Archiwum Książąt Pszczyńskich w Pszczynie

Reference code
12/3115/0
Number of series
486
Number of scans
173946

Content:

Akta dot. organizacji kancelarii, zawartości i historii Archiwum z lat 1612-1936 (sygn. I 1-49a); akta związane z osobą i majątkiem panującego i jego rodziny z lat 1287-1944 (sygn. II 1-1644,163a, 216a, 1329a, 1417a); akta administracyjno-gospodarcze z lat 1585-1939 (sygn. III 1-355, 198a, 200a); akta finansowe z lat 1613-1939 (sygn. IV 1-2188, 307a, 371a, 386a-c, 408a, 409a, 526a, 1765a, 1766a, 1768a-f, 1770a, 1771a-e, 1792a, 1796a-b, 1803a, 1810a, 1811a, 1826a-b, 1851a, 1880a, 1917a-b, 1936a-b, 1948a, 1951a-b, 1957a, 1995a, 1998a, 2032a, 2053a-b, 2067a, 2080a-e, 2083a, 2085a-b, 2092a, 2093a, 2100a-f, 2116a-d, 2138a, 2139a, 2141a, 2158a-b); rolnictwo z lat 1536-1938 (sygn. V 1-2362, 930a, 946a, 1901a, 1997a, 2002a, 2022a, 2023a, 2075a, 2077a-b); leśnictwo z lat 1598-1938 (sygn. VI 1-1403, 180a, 700a, 990a, 1062a, 1106a, 1161a); przemysł górniczo-hutniczy z lat 1606-1939 (sygn. VII 1-1628, 76a, 82a,. 572a, 595a, 648a-g, 1216a, 1537a, 1596a); akta socjalno-bytowe i dobroczynne z lat 1556-1945 (sygn. VIII 1-1891, 330a, 816a, 1215a); patronaty z lat 1500-1942 (sygn. IX 1-1488, 246a, 485a, 917a); sądownictwo z lat 1423-1937 (sygn. X 1-3799); budownictwo z lat 1612-1941 (sygn. XI 1-1857, 795a); akta gruntowe z lat 1665-1944 (sygn. XII 1-9126, 6156a, 7043a, 7682a, 8847a, 9050a, 9058a); akta administracyjno-polityczne z lat 1492-1935 (sygn. XIII 1-1253, 468a, 469, 1026a, 1071a, 1130a); Zarząd Przymusowy - Dyrekcja Główna w Katowicach z lat [1931] 1934-1939 (sygn. XIV 1-1011): Wydział Administracyjno-Prawny (sygn. XIV 1-504, 6a, 141a, 221a-b, 222a-c, 223a, 224a-b, 225a-e, 227a, 230a-b, 243a-f, 244a, 246a, 248a-e, 263a, 264a-b, 269a-b, 272a, 276a, 278a, 279a, 287a, 299a-c, 300a, 331a, 335a-b, 344a-b, 345a-c, 349a, 350a, 351a, 352a, 376a-b, 386a, 419a-c, 430a-f, 434a), Wydział Personalny (sygn. XIV 505-524), Wydział Finansowy (sygn. XIV 525-934, 630a-b), Wydział Kontroli Wewnętrznej (sygn. XIV 935-943), Wydział Mierniczy (sygn. XIV 944-954), Wydział Budowlany (sygn. XIV 955-1011); Zarząd Przymusowy - Dyrekcja Dóbr w Pszczynie z lat [1931] 1934-1939 (sygn. XIV 1012-1236); Zarząd Pełnomocnika - Księcia Jana Henryka XV Hochberga (Restverwaltung) z lat [1924] 1934-1939 (sygn. XV 1-1243, 61a, 161a, 204a, 789a, 792a, 793a, 797a, 804a-c, 807a-c, 848a, 1008a, 1235a-b); Administracja Dóbr Księcia Pszczyńskiego - Zarządca Powierniczy (Vermőgensverwaltung des Fürsten von Pless - der Kommissarische Verwalter z lat [1916] 1939-1945 (sygn. XVI 1-1333): Sekretariat (sygn. XVI 1-497), Personel-Abteilung (sygn. XVI 498-580), Steuer-Abteilung (sygn. XVI 581-637), Finanz-Abteilung (sygn. XVI 638-951), Grundstücks-Abteilung (sygn. XVI 952-1316), Kommissarische Verwaltung der Pensions und Unterstützungskasse der Fürst von Plessischen Beamten (sygn. XVI 1317-1333); Dyrekcja Kopalń Księcia Pszczyńskiego w Katowicach z lat [1847] 1909-1939 [1945] (sygn. XVII 1-3808): akta ogólne (sygn. XVII 1-117), akta miernicze (sygn. XVII 118-1360, 358a, 482a, 692a),akta techniczne (sygn. XVII 1361-1977, 1817a-b, 1878a), budownictwo (sygn. XVII 1978-2257, 2129a-n, 2175a-b), gospodarka wodna (sygn. XVII 2258-2475), analizy i przeróbka węgla (sygn. XVII 2476-2523 2504a, 2518a), wydobycie i zbyt węgla (sygn. XVII 2524-2688), akta finansowe (sygn. XVII 2689-3109), załoga (sygn. XVII 3110-3280), akta spółek akcyjnych i spółek z o.o. Związanych z Dyrekcją Kopalń w Katowicach (sygn. XVII 3281-3808, 3630a, 3791a); Fürstlich Plessische Bergwerks AG Kattowitz (Spółka Akcyjna Książęce Kopalnie Pszczyńskie w Katowicach z lat [1913] 1939-1945 (sygn. XVII 3809-6333): Allgemeine Verwaltung (Administracja Ogólna) (sygn. XVII 3809-4197), Gefolgschaft (Załoga) (sygn. XVII 4198-4426), Beteiligungen (Udziały) (sygn. XVII 4427-4847), Einkauf, Verkauf (Zakupy i sprzedaż) (sygn. XVII 4848-4876), Steuern und Abgaben (Podatki i daniny) (sygn. XVII 4877-4980), Gerechtsam (Tytuły własności) (sygn XVII 4981-5423)., Eigener Grundbesitz (Grunty własne spółki) (sygn. XVII 5424-5633), Fremder Grundbesitz (Grunty obce) (sygn. XVII 5634-5700), Siedlungswesen, Gebäude, Wohn, Wasser (Osadnictwo, budynki, mieszkania, woda) (sygn. XVII 5701-6068), Rechtsberatung, Rechtsstreitigkeiten (Sprawy prawne) (sygn. XVII 6069-6333); Zbiór kartograficzny z lat 1636-1945 (sygn. XVIII 1-3222) Akta personalne z lat 1922-1945 (sygn. p.1 - 3370, 243a, 829a-b, 839a-l, 986a, 1197a, 1205a, 1206a)

About the Creator:

Ziemia pszczyńska do początków wieku XVI nie stanowiła odrębnej jednostki administracyjnej, lecz była częścią składową innych księstw. U schyłku wieku X znajdowała się granicach państwa Piastów. W roku 1138 weszła w skład senioralnej prowincji małopolskiej i stanowiła zachodnie obrzeże ziemi krakowskiej. W granicach Śląska znalazła się dopiero w roku 1178, jako dar Kazimierza Sprawiedliwego dla chrześniaka, księcia opolsko-raciborskiego Mieszka Plątonogiego. Księstwo raciborsko-rybnickie, graniczące na szerokiej przestrzeni z Czechami, ulegało coraz bardziej wpływom czeskim. Ostatni jego książę z rodu Piastów, Leszek, oddał je w roku 1372 w lenno królowi czeskiemu Janowi Luksemburgowi. Po bezpotomnej śmierci Leszka w roku 1336 księstwo raciborsko-rybnickie wraz z ziemią pszczyńską przejął jego szwagier, książę opawski Mikołaj z rodu Przemyślidów. Odtąd przez blisko półtora wieku znajdowało się ono pod panowaniem książąt czeskich. Jan II w roku 1407 wydzielił ziemię pszczyńską z księstwa raciborskiego jako dożywocie dla swojej żony Heleny. Księżna Helena była niezależną panią tej ziemi po śmierci męża w latach 1424-1449. Na skutek dalszych działów spadkowych wśród Przemyślidów w roku 1449 powstało odrębne księstwo rybnickie, które po śmierci Heleny wchłonęło również jej dział wdowi. Rządzili nim kolejno: Mikołaj II (1424-1452), jego żona Barbara (1452-1462), synowie Jan (1462-1466) i Wacław (1466-1474). Na Wacławie kończy się okres panowania Przemyślidów na ziemi pszczyńskiej. W roku 1474 król węgierski Maciej Korwin pozbawił go księstwa i przekazał je swemu zwolennikowi Henrykowi z Münsterbergu (Ziębice), a ten odstąpił ją swemu bratu Wiktorynowi. Bracia z Münsterbergu mimo usilnych starań nie zdołali jednak opanować całego księstwa rybnickiego. W faktyczne posiadanie objęli tylko ziemię pszczyńską, którą w roku 1480 sprzedali księciu cieszyńskiemu Kazimierzowi. W roku 1517 książę cieszyński Kazimierz sprzedał ziemię pszczyńską magnatowi węgierskiemu Aleksemu Turzo z Bethlemfalva. Z chwilą przejścia pod panowanie Turzonów, nie posiadających tytułu książęcego, przejęła nazwę "wolne państwo stanowe". Od Jana Turzo przejął je za długi w roku 1548 biskup wrocławski Baltazar Promnic i ustanowił na nim majorat rodziny Promniców. Ostatni z rodu Promniców Jan Erdmann przekazał ziemię pszczyńską w roku 1765 swojemu siostrzeńcowi Fryderykowi Erdmanowi von Anhalt-Coethen. Ostatni panujący w Pszczynie z rodu Anhaltów Henryk oddał w roku 1847 posiadłości pszczyńskie siostrzeńcowi Janowi Henrykowi X z rodu Hochbergów z Książa. Jan Henryk XV był właścicielem fideokomisu pszczyńskiego do roku 1938. Pod jego administracją dobra pszczyńskie zostały poważnie zadłużone i w roku 1934 przeszły pod zarząd przymusowy. By ratować zagrożony majątek książę rozwiązał w roku 1938 fideokomis pszczyński, zmienił ordynację spadkową i sporządził testament, w którym pierworodny syn Jan Henryk XVII, jedyny sukcesor dóbr fideokomisowych, został potraktowany na równi z pozostałymi spadkobiercami. Po śmierci Jana Henryka XV zarząd majątku przejął w imieniu spadkobierców hr. Aleksander, drugi syn księcia. [Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. T. Włodarska, B. Spyra, Pszczyna 1961]

Border dates:

1287-1945

Classification:

archiwa rodzinno-majątkowe

Creator's name:

Dates:

1287-1945.

Former name:

Foreign language name:

Languages:

polski, niemiecki, łaciński, francuski, czeski, angielski

Availability:

Available in full

Total archival files:

47724

Total archival files processed:

47715

Total archival files without records:

0

Total linear metres

493.81

Total linear metres processed

493.71

Total linear metres without records

0.0

Total archival files:

0

Total files:

0

Total size (in MB):

0.0

Total documents

0

Total cases

0

Total classes

0

Total archival files:

0.0

Total running meters :

0.0

Dates of non-archival documentation :

Name Quantity Inventory uwagi
Draft list Tak 6j.a.
Approved card inventory Tak 47715 j.inw.
Delivery and acceptance list Tak 2 j.a.
Guide to fonds Nie
Index of persons Nie 3371 j.

poprzedni numer zespołu 17/53 w Archiwum Państwowym w Katowicach Oddział w Pszczynie; KM 28 IV, 3,7 V, 24 IX 1960; mapy, rysunki techniczne, mikrofilmy; dopływ nieopracowany z 2006 r. w ilości 4 m.b. stanowi rozsyp, złożony w większości z destruktów; brak sygnatury 17/3823, 17/2129 ł, 17/2129 j; przechowywany w magazynie w Pszczynie