Akta gruntowe.

W państwie pruskim pierwszym normatywem prawnym regulującym prowadzenie dokumentacji stanu prawego nieruchomości była ordynacja hipoteczna z 1772 r., zastąpiona w 1783 r. przez powszechną ordynację hipoteczną. Wprowadzała ona zasadę, że każde nabycie prawa własności lub innego prawa rzeczowego musiało zostać wpisane do księgi gruntowej, sama zaś umowa musiała zostać zawarta przed sądem. Ordynacja określała również sposób prowadzenia ksiąg gruntowych. Kolejne regulacje przyniosły: pruska ordynacja ksiąg gruntowych z 1872 r. oraz ustawa o księgach wieczystych z 1897 r. wraz z przepisami wykonawczymi. Ta ostatnia nadała też ostateczny kształt księgom gruntowym. Dla każdej miejscowości lub samodzielnego obwodu majątkowego zakładano księgę gruntową, która mogła mieć wiele tomów. Każdy tom składał się z kart gruntowych (Grundbuchblätter), które odpowiadały danej nieruchomości, oznaczonej był numerem zgodnym z katastrem. Każda karta gruntowa posiadała nagłówek, dwa wykazy i trzy działy. Wykazy wymieniały powierzchnię nieruchomości i służebności, z których korzystała. Dział I podawał dane właściciela nieruchomości, dział II ciężary i ograniczenia, dział III hipoteki (długi). Do każdej karty gruntowej (nieruchomości) prowadzone były oddzielne akta gruntowe (Grundakten), które zwierały: odpis księgi gruntowej (tzw. tabela), wnioski, dokumenty notarialne, szkice sytuacyjne nieruchomości, postanowienia sądu w przedmiocie parceli. Ustawa z 1897 r. uregulowała i ujednoliciła prowadzenia akt gruntowych, ale tego typu dokumentacja prowadzona była już wcześniej, tyle że pod inną nazwą (Hypotheken Vorakten, Beliage/Sonder Akten zur Grundbücher) i bez tabeli. Prawodawstwo pruskie w zakresie ksiąg i akt gruntowych obowiązywało również w okresie II Rzeczypospolitej, jak i okupacji hitlerowskiej. Zarówno w czasie zaborów, jak i później prowadziły je sądy najniższej instancji. Dotychczasowe uregulowania prawne zniósł dopiero dekret „Prawo o księgach wieczystych” z 11 października 1946 r. (Dz.U., nr 57, poz. 320) i akta wykonawcze do niego. Natomiast sprawy prowadzenia dotychczasowych ksiąg gruntowych regulowało rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 29 listopada 1946 r. (Dz.U., nr 66, poz. 367).