Spisy rolników wytypowanych do wysiedlenia, osiedlanie repatriantów niemieckich, prześladowania Żydów, obrona przeciwlotnicza, budżety, księgi dochodów i wydatków budżetowych Gminnej Rady Narodowej w Bieruniu Nowym, grobownictwo wojenne, protokoły sesji GRN, protokóły ekshumacji zwłok żołnierzy Armii Czerwonej

Do 1891 r. ordynacja gmin wschodnich prowincji pruskich nie była ustalona żadną ustawą, lecz opierała się na przepisach i edyktach dot. poszczególnych dziedzin gospodarczych i społecznych. Ordynacja gminna z 1850 r. opracowana na podstawie konstytucji pruskiej z tegoż roku, a zmierzająca do ujednolicenia systemu rządzenia w gminach nie została wprowadzona w życie wskutek różnic panujących w poszczególnych powiatach, a zwłaszcza wielkich majątków wobec gmin. Również ze strony księcia pszczyńskiego wpłynęły zastrzeżenia zaraz po ukazaniu się projektu tej ustawy. Dopiero ordynacja gminna z 3.07.1891 r. zawiera dokładne, jednolite przepisy dla wszystkich wsi i obszarów dworskich pruskich prowincji wschodnich. Wg niej wszystkie dotąd istniejące gminy wiejskie oraz obszary dworskie pozostały nadal jednostkami administracyjnymi, o ile mogły podołać zobowiązaniom publiczno-prawnym. Na czele każdej gminy i obszaru dworskiego stał naczelnik, który miał do pomocy dwóch ławników. Naczelnika i ławników wybierało zgromadzenie gminne na 6 lat, zatwierdzał ich starosta na wniosek okręgu urzędowego. W 1922 r. zostały zniesione obszary dworskie na mocy rozporządzenia Wojewody Śl. w porozumieniu z Tymczasową Radą Wojewódzką. Ostateczne wcielenie obszarów dworskich do poszczególnych gmin wiejskich i miejskich reguluje rozp. Śląskiej Rady Wojewódzkiej z 16.09.1924 r. w przedmiocie zniesienia obszarów dworskich w pow. pszczyńskim. Prócz 3 gmin miejskich, istniały 94 gminy wiejskie.Organizacja ta przetrwała do 1945 r. Na podstawie ustawy z 11.09.1944 r. o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego powołano gminy zbiorowe. W powiecie pszczyńskim wśród 25 gmin powstała gmina Bieruń Nowy z gromadami: Bijasowice, Czarnuchowice, Ściernie. Organem wykonawczym był zarząd gminy złożony z wójta, podwójciego i ławników. Wójtowi podlegali sołtysi wybrani przez zebranie mieszkańców gromady. Gminna rada narodowa była organem uchwałodawczym, planującym działalność publiczną oraz kontrolującym działalność organów wykonawczych rządowych - wójta i podwójciego i samorządowych - zarząd gminy. Ten ostatni został zniesiony w 1950 r., a jego kompetencje przejęła gminna rada narodowa, jako organ admin. państwowej, działający poprzez komisje. Gminna rada podlegała radzie narodowej wyższej instancji. Organem wykonawczym rady było prezydium. W myśl uchwały Rady Ministrów z 17.04.1951 r. w gminnych radach narodowych utworzono następujące wydziały: ogólno-administracyjny, finansowy, spraw socjalno-kulturalnych i rolny. Sprawy gospodarki komunalnej i mieszkaniowej załatwiały referaty spraw socjalnych i kulturalnych. Prezydia gminnych rad narodowych kończyły działalność w 1954 r. w myśl ustawy o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu prezydiów gromadzkich rad narodowych. [Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. T. Włodarska, Pszczyna 1964]

poprzedni numer zespołu 17/204 w Archiwum Państwowym w Katowicach Oddział w Pszczynie