kontrakty dzierżawne 1569, 1578, 1591-1592, 1636-1637, 1660, 1666, 1685, 1732, 1734, 1779, sygn. 100-112, 114-116, 118, 120, 122, 32, 67; zezwolenie na spław Wisłą 1637, sygn. 113; zwolnienie z ciężarów wojskowych 1666, 1703, 1720, 1832, sygn. 117, 15, 21, 97; przywilej na prowadzenie hakbudy 1686, 1732, sygn. 119, 121; oczyszczanie rzek 1605, 1772-1792, sygn. 1, 63; ochrona przeciwpożarowa 1645, sygn. 2; szkody wyrządzone przez wojsko 1669, 1734, 1775, sygn. 3, 33, 61; podatki 1671, 1736, 1750, 1788, 1795, sygn. 4, 36, 39, 71-72, 78; spadki 1671, 1699-1763, sygn. 4, 14; odbudowa zamku 1671, sygn. 4; wały przeciwpowodziowe 1670, 1676, 1724, 1773-1775, 1778-1790, 1795-1797, 1803-1808, sygn. 5, 6, 28, 60, 64, 70, 79-81, 86, 88; uniwersał ochronny 1677, sygn. 7; sprawy gruntowe 1685, 1766, sygn. 8, 53; długi 1721, 1886, 1695-1722, sygn. 9, 12, 24-25; sprawy sądowe 1688-1772, sygn. 10-11, 23, 35, 41; czynsze 1695-1795, sygn. 12-13, 18-20, 57; opieka społeczna 1699-1763, 1831, sygn. 14, 96; kontrybucje 1704, 1807, sygn. 16, 89; dostawy żywności 1708, sygn. 17; aresztowania i egzekucje 1720-1724, sygn. 22; szkoła 1721, sygn. 26; skargi 1724, 1756, 1760, 1770, sygn. 27, 42-42, 55; wolność religijna 1731, 1744, 1783, 1779, sygn. 29, 38, 51, 65, 68-69; handel 1732, 1775, 1779, sygn. 30-31, 62, 66; dostawy dla wojska 1735, 1789, 1807-1808, sygn. 34, 73, 90-92; Żydzi 1742-1750, sygn. 37; rybołówstwo 1755, sygn. 40; podwody 1761-1762, sygn. 45-46; rachunki 1763, 1792-1794, sygn. 47, 76; kradzieże 1765, sygn. 48; nieposłuszeństwo czeladzi 1766, sygn. 49; karczma 1766, 1790, 1792, sygn. 50, 74-75, 98; zarządzenia 1772-1778, 1800 sygn. 56, 59, 84; wykazy mieszkańców 1772-1797, sygn. 58; pomiar gospodarstw 1793, sygn. 77; konie 1798, sygn. 82; królewszczyzny 1800, sygn. 83; polowania 1801, sygn. 85; drogi 1803, sygn. 87; wyspy na Wiśle 1808, sygn. 93; dziesięcina 1822-1824, sygn. 95; nadania królewskie 1598, 1711, sygn. 99

Na początku okresu panowania Zakonu Krzyżackiego na Pomorzu wykształciły się cztery typy własności ziemskiej: zakonna, biskupia, rycerska i miejska. Kolonizacja na prawie chełmińskim prowadzona przez Zakon Niemiecki łączyła się ze zmianą dotychczasowych świadczeń naturalnych na rentę pieniężną. We wsiach Zakonu szczególne rolę pełnił sołtys posiadający jedną dziesiątą włók we wsi, prawo ściągania podatków i czynszów oraz sprawujący sądownictwo. Stopniowo powstawały gospodarstwa kmiece tzw. burskie, liczące po 2 włoki, czyli około 33,6 ha, opierające się na pracy czeladzi lub pracowników najemnych – zagrodników. Duże posiadłości ziemskie należały do biskupów i klasztorów, natomiast majątki rycerskie były na ogół niewielkie. Po 1454 roku dobra Zakonu zostały przejęte na rzecz skarbu królewskiego, tworząc tzw. królewszczyzny, administrowane przez starostów lub jako dzierżawy /tenuty/ królewskie. Dawne znaczenie zachowały dobra kościelne i szlacheckie, natomiast wzrost zanotowały posiadłości dużych miast: Gdańska i Elbląga. Prawo posiadania własności ziemskiej otrzymały w Prusach Królewskich także rody mieszczańskie. Od połowy XVI wieku ożywiła się akcja osadnicza na wsi wywołana dużymi możliwościami eksportu zboża. Nowe perspektywy otwierało zagospodarowanie nieużytków. Wykorzystano duży napływ emigracyjny ludności holenderskiej uciekającej przed prześladowaniami religijnymi. Osadnicy holenderscy osiedlali się głównie na terenach wymagających przeprowadzenia melioracji nad Wisłą i na Żuławach. Działalność osadnicza uległa zahamowaniu od połowy XVII wieku w wyniku długotrwałych wojen, wyludnienia się wsi, spadku napływu osadników holenderskich i koniunktury na zboże. Od XVII wieku zaczęło się upowszechnianie zamiany robocizny pańszczyźnianej na ekwiwalent pieniężny oraz gospodarstw czynszowych na dzierżawy emfiteutyczne. We wsiach żuławskich ukształtował się w tym okresie wiejski samorząd lokalny, w skład którego wchodzili zarządcy wałowi /dygrafowie/ i przysięgli wałowi oraz kanałów, który zajmował się głównie sprawami utrzymania wałów. Funkcje administracyjne sprawowali sołtysi z ławnikami. Prowadzili księgi ławnicze notując w nich wszelkie zmiany właścicieli, sprzedaż i dzierżawę gruntów, zadłużenia i zobowiązania. Do obowiązków sołtysów należał dozór policyjny, pilnowanie porządków w karczmach, aresztowanie sprawców przestępstw, zbiórka pieniędzy. Kompetencje samorządów wiejskich regulowały wydawane dla wsi wilkierze. Po I rozbiorze król Fryderyk II wydał w 1773 roku edykt znoszący poddaństwo chłopów na terenie Pomorza w dobrach państwowych, a od 1807 roku został on zrealizowany w majątkach prywatnych. W 1818 roku sołtysi i ławnicy zostali podporządkowani landratom i zobowiązani do współdziałania w sprawach policyjnych. W wielu wsiach utworzono urząd nadsołtysa /Oberschulzen/ opłacanego z funduszy państwowych. Do ich obowiązków należał nadzór nad szarwarkami i podwodami, stanem dróg i wałów, sprawami zdrowotnymi, przeciwpożarowymi i rzemiosłem. W 1848 roku ostatecznie zmieniono sądownictwo w majątkach prywatnych, a wraz z nim zniesiono resztki poddańczej zależności chłopów od szlachty. W tym czasie ustalił się na terenie Prus podział administracyjny na gminy wiejskie /Landgemeinden/ i dobra prywatne /Gutsbezirke/. W gminach wiejskich zarząd sprawował sołtys /Gemeindevorsteher/ wraz z ławnikami i przysięgłymi. Dobra prywatne stanowiły jednostki samodzielne i niezależne. Dla ułatwienia zarządu policyjno-administracyjnego terytorium Prus, poza miastami, podzielono na urzędy okręgowe /Amtsbezirke/. Małe gminy łączono w jeden wspólny urząd okręgowy, którym zarządzał tzw. Amtsvotsteher wybierany na okres 6 lat, podległy bezpośrednio landratowi. Do jego obowiązków należał przede wszystkim zarząd nad miejscową policją, troska o zdrowie mieszkańców gminy opieka nad ubogimi, dozór nad rybołówstwem, lasami, uprawą roli, zaopatrzeniem w wodę, rzemiosłem, budownictwem i strażą pożarną. W zespołach wsi pomorskich najwięcej akt zachowało się z Amtsbezirk w Oliwie, które jako większa gmina tworzyła wydzielony urząd okręgowy. Stosunki własnościowe na Pomorzu w XIX wieku cechował silny rozwój ziemiaństwa pruskiego i zamożnego chłopstwa oraz rosnąca liczba bezrolnych, z których rekrutowali się robotnicy sezonowi wyjeżdżający do uprzemysłowionych prowincji Niemiec oraz emigranci zamorscy. [Na podstawie wstępu do inwentarzy, oprac. E. Morcinek, R. Dzięgielewski, Gdańsk 1986]

Wynik skontrum (1995-97): 122 j.a. = 0,42 mb.