sygn. 1-18 rejestry mieszkańców wsi, osad i filwarków z tereny gminy z lat 1931-1939

Organizacja gminy opierała się na ukazie carskim z dnia 2 III 1864 r." o urządzeniu gmin wiejskich". Każda gmina składała się z gromad, które tworzyły wsie, kolonie i osady oraz z folwarków i dworów. Organem uchwalającym i kontrolującym na szczeblu gromady były zebrania gromadzkie, a na szczeblu gminy zebrania gminne. Do zadań zebrań gminnych należało: wybór wójta, pisarza gminnego, podejmowanie uchwał we wszelkich sprawach gospodarczych i społecznych dot. gminy, zarządzanie majątkiem gminy, wyznaczanie podatków i świadczeń, sprawy opieki społecznej, utrzymanie szkół elementarnych. Na czele gminy stał wójt, któremu podlegali sołtysi, wybierani na zebraniach gromadzkich. Wójt był odpowiedzialny za utrzymanie porządku i bezpieczeństwa w gminie, ponadto miał wykonywać uchwały zebrań gminnych oraz polecenia naczelnika powiatu, władz sądowych. Przepisy cytowanego rozporządzenia z niewielkimi zmianami obowiązywały do 1918 r. Dekret z 28.XI.1918 r. o utworzeniu rad gminnych na terenie byłego Królestwa Kongresowego praktycznie utrzymał w mocy przepisy ukazu carskiego z 1864 r. Rada gminna w poważnej części przejęłą zadania zebrań gminnych. Dopiero ustawa o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego z 23 III 1933 r. wprowadzała nową organizację władz gminnych. Organem stanowiącym i kontrolującym w gminie była rada gminna, zaś organem zarządzającym i wykonawczym zarząd gminy na czele z wójtem. Zarząd gminy obsługiwany był przez biuro, które składałosię z 5 działów: dział ogólno-organizacyjny, finansowo-budżetowy, gospodarki gminnej, administracji społecznej i dział administracyjny. Ta organizacja samorządu gminnego przetrwała do 1939 r.. W okresie okupacji niemieckiej zlikwidowano samorząd gminny i ustanowiono urząd burmistrza, który kierował zarządem gminnym.

Zespół ujęty w inwentarzu do grupy zespołów "Akta gmin powiatu nieszawskiego z lat 1808-1944[1945] zatwierdzonym na posiedzeniu Komisji Metodycznej w Bydgoszczy w 1976 r. Informacje do grupy zespołów opracowała mgr M. Gruszczyńska