Powiatowej Rady Narodowej w Opatowie z lat 1944-1950 syg.1-9, protokoły z kontroli i dochody Powiatowego Związku Samorządowego z lat 1945-1950 sygn.10-25, roczne sprawozdania gmin, opisy stanu gospodarczego gmin z lat 1945-1950 sygn.26-196

Po wyzwoleniu Polski spod okupacji niemieckiej-samorząd działał na zasadach ustalonych w konstytucji z roku 1921, oraz postanowieniach Manifestu Lipcowego PKWN. Rady narodowe łączyły w sobie przymioty organu nadrzędnego w stosunku do administracji rządowej z przymiotami organu samorządowego. Do kompetencji rad narodowych należało: planowanie działalności publicznej, w szczególności ustalenie budżetów i planów świadczeń w naturze, kontrola działalności organów wykonawczych /państwowych i samorządowych/ z punktu widzenia legalności i zgodności z zasadniczą linią działalności Krajowej Rady Narodowej, powoływanie samorządów organów wykonawczych; zawieranie umów w sprawie zaciągania pożyczek, w sprawach zbycia, zmiany lub obciążenia majątku nieruchomego; uchwalanie regulaminu obrad rady i komisji, opiniowanie kandydatów na stanowiska wojewodów i starostów, jak również żądanie odwoływania tych urzędników. Rada Powiatowa posiadała Prezydium składające się z przewodniczącego, zastępcy i 3 członków. Organem wykonawczym Powiatowej Rady Narodowej był Wydział powiatowy składający się z 6 członków wybranych przez Powiatową Radę Narodową spośród jej członków, lub też spośród mieszkańców danego powiatu Przewodniczącym Wydziału Powiatowego był z urzędu starosta lub jego zastępcę. Posiedzenia Wydziału odbywały się przeważnie raz na 2 tygodnie. Do kompetencji Wydziału Powiatowego należało: przygotowywanie spraw pod obrady Rady Narodowej lub jej Prezydium; decydowanie we wszystkich sprawach niezastrzeżonych do decyzji Rady lub Prezydium; wykonywanie uchwał Rady lub jej Prezydium; wykonywanie na zlecenie Rady lub jej Prezydium kontroli nad działalnością organów administracji państwowej, sprawowanie władzy porządkowej nad burmistrzami, wójtami, sołtysami oraz członkami zarządów gmin wiejskich i miast niewydzielonych, wykonywanie innych czynności poruczonych przez ustawy; składanie sprawozdania ze swej działalności Prezydium Powiatowej Rady Narodowej, przynajmniej raz na miesiąc. Taki stan utrzymał się do 1950 r. kiedy powstały jednolite organy administracji państwowej.