Dokumenty: kupno, sprzedaż, potwierdzenie przywilejów, potwierdzenie przekazania majątków i czynszów, udzielanie odpustów, ustanowienia altarzystów, potwierdzenie sprzedaży, potwierdzenie ukończenia nauki, przyjęcie w poczet mieszczan, sprawy sporne 1251-1850 (611 j.a.), księgi miejskie 1420-1855, 1928 (23 j.a.), akta: miasto i gmina miejska 1551-1943 (33 j.a.), prawo miejskie 1758-1874 (117 j.a.), zarząd miejski 1816-1933 (29 j.a.), akta sądowe 1594-1915 (34), policja 1581-1941(47 j.a.), akta finansowe 1600-1944 (28 j.a.), militaria 1741-1814, 1921 (13 j.a.), statystyka i kultura 1742-1879 (52 j.a.), akta obyczajowe i gospodarcze 1669-1945 (83 j.a.), akta kościelne 1561-1932 (113 j.a.), załącznik I 1586-1889 (68 j.a.), załącznik II 1578-1846 (13 j.a.), repertorium (1 j.a.), przes.460/2005: sprawy gospodarcze plebanii 1930 (1 j.a.), przes.1063/2007: pisma z Wydziału Polcji Budowlanej 1919-1932 (3 j.a.), sprawy hipoteczne 1901, 1925-1929 (2 j.a.), rachunki i wydatki poniesione w związku z budową Urzędu Celnego w Konradowie 1942 (1 j.a.), akta dotyczące włączenia przysiółków Mądroszów i Złotogłowice 1917-1932 (1 j.a.), akta dotyczące młyna miejskiego 1773 (1 j.a.), akta osobowe nauczycieli (78 j.a.), akta osobowe (304 j.a.), nab.5847/2010: biblioteka miejska w Nysie 1667 (1j.a.), przes.1598/2011: dokumenty dotyczące sprzedaży sołectw, dziedziczenia majątków, ustalenia czynszu, poświadczenia kupna, ustanowienia odpustu, ukończenia nauki, przyjęcia w poczet mieszczan, wyroku w sprawie sporu między miastem a mieszczanami 1251, 1311, 1400-1748, 1826-1850 (28 j.a.), przes.1677/2011: album arcybiskupiego seminarium dla chłopców w Nysie 1859 (1 j.a.), przes.1797/2012: rysunek techniczny - dom dla ubogich 1933 (1 j.a.), plany szkoły gospodarstwa wiejskiego w Nysie 1929 (1 j.a.), plany ratusza w Nysie 1934-1936 (1 j.a.), rysunek dworca kolejowego w Nysie 1911 (1 j.a.); przes. 1927/2014: dokumenty pergaminowe i papierowe 1756-1821 (6 j.a.); nab.7580/2015 plakaty i afisze teatralne 1821-1910 (616 j.a.); nab. 8110/2015 świadectwa szkolne, pokwitowania, ulotki i artykuły dotyczące teatru miejskiego, wykaz spraw i sporów miasta z mieszkańcami, księga pomiarów wodociągów, korespondencja różna, plany budynków, projekty budynków i kanalizacji, wycinki z gazet 1627-1941 (65 j.a.); ub. 732/2015 (597 j.a.) plakaty i afisze teatralne- scalone w jednostki pod względem tematycznym; przes. 2449/2016: szkice, plany techniczne dotyczące budowy ulic, dróg, mostów 1881-1944 (27 j.a.).

Nysa zwana "Rzymem północy" słynie z wielu zabytków. Od roku 1201 Nysa byłą własnością biskupów wrocławskich. Biskup Wawrzyniec założył przed 1223 rokiem na prawym brzegu rzeki Nysy osadę na prawie flamandzkim. Po ustanowieniu biskupiego księstwa wrocławskiego Nysa stała się jego stolicą. Fakt ten stworzył dogodne warunki dla rozwoju miasta; rozwinęło się tu rzemiosło artystyczne, a także handel. Mieszczanie nyscy należeli do ludzi zamożnych, o czym świadczy fakt, że domy w Nysie w większości były murowane. W XV w Nysie funkcjonowała szkoła parafialna. W wieku XVII powstało kolegium jezuickie - "Carolinum". Nysa słynęła również z bibliotek, w których znajdowało się wiele zabytków piśmiennictwa polskiego z XVI wieku. Nysa jak wiele innych miast nękana była wojnami, zarazami i klęskami żywiołowymi. Dotkliwe straty poniosła w wyniku wojny 30 - letniej. Wyniszczające dla miasta okazały się pożary i powodzie. Trwające w latach 1740-1763 wojny śląskie spowodowały znaczne zmniejszenie ludności Nysy. W 1745 roku król pruski Fryderyk II załozył na lewym brzegu rzeki Nysy fort oraz obóz warowny ochrakterze miejskim. W roku 1808 dobra biskupie zostały sekularyzowane, a miasto jako forteca zostało obsadzone silnym garnizonem wojskowym . Fakt ten wpłynął ujemnie na przestrzenny rozwój miasta. Dopiero w 1898 roku zniesiono ograniczenia w wewnętrznym obwodzie umocnień, a w 1903 roku w Nysie przestała istnieć twierdza. Nysa ucierpiała również w wyniku działań wojennych w 1945 roku, kiedy to przeszło połowa miasta legło w gruzach. Niemal całe śródmieście zostało wtedy zniszczone. [Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. Janina Domska, Opole 1999]

zmikrofilmowano jednostki archiwalne o sygn. 1-583, zmiany w rozmiarze zespołu zatwierdzono na posiedzeniu Komisji Metodycznej w dniu 06.11.2009 (protokół nr 8/09)