Zespół
Inhalt:
1. Dokumenty dotyczące poszczególnych wsi domeny 1821–1851; sygn. 1-12; 12 j.a. 2. Dzierżawy 1805-1853; sygn. 13-18; 6 j.a. - sprzedaż i dzierżawy poszczególnych parcel, gospodarstw i majątków w zarządzie. 3. Komunikacja 1827-1857; sygn. 19-22; 4 j.a. - utrzymanie, konserwacja dróg i mostów.
Die Geschichte der Provenienzstelle:
W okresie książęcym domeny na Pomorzu podzielone były na zarządy (Ämter). Administrowali nimi specjalni urzędnicy książęcy – zarządcy (Hauptamtsmänner), którzy wykonywali również różne funkcje administracyjne o charakterze lokalnym. Odpowiadali oni tylko przed władcą, a wszystkie dochody z domen przekazywali do skarbu książęcego. Sytuacja ta nie zmieniła się również po podziale Pomorza między Szwecję i Brandenburgię. Dopiero na początku XVIII w. na Pomorzu pruskim zaczęto wprowadzać zmiany, przekazując zarządy domen w dzierżawy. W 1721 r. wydane zostały przepisy o generalnych dzierżawach, według których we wszystkich prowincjach domeny miały być wydzierżawiane wraz ze wszystkimi prawami, przywilejami i powinnościami. Dzierżawca był nie tylko administratorem gospodarczym majątku państwowego, ale stał się również urzędnikiem administracji terytorialnej, policyjnej i skarbowej oraz w imieniu króla wykonywał sądownictwo na całym obszarze domeny nad ludnością tam zamieszkującą. Kompetencje jego szczegółowo określono w kontrakcie, który zawierano ustawowo na sześć lat. Dzierżawca podlegał nadzorowi i kontroli kamery wojenno-skarbowej, której przekazywał dochody należne państwu, coroczne sprawozdania gospodarcze i administracyjne oraz otrzymywał zarządzenia i polecenia do wykonania. W 1770 r. władza dzierżawcy generalnego została ograniczona przez ustanowienie osobnego urzędu justytariusza, który odtąd miał wykonywać władzę sądową w domenie jako sędzia pierwszej instancji. Mimo to dzierżawca był zobowiązany do pokrywania kosztów działalności wymiaru sprawiedliwości (pensje sędziego i innych urzędników sądowych, utrzymanie aresztu, pomieszczenia justytariatu) i pozostawał nadal kuratorem kasy depozytowej. Reformy Steina i Hardenberga spowodowały poważne zmiany w administracji domenalnej. Utrzymano nadal przepisy o dzierżawach generalnych, jednakże zarządy domen utraciły znaczną część prerogatyw administracji terytorialnej (m.in. władzę policyjną), które zostały przejęte przez zreorganizowane urzędy landratów. Ponadto w 1809 r. zarządy domen podporządkowano nowo powstałym rejencjom, w ramach których w 1825 r. utworzono specjalne wydziały domen i lasów (Abteilung für Domänen und Forsten). W 1832 r. na mocy zarządzenia ministra finansów, w którego resorcie od 1809 r. znajdowały domeny i lasy, część zarządów przekształcono w urzędy domenalno-rentowe (Domänen und Rentenämter). W 1872 r. na mocy nowej ordynacji powiatowej dotychczasowy system zarządu domenami został zlikwidowany. Dotychczasowe prerogatywy omawianych urzędów przejęły gminy i powiaty. Natomiast same dobra państwowe przekształcono w majątki rentowe i przekazywano w dzierżawy wieloletnie. W tym czasie zmieniła się również podległość ministerialna dóbr państwowych. Zostały przeniesione z resortu finansów do Ministerstwa Rolnictwa, Domen i Lasów Państwowych. Stan ten przetrwał do początków XX w. W związku z likwidacją urzędów domenalnych znaczna część ich akt została przejęta przez wydziały domen i lasów rejencji w Koszalinie, Szczecinie i Stralsundzie, a także zarządy gminne i landratury. Tylko niektóre materiały trafiły bezpośrednio do AP w Szczecinie (Rep. 71 Domänenrentenämter). Ze wspomnianych wyżej rejencji registratury dawnych zarządów domen trafiły do szczecińskiego archiwum dopiero z archiwaliami rejencyjnymi. Akta zespołu przekazano do szczecińskiego archiwum pod koniec lat trzydziestych XX w. W okresie II wojny światowej prawdopodobnie zespół był ewakuowany do Bonina lub Tuczna, skąd powrócił po 1945 r. zdekompletowany do magazynów archiwalnych.
Laufzeit:
1805-1857
Klassifikation:
Name der Provenienzstelle:
Daten:
1805-1857.
Alter Name:
Name der Fremdsprache:
Domänenrentamt Belgard
Sprachen:
Zugänglichkeit:
Akten insgesamt:
22
Bearbeitete Akten insgesamt:
22
Akten insgesamt ohne Verzeichnis:
0
Laufende Meter insgesamt
1.0
Bearbeitete laufende Meter insgesamt
0.6
Laufende Meter insgesamt ohne Verzeichnis
0.0
Akten insgesamt:
0
Dateien insgesamt:
0
Größe insgesamt (in MB):
0.0
Dokumente insgesamt
0
Sachen insgesamt
0
Klassen insgesamt
0
Akten insgesamt:
0.0
Gesamtzahl laufender Meter:
0.0
Extreme Daten der nicht archivierten Dokumentation:
Name | Stückzahlen-Inventar | Anmerkungen |
---|---|---|
Genehmigtes Findbuch | Tak |