Protokoły i materiały z zebrań z lat 1957-1975, sygn. 1-20

Kółka rolnicze powstały po 1956 roku na fali ożywienia w życiu społecznym i gospodarczym. Rozszerzono wówczas udział samorządów robotniczego i wiejskiego, które stały się organami kontroli społecznej nad produkcją. 9 stycznia 1957 roku Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Naczelny Komitet Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego ogłosiły wspólne wytyczne nowej polityki rolnej. Głównym założeniem było pełne wykorzystanie możliwości produkcyjnych indywidualnej gospodarki chłopskiej i przebudowa wsi poprzesz rozwój i umasowienie prostych form kooperacji. Kółka rolnicze miały się stać powszechną samorządną organizacją chłopską dysponującą społecznymi środkami finansowymi na działalność gospodarczą, zwłaszcza na pomoc dla rolników indywidualnych. Miały propagować nowe rozwiązania i przyczyniać się do przebudowy i unowocześnienia wsi polskiej. W połowie 1957 roku powstał w Katowicach Wojewódzki Związek Kółek i Organizacji Rolniczych, który objął swym działaniem teren ówczesnego województwa katowickiego. Członkami Wojewódzkiego Związku były powiatowe związki kółek i organizacji rolniczych oraz wojewódzkie zrzeszenia branżowe. Zrzeszenia branżowe organizowane na terenie województwa posiadały osobowość prawną lecz niezależnie od tego działały w ścisłym powiązaniu organizacyjnym z Wojewódzkim Związkiem Kółek i Organizacji Rolniczych i powiatowymi związkami, co wyrażało się uzgadnianiu działalności i budżetów. Władzami Wojewódzkiego Związku Kółek i Organizacji Rolniczych były: Walny Zjazd Delegatów, Prezydium, Zarząd, Komisja Rewizyjna i Sąd Koleżeński. Zjazd dokonywał oceny działalności Zarządu, uchwalał plan i budżet, wybierał Zarząd, Komisję Rewizyjną i Sąd Związkowy oraz Wojewódzką Radę Koła Gospodyń Wiejskich, które było ogniwem Związku. Władze powiatowego związku kółek rolniczych tworzyły: Powiatowy Zjazd Delegatów, Rada Związku, Zarząd Związku. Do wykonywania swoich zadań Rada wybierała spośród swych członków Prezydium, Radę Kół Gospodyń Wiejskich oraz komisje: Rewizyjną, Samorządową, Postępu Rolniczego, Mechanizacji i Budownictwa. 1 stycznia 1960 roku zmieniono nazwę Związku na Wojewódzki Związek Kółek Rolniczych, nie nastąpiły jednak żadne zmiany organizacyjne. W 1975 roku w ramach reorganizacji administracji zostały zlikwidowane powiatowe związki kółek rolniczych. Wojewódzki związek nie został zlikwidowany, zmienił się jednak zasięg terytorialny jego działania, co związane było ze zmianą granic województw. (na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. S. Klimkiewicz, Katowice)

KM 13.03.1987, 0014-1