Akta Oddziału Szkolnictwa Podstawowego (1945-1960): protokoły rad pedagogicznych, protokoły z konferencji i narad kierowników szkół podstawowych, sprawozdania powizytacyjne szkół , formularze sprawozdawczo - statystyczne dla szkół podstawowych, sprawozdania statystyczne z wyborów do komitetów rodzicielskich, zestawienie wyników kontroli i powszechności nauczania, arkusze sprawozdawcze z wyników klasyfikacji uczniów, sprawozdania z wyników egzaminów ukończenia szkoły podstawowej na terenie Gdańska, nominacje nauczycieli, przeniesienia nauczycieli, skorowidze nazwisk nauczycieli, akta poufne dot. nauczycieli arkusze spostrzeżeń nauczycieli, okólniki i zarządzenia władz oświatowych, skargi i zażalenia, wykazy dzieci zaniedbanych pedagogicznie, problem chuligaństwa, referaty, projekty organizacyjne szkół, spisy dzieci, plany pracy Inspektoratu oraz Wydziału Oświaty Prezydium MRN w Gdańsku, hospitacje szkół, sprawozdania finansowe, sprawozdania z działalności organizacji szkolnych, sprawy mieszkań dla nauczycieli, wycinki prasowe dot. działalności szkół , budżety szkół - poz. 1-182; akta Oddziału Oświaty Dorosłych ( 1945-1958): materiały dydaktyczno - wychowawcze i organizacyjne szkół dla pracujących, rekrutacja uczniów, zarzadzenia i instrukcje dot szkół dla pracujących, odprawy kierowników szkół, egzaminy eksternistyczne, dane dot nauczycieli, sprawozdawczość i statystyka dot. różnych form pracy, sprawy budżetowe, protokoły z przeprowadzonych egzaminów, walka z analfabetyzmem, kursy jęz. rosyjskiego, sprawy poufne dot. przebiegu służby niektórych nauczyciel - poz. 183-239; akta Referatu Przedszkoli (1945-1958): dokumentacja personalna wychowawców, sprawozdania z wizytacji przedszkoli, protokoły powizytacyjne i kwalifikacja dzieci do przedszkoli, sprawozdania i zarzadzenia pokontrolne, Komitet Rodzicielski, formularze i wykazy statystyczne, sprawozdania z wykonania planów pracy, karty inwentaryzacyjne budynków i lokali, wykazy przedszkoli na terenie Gdańska, sprawy gospodarcze, sprawy kolonii - poz. 240-285; akta Oddziału Opieki nad Dzieckiem ( 1947-1955): wywiady społeczne, wykazy sierot, adopcje, ankiety rodzin zastępczych, podania o zapomogi, sprawy poufne, zarzadzenia władz - poz. 286-300.

Terenowymi organami niezespolonej administracji państwowej tzw. drugiej instancji dla szkolnictwa podstawowego i pierwszej instancji dla szkolnictwa średniego w l. 1945-1950 były Kuratoria Okręgów. Jako organy nie zespolonej adm. państw.pierwszej instancji do spraw szkolnictwa powszechnego w terenie prowadziły działalność inspektoraty szkolne. Na terenie woj.gdańskiego szkolnictwo podstawowe zaczęto organizować już w marcu 1945 r. w miarę wyzwalania poszczególnych powiatów. Teren okręgów szkolnych podzielony został na obwody szkolne, w obrębie których zaczęto planować dalszą rozbudowę sieci szkolnej. W końcu marca 1945 r. w Sopocie zostało zorganizowane Kuratorium Okręgu Szkolnego. Nowa władza szkolna zajęła się organizacją szkolnictwa w terenie, powołując Inspektoraty Szkolne lub uprowomacniając już działające. Ponadto dokonała podziału Inspektoratu Szkolnego na obwód miejski i powiatowy. W związku z tym powołany został przez władze oświatowe Inspektorat Miejski w Gdańsku z tymczasową siedzibą w Gdańsku - Wrzeszczu. Pierwszym inspektorem na miasto Gdańsk został dr Kazimierz Kubik. Inspektorzy szkolni sprawowali przede wszystkim nadzór pedagogiczny nad przedszkolami i szkołami powszechnymi`, natomiast załatwianie spraw finansowych i kadrowych tych placówek należało do Kuratorium, a spraw pomieszczeń, ich utrzymania i wyposażenia do samorządów terytorialnych. Dekret Prezydium KRN z dnia 13.XI.1945 r. formalnie uchylał postanowienia ustawy sejmowej z 11.III.1932 r.Wprowadzona przez władze oświatowe reforma szkolna miała na celu przebudowę ustroju szkolnego, obejmując organizację szkolnictwa, programy nauczania i kierunek wychowania. Szkoły podstawowe oparto więc na nowych zasadach organizacyjnych, mających na celu zapewnienie wszystkim dzieciom możliwości ukończenia pełnej szkoły siedmioklasowej. Zniesiono podział szkół powszechnych na 3 szczeble programowe, wprowadzajac do wszystkich, bez względu na liczbę nauczycieli i uczniów, jednakowy program nauczania. Zniesiono dwustopniowość szkolnictwa średniego ogólnokształcącego poprzez likwidację gimnazjum. Utworzono 11-letnie szkoły ogólnokształcące, tworząc jednolity system kształcenia ogólnego. Przemiany organizacyjne w systemie szkolnictwa zawodowego przebiegały wolniej niż w szkolnictwie ogólnokształcącym. Średnia szkoła zawodowa, podobnie jak ogólnokształcąca przekształciła się z dwustopniowej ( gimnazjum i liceum) w jednostopniową ( liceum później technikum). Równocześnie rozwijano szkoły przysposobienia przemysłowego oraz publiczne średnie szkoły zawodowe (dawne dokształcające). Niezależnie od realizowania zadań administracyjnych i dydaktyczno - wychowawczych związanych z nauczaniem dzieci, władze oświatowe kierowały swą uwagę również na sprawy kształcenia ludzi dorosłych i likwidację analfabetyzmu, jak też możliwość doskonalenia umiejętności i zdobywania wiedzy na kursach i komisjach rejonowych. W 1948 r. zostały przeprowadzone dalsze zmiany ustrojowe w systemie szkolnictwa. Całość zadań oświatowych ujmowała Deklaracja ideowa PZPR, uchwalona na Kongresie Zjednoczeniowym. Postulowano dalszą rozbudowę szkolnictwa wszystkich szczebli, całkowitą likwidację analfabetyzmu w kraju, wychowanie nowych kadr nauczycielskich i wydatną poprawę położenia nauczycieli, nałożenia odpowiedniego poziomu ideologicznego szkolnictwa. Na podstawie Ustawy z 20.III.1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej zniesiono organy samorządu terytorialnego, terenowe organy administracji rządowej zespolonej oraz niektóre organy administracji rządowej niezespolonej m.in. urzędy kuratoriów i inspektoratów szkolnych. Funkcje i zadania zniesionych organów przejęły rady narodowe. Opracowany system zarządzania i kierowania szkolnictwem opierał się na koncepcji podwójnego podporządkowania szkolnictwa i pracy oświatowej z jednej strony władzy centralnej w postaci Ministerstwa Oświaty, z drugiej zaś terenowym władzom państwowym. Do organizacji szkolnictwa podstawowego powołany został przez władze oświatowe Inspektorat Miejski w Gdańsku z tymczasową siedzibą w Gdańsku - Wrzeszczu. Pierwszym inspektorem na miasto Gdańsk został dr Kazimierz Kubik. [ Na podst.wstępu do inwentarza zesp. APG 1742 - Inspektorat Szkolny w Starogardzie Gdańskim, oprac. L. Oszewska oraz na podstawie wstępu do inwentarza zesp. APG 1189- Inspektorat Szkolny w Gdańsku, oprac. J. Wiśniewski, Gdańsk 1964].