk mariawitów. Obecnie towarzyszą jej parafie w Sosnowcu i Starczy. Posiada ona też dwie filie: w Koziegłowach i Krakowie. Parafia ta jest obecnie centrum mariawityzmu województw śląskiego i małopolskiego. Kościół Starokatolicki Mariawitów liczy obecnie ok. 25.000 wyznawców w Polsce i 5.000 wyznawców w Paryżu. Duchowieństwo składa się z 4 biskupów i 25 kapłanów. Podzielony jest na 3 diecezje (lubelsko-podlaska, śląsko-łódzka, warszawsko-płocka) i prowincję francuską. Władzami Kościoła Starokatolickiego Mariawitów są: Synod, Kapituła Generalna, Rada Kościoła, Biskup Naczelny, Biskup Diecezjalny, Zgromadzenie Parafialne, Rada Parafialna, Proboszcz. Biskup Naczelny jest przewodniczącym Rady Kościoła i reprezentuje Kościół na zewnątrz. Urząd Biskupa Naczelnego od 2007 r. sprawuje Biskup Michał Maria Ludwik Jabłoński. Kościół kształci kadry duchownych w Seminarium Duchownym w Płocku i na Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. Kościół Starokatolicki Mariawitów jest członkiem Polskiej Rady Ekumenicznej, Światowej Rady Kościołów i Konferencji Kościołów Europejskich. Notatkę opracowała Magdalena Wawrzkiewicz-Gajda na podstawie: -- artykułu ks. Tadeusza M. Ładysława Ratajczyka: „Parafia Mariawicka w Gniazdowie” [w:] Almanach Ziemi Koziegłowskiej – praca zbiorowa pod redakcją dr Józefy Wiśniewskiej, 2005, s. 97-108 -- www.mariawita.pl - oficjalna strona Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w RP