I. Dokumenty. /1417-1735/ Przywileje książęce, alienacje dóbr, zadłużenia mieszczan, sprawy rzemiosła i handlu. II. Akta. 1. Zarządzenia, sprawy organizacyjne, statystyka. /1578-1918/ Kroniki, wybory do Rady Miejskiej, rejestry, statystyka budynków i zawodowa. 2. Rada i kamera miejska. /1623-1941/ Organizacja, ustrój, personel: protokoły rady miejskiej i kolegium magistrackiego, wprowadzenie ustawy miejskiej z 1808 r., rachunkowość miejska, generalia dotyczące przekazania magistratowi administracji policyjnej, sprawy ratusza. 3. Administracja i dzierżawa dóbr miejskich. /1653-1890/ Sprawy uwłaszczenia ludności, przemysł wiejski, pobyt legionu polskiego na Dolnym Śląsku w 1807 r. 4. Przedsiębiorstwa przemysłowe, cła, opłaty miejskie. /1665-1890/ Cła i opłaty z tytułu dzierżawy różnych miejskich przedsiębiorstw. 5. Leśnictwo, myśliwstwo, sprawy graniczne. /1748-1879/ Sprawy leśne, kłusownictwo. 6. Budownictwo miejskie. /1743-1906/ Budżet, budowa ratusza, drogi, mosty, studnie, policja budowlana. 7. Sprawy policyjne. /1589-1938/ Bezpieczeństwo w mieście, prokuratura, miary, wagi, utrzymanie dróg i mostów, zakład ubezpieczeń od ognia. 8. Handel, rzemiosło, przemysł. /1613-1937/ Przemysł tekstylny, metalowy, skórzany, pończoszniczy, Izba Handlowa, lombard, rzeźnia, cechy rzemieślnicze i korporacje, kwestia żydowska. 9. Browarnictwo i gorzelnictwo. /1527-1895/ Produkcja piwa i wódki, dzierżawa miejskiego urbarza browarniczego, zezwolenia na wyszynk. 10. Kościoły i szkoły, szpitale i opieka społeczna. /1555-1942/ Ustawodawstwo, personalia, inwestycje, statystyka. 11. Sądownictwo. /1648-1919/ Protokoły sądowe. 12. Wojskowość. /1741-1889/ Kontrybucje wojenne z lat 1759-1763, materiały do dziejów miasta (głównie z okresu wojen napoleońskich). 13. Podatki i opłaty na rzecz miasta. /1741-1941/ Ustawodawstwo podatkowe, podatki, cła akcyzy. 14. Policja krajowa. /1612-1934/ Więziennictwo, wyroki śmierci od 1667 r., wykazy polskich i rosyjskich zbiegów z lat 1843-1856, zakłady opieki społecznej i pracy, materiały do Wiosny Ludów, cenzura, utworzenie Muzeum w Dzierżoniowie. 15. Sprawy władzy suwerennej. /1420-1887/ Hołdy, zjazdy, zarządzenia władz państwowych. 16. Aneks. /1610-1935/

Początki miasta sięgają połowy XIII w. Najstarsze przywileje miejskie, w tym dla sądu i rzemieślników, pochodzą z 1337 r. Dzierżoniów, podobnie jak Śląsk, zmieniał przynależność polityczną. Był pod panowaniem Piastów, Habsburgów i Hohenzollernów pruskich. Za panowania austriackiego rady miejskie posiadały duże uprawnienia. Wynikało to z samorządu miejskiego, jakim cieszyły się miasta w tym okresie. Po zajęciu Śląska przez Prusy, samorząd miast został poważnie ograniczony. Na miejsce rad miejskich utworzono magistraty podporządkowane władzom państwowym, które wyzyskiwały fiskalnie miasta. Samorząd miejski przywróciły dopiero reformy Steina i Hardenberga. Ograniczyły go władze państwowe powtórnie, wydając szereg uzupełnień do ustawy miejskiej z 1808 r., czy też przez wydanie ustawy miejskiej z 11 marca 1950 r. lub późniejszych. Władze hitlerowskie zlikwidowały go zupełnie. Ze spraw szczegółowych odnośnie ustroju Dzierżoniowa należy wspomnieć, że: - Liczba deputacji zmieniała się w zależności od potrzeb miejskich. - Sadownictwo miejskie miało wspólną kancelarię z magistratem, z tym, że była prowadzona oddzielnie. Registraturę sadową wpisywano do żurnali zwanych repertoriami. Sprawy hipoteczne, do wprowadzenia sądów państwowych w 1848 r., prowadził syndyk. Obsada Sądu Miejskiego w Dzierżoniowie była nieliczna, np. w 1817 r. składała się z pięciu osób. - Zwracano uwagę na prowadzenie kroniki miejskiej. Miał ją prowadzić registrator, a materiały do niej mieli dostarczać rajcowie miejscy. Sprawy kroniki miejskiej powierzono specjalnej komisji utworzonej w 1814 r. W 1856 r. magistrat wydał specjalną instrukcje o prowadzeniu kroniki. Raz w miesiącu miała się zbierać komisja w sprawie referowania nad materiałami przeznaczonymi do kroniki.

akta: 1691 j.a. = 31,70 m.b.; dokumenty 49 j.a.