I. GMINNA RADA NARODOWA I ZARZĄD GMINNY 1) Referat Ogólno-Administracyjny (6 j.a.; 1947-1950): protokoły posiedzeń plenarnych GRN i posiedzeń Prezydium GRN; sprawozdania z działalności Zarządu Gminnego. 2) Referat Rolny (4 j.a., 1946-1949): akta dot. osadnictwa oraz klasyfikacji gruntów; sprawozdania statystyczne. 3) Referat Finansowy (7 j.a., 1946-1949): budżety na lata 1947 i 1949, sprawozdania fin. za lata 1946 i 1948-1949. II. PREZYDIUM GMINNEJ RADY NARODOWEJ 1) Referat Ogólno-Administracyjny (24 j.a., 1950-1954): sprawy organizacyjne, sprawozdania z działalności; protokoły sesji GRN (brak z 1953r.), akta komisji stałych, komplet protokołów posiedzeń Prezydium GRN, sprawy podziału admin. gminy.2) Referat Socjalno-Gospodarczy (3 j.a., 1950-1954): akta dot. gospodarki gminy oraz spraw kult.-oświat.3) Referat Finansowy (8 j.a., 1950-1954): komplet budżetów i sprawozdań fin.

Gmina Gołańcz Pomorska (zwana początkowo Kościerzyna) utworzona została w czerwcu 1945 r. Była jedną z 8 gmin zbiorowych, na które podzielony został powiat gryficki. Na szczeblu gminy powołane zostały najpierw - w marcu i kwietniu 1945 r. - zarządy gminne, a pod koniec 1945 r. - gminne rady narodowe. Zarządy gminne organizowali wójtowie mianowani przez Pełnomocnika Rządu. W skład zarządu wchodzili - również mianowani przez Pełnomocnika - zastępca wójta (podwójci) oraz sekretarz (później – jeszcze 2 członków). Do zadań wójta należało opracowywanie planów pracy i planów finansowo-gospodarczych gminy oraz organizowanie akcji osiedleńczej. Do zadań zarządu należało ustalanie budżetu, rozliczanie jego wykonania, decydowanie o pożyczkach krótkoterminowych zaciąganych przez gminę, wykonywanie uchwal gminnej rady narodowej oraz poleceń Pełnomocnika (starosty). Od 1947 r. zarządy gminne były wybierane przez gminne rady narodowe. Rada narodowa – w myśl ustawy z 11.IX.1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U.R.P. nr 5 poz. 22) – była organem ustawodawczym, opiniodawczym i kontrolnym w stosunku do instytucji samorządowych poszczególnych szczebli. Na terenie Ziem Zachodnich rady zaczęły powstawać dopiero pod koniec 1945 r. Nie pochodziły one z wyborów; radnych delegowały partie polityczne, związki zawodowe i organizacje społeczne. Przewodniczącym rady na szczeblu gminy był – z urzędu – wójt. Rada wybierała ze swego grona prezydium (reprezentowało ono GRN i występowało w jej imieniu na zewnątrz) oraz powoływała komisje problemowe (ich zadaniem było przede wszystkim opracowywanie określonych zagadnień, inicjowanie uchwał rady lub prezydium; ustawa z 11.IX.1944r. wymieniała trzy komisje stałe: finansowo-budżetową, oświatową i kontroli społecznej). Ustawa z 20.III.1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz.U.R.P. nr 14 poz. 130) zapoczątkowała proces reform, które doprowadziły do likwidacji istniejącego dualizmu władzy. Ustawa zniosła zarządy gminne, przekazując ich kompetencje prezydiom gminnych rad narodowych. Zmieniła także rolę prezydium, które od tej pory stało się organem wykonawczym i zarządzającym swojej rady, zobowiązanym do wykonywania jej uchwał oraz organizowania pracy rady (przygotowywania materiałów i zwoływania sesji). Za pomocą referatów prezydium GRN zarządzało poszczególnymi dziedzinami spraw należącymi do właściwości rady. Do najważniejszych zadań GRN należało uchwalanie budżetu i planu terenowego, kierowanie działalnością gospodarczą, kulturalna i światową gminy, ustalanie wymiaru podatków i dostaw obowiązkowych. W praktyce rola GRN ograniczała się do wykonywania zaleceń powiatowej rady narodowej, która ustalała budżet i zobowiązania podatkowe. Na mocy ustawy o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych z dnia 25.IX.1954 r. (Dz.U. nr 43 poz. 191). zniesione zostały gminy (w ich miejsce utworzono gromady; obszar gminy Gołańcz Pomorska podzielony został pomiędzy trzy nowe gromady: Gołańcz Pomorska, Gorzysław i Sarbia) i gminne rady narodowe (które działały do grudnia 1954 r.). W grudniu 1954 r. ukonstytuowały się gromadzkie rady narodowe.