SERIA 1 Państwowe Zakłady Samochodowe nr 3 Liczba j.a.: 9 Daty skrajne: 1946 - 1948 SERIA 2 Zakłady Sprzętu Transportowego nr 3 w Poznaniu Liczba j.a.: 17 Daty skrajne: 1945 - 1951 Podseria 1 Akta normatywne Liczba j.a.: 2 Daty skrajne: 1945 - 1950 Podseria 2 Sprawozdania ogólne Liczba j.a.: 12 Daty skrajne: 1946 - 1951 Podseria 3 Bilanse i sprawozdania finansowe Liczba j.a.: 3 Daty skrajne: 1947 - 1949 SERIA 3 Poznańskie Zakłady Napraw Samochodowych w Poznaniu Liczba j.a.: 191 Daty skrajne: 1951 - 1976 Podseria 1 Organizacja własna Liczba j.a.: 4 Daty skrajne: 1961 - 1976 Podseria 2 Akta normatywne Liczba j.a.: 25 Daty skrajne: 1951 - 1975 Podseria 3 Plany Liczba j.a.: 49 Daty skrajne: 1952 - 1975 Podseria 4 Sprawozdania ogólne Liczba j.a.: 60 Daty skrajne: 1951 - 1976 Podseria 5 Bilanse i sprawozdania finansowe Liczba j.a.: 43 Daty skrajne: 1951 - 1976 Podseria 6 Kontrole Liczba j.a.: 9 Daty skrajne: 1956 - 1974 SERIA 4 Wielkopolskie Zakłady Naprawy Samochodów w Poznaniu Liczba j.a.: 301 Daty skrajne: 1946 - 1977 Podseria 1 Organizacja własna Liczba j.a.: 11 Daty skrajne: 1946 - 1976 Podseria 2 Akta normatywne Liczba j.a.: 53 Daty skrajne: 1952 - 1976 Podseria 3 Plany Liczba j.a.: 122 Daty skrajne: 1953 - 1975 Podseria 4 Sprawozdania ogólne Liczba j.a.: 59 Daty skrajne: 1953 - 1976 Podseria 5 Bilanse i sprawozdania finansowe Liczba j.a.: 43 Daty skrajne: 1953 - 1977 Podseria 6 Kontrole Liczba j.a.: 7 Daty skrajne: 1952 - 1976 Podseria 7 Samorząd pracowniczy Liczba j.a.: 6 Daty skrajne: 1957 - 1967 SERIA 5 Fabryka Samochodów Rolniczych "Polmo" w Poznaniu Liczba j.a.: 285 Daty skrajne: 1966 - 1995 Podseria 1 Organizacja własna Liczba j.a.: 21 Daty skrajne: 1966 - 1991 Podseria 2 Zakresy czynności Liczba j.a.: 33 Daty skrajne: 1974 - 1992 Podseria 3 Polecenia służbowe jednostki nadrzędnej Liczba j.a.: 2 Daty skrajne: 1973 - 1979 Podseria 4 Instrukcje Liczba j.a.: 18 Daty skrajne: 1973 - 1994 Podseria 5 Okólniki Liczba j.a.: 13 Daty skrajne: 1976 - 1993 Podseria 6 Polecenia służbowe Liczba j.a.: 28 Daty skrajne: 1973 - 1993 Podseria 7 Zarządzenia Liczba j.a.: 31 Daty skrajne: 1973 - 1993 Podseria 8 Plany Liczba j.a.: 21 Daty skrajne: 1973 - 1979 Podseria 9 Sprawozdania ogólne Liczba j.a.: 9 Daty skrajne: 1973 - 1995 Podseria 10 Bilanse i sprawozdania finansowe Liczba j.a.: 23 Daty skrajne: 1975 - 1994 Podseria 11 Kontrole Liczba j.a.: 5 Daty skrajne: 1975 - 1995 Podseria 12 Korespondencja Liczba j.a.: 7 Daty skrajne: 1975 - 1981 Podseria 13 Ekspertyzy Liczba j.a.: 12 Daty skrajne: 1974 - 1980 Podseria 14 Samorząd robotniczy Liczba j.a.: 16 Daty skrajne: 1980 - 1991 Podseria 15 Fabryka Samochodów Rolniczych w Poznaniu - Zakład w Gnieźnie Liczba j.a.: 6 Daty skrajne: 1975 - 1979 Podseria 16 Fabryka Samochodów Rolniczych w Poznaniu - Zakład w Grodzisku Liczba j.a.: 1 Daty skrajne: 1981 - 1986 Podseria 17 Fabryka Samochodów Rolniczych w Poznaniu - Zakład w Kaliszu Liczba j.a.: 3 Daty skrajne: 1976 - 1981 Podseria 18 Fabryka Samochodów Rolniczych w Poznaniu - Zakład w Poznaniu Antoninek Liczba j.a.: 16 Daty skrajne: 1977 - 1991 Podseria 19 Fabryka Samochodów Rolniczych w Poznaniu - Zakład w Poznaniu ul. Gąsiorowskich Liczba j.a.: 2 Daty skrajne: 1980 - 1987 Podseria 20 Fabryka Samochodów Rolniczych w Poznaniu - Zakład w Poznaniu ul. Jeleniogórska Liczba j.a.: 4 Daty skrajne: 1975 - 1988 Podseria 21 Fabryka Samochodów Rolniczych w Poznaniu - Zakład w Poznaniu ul. Kazimierza Wielkiego Liczba j.a.: 2 Daty skrajne: 1980 - 1989 Podseria 22 Fabryka Samochodów Rolniczych w Poznaniu - Zakład w Poznaniu ul. Sikorskiego Liczba j.a.: 8 Daty skrajne: 1977 - 1988 Podseria 23 Fabryka Samochodów Rolniczych w Poznaniu - Zakład w Złotowie Liczba j.a.: 4 Daty skrajne: 1977 - 1980 SERIA 6 Tarpan spółka z o. o. w Poznaniu Liczba j.a.: 4 Daty skrajne: 1994 - 1997 SERIA 7 Problematyka mieszana Liczba j.a.: 7 Daty skrajne: 1947 - 1974

Geneza Fabryki Samochodów Rolniczych “Polmo” sięga założonego na przedmieściu Poznania Antoninka w 1929 r. prywatnego warsztatu, który zajmował się wykonywaniem odlewów, piast do dorożek i wozów konnych, obręczy kół i innych drobnych części. Podczas wojny przejęty przez okupantów warsztat rozbudowano. Zajmował się on produkcją przyczep samochodowych oraz innych urządzeń dla potrzeb armii niemieckiej. Po wyzwoleniu Zakłady wznowiły działalność jako Poznańska Fabryka Przyczepek Samochodowych. Zakład podlegał Dyrekcji Poznańskiej Przemysłu Miejscowego. W kwietniu 1951 r. Zakład został przejęty przez Zarząd Budowy Maszyn i Konstrukcji w Katowicach, po czym w lipcu tegoż roku wraz z Zakładem Sprzętu Transportowego Przedsiębiorstwo Państwowe Wyodrębnione nr 3 wszedł w skład nowoutworzonego przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Poznańskie Zakłady Naprawy Samochodów (dalej: PZNS). Przedsiębiorstwo to podlegało Centralnemu Zarządowi Sprzętu Samochodowego w Warszawie. Utworzenie PZNS było istotnym etapem integracji zakładów branży samochodowej w Poznaniu. Zakłady Sprzętu Transportowego Przedsiębiorstwo Wyodrębnione nr 3 w Poznaniu powstały w połowie 1948 r. z połączenia Państwowych Warsztatów Samochodowych przy ulicy Gąsiorowskich z Państwowymi Zakładami Samochodowymi nr 3 przy ulicy Sikorskiego. W maju 1953 r. PZNS uległ podziałowi na dwa samodzielne przedsiębiorstwa: Wielkopolskie Zakłady Napraw Samochodowych (dalej: WZNS) przy ulicy Warszawskiej w Antoninku oraz Poznańskie Zakłady Napraw Samochodowych mieszczące się przy ulicach Sikorskiego i Gąsiorowskich. Na podstawie porozumienia pomiędzy Ministrem Komunikacji i Ministrem Przemysłu Maszynowego WZNS został przejęty przez resort przemysłu maszynowego i włączony do Fabryki Samochodów Ciężarowych w Lublinie pod nazwą Zakład Samochodów Rolniczych (dalej: ZSR). Naprawy całkowite samochodów “Tatra 138” i “Jelcz 315” zostały przekazane do innych przedsiębiorstw natomiast ZSR podjął produkcję samochodów osobowo-towarowych “Tarpan 233”. W następstwie zarządzenia Ministra Przemysłu Maszynowego z dniem 1 lipca 1975 r. na bazie Zakładu Samochodów Rolniczych w Poznaniu oraz Zakładów Sprzętu Motoryzacyjnego “Polmo” w Gnieźnie utworzono przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Fabryka Samochodów Rolniczych (dalej: FSR) “Polmo” w Poznaniu. Dotychczasowe Zakłady Sprzętu Motoryzacyjnego w Gnieźnie otrzymały nazwę Fabryka Samochodów Rolniczych “Polmo” w Poznaniu- Zakład w Gnieźnie. W następnym roku FSR “Polmo” przejmowała przedsiębiorstwa branży samochodowej w Poznaniu i województwie poznańskim. Z dniem 1 stycznia 1976 r. do FSR “Polmo” zostały włączone: Zakład w Poznaniu Fabryki Obsługowych Urządzeń Samochodowych w Warszawie oraz Miejskie Przedsiębiorstwo Usług Samochodowych w Poznaniu przy ulicy Kazimierza Wielkiego, Fabryka Obsługowych Urządzeń Samochodowych w Warszawie Zakład w Poznaniu powstała w 1974 r. w wyniku odpowiednich przekształceń organizacyjnych Poznańskich Zakładów Naprawy Samochodów mieszczących się przy ulicach Gąsiorowskich i Sikorskiego w Poznaniu. Miejskie Przedsiębiorstwo Usług Samochodowych w Poznaniu utworzone w 1960 r. działało dotąd w ramach Miejskiego Zjednoczenia Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Poznaniu. Poza obiektami przy ulicy Kazimierza Wielkiego dysponowało ono stacją obsługi motocykli przy ulicy Grotkowskiej oraz stacją obsługi samochodów przy ulicy Towarowej. Z dniem 1 marca 1976 r. FSR “Polmo” przejął Wojewódzki Ośrodek Techniczno-Wdrożeniowy Państwowego Przemysłu Terenowego w Poznaniu z siedzibą w Swarzędzu. Geneza tego Ośrodka sięga 1957 r., kiedy to przy Wojewódzkim Zarządzie Przemysłu Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu powołano Pracownię Konstrukcyjno-Technologiczną. W 1959 r. Pracownia przeszła do Wojewódzkiego Zjednoczenia Przedsiębiorstw Państwowego Przemysłu Terenowego i w dwa lata później została przekształcona w Biuro Konstrukcyjno-Technologiczne Przemysłu Terenowego Przedsiębiorstwo Państwowe. W 1973 r. siedziba Biura została przeniesiona do Swarzędza. W kwietniu 1974 r. zarządzeniem Wojewody Poznańskiego przedsiębiorstwo to zostało podniesione do rangi Wojewódzkiego Ośrodka Techniczno-Wdrożeniowego. Najistotniejsze zmiany strukturalno-organizacyjne Ośrodka polegały na przejęciu w 1975 r. Okręgowego Laboratorium Analityczno-Kontrolnego Terenowego Przemysłu Spożywczego w Poznaniu i przekazaniu z kolei wchodzącym dotąd w jego strukturę Zakładów Wyrobów Chemicznych przy ulicy Słupskiej w Poznaniu na rzecz Poznańskich Zakładów Odzieży Sportowej Przemysłu Terenowego w Poznaniu. Wojewódzki Ośrodek Techniczno-Wdrożeniowy został przez FSR “Polmo” przejęty bez działu spożywczego (dawnego Okręgowego Laboratorium Analityczno-Kontrolnego Terenowego Przemysłu Spożywczego w Poznaniu). Zostało one przekazane do Poznańskiej Wytwórni Produktów Spożywczych Przemysłu Terenowego w Poznaniu. Według stanu na dzień 1 marca 1976 r. w skład Fabryki Samochodów Rolniczych “Polmo” wchodziły następujące jednostki organizacyjne: Zakład nr 1 położony na przedmieściu Poznania w Antoninku przy ulicy Warszawskiej, Zakład Mechanizmów Samochodowych nr 2 w Gnieźnie, Zakład Mechaniczny nr 3 przy ulicy Sikorskiego w Poznaniu, Zakład Remontowy Silników nr 4 przy ulicy Gąsiorowskich w Poznaniu, Zakład nr 5 Fabryczna Stacja Obsługi i Badań Wyrobów przy ulicy Kazimierza Wielkiego w Poznaniu, Zakład Produkcji Narzędzi i Oprzyrządowania nr 6 w Swarzędzu. Spośród powyższych jednostek organizacyjnych najistotniejszym przekształceniom ulegał Zakład nr 5. Z dniem 1 sierpnia 1976 r. FSR “Polmo” przekazała na rzecz Przedsiębiorstwa Państwowego “Polmozbyt” w Poznaniu wchodzącą dotąd w skład Zakładu nr 5 Stację Obsługi Motocykli przy ulicy Grotkowskiej w Poznaniu, a z dniem 1 października 1976 r. Automobilklub Wielkopolski przejął od FSR “Polmo” Stację Obsługi Samochodów przy ulicy Towarowej. Po tych zmianach Zakład nr 5 pozostawał w strukturze FSR “Polmo” jako Centralne Laboratorium Pomiarów Długości i Kąta. Na początku 1980 r. Zakład nr 5 został przekształcony w Zakład Doświadczalny Uterenowionych Samochodów Osobowo-Terenowych i wyłączony niemal w całości ze struktury FSR “Polmo”. Ponowne włączenie Zakładu w strukturę FSR “Polmo” nastąpiło z dniem 1 lipca 1981 r. Działał on odtąd jako Zakład Obsługi Techniczno-Handlowej (Zakład nr 5). Rozbudowa organizacyjna FSR “Polmo” trwała nadal. Z dniem 1 kwietnia 1976 r. została przejęta Wytwórcza Spółdzielnia Metalowców “Młot” w Złotowie. Przekształcono ją w Zakład Produkcji i Przyczep nr 7 FSR “Polmo” w Złotowie. Z dniem 1 lipca 1976 r. FSR “Polmo” przejęła część Grodziskiej Spółdzielni Pracy im. Generała Świerczewskiego w Grodzisku oraz Spółdzielnię Pracy Przemysłu Motoryzacyjnego “Silnik” przy ul. Jeleniogórskiej w Poznaniu. Na bazie przejętych spółdzielni utworzono nowe jednostki organizacyjne FSR “Polmo”: Zakład Wyposażenia Samochodów nr 8 w Grodzisku oraz Zakład Produkcji Części Motoryzacyjnych nr 9 w Poznaniu. Od 1 stycznia 1977 r. do FSR “Polmo” zostały włączone Kaliskie Zakłady Naprawy Samochodów. Jako Zakład Zespołów Grzewczych i Chłodniczych nr 10, a następnie Zakład Produkcji Urządzeń Grzewczych i Chłodniczych w Kaliszu pozostawały one w strukturze FSR “Polmo” do 1 lipca 1981 r. Zostały one wówczas przekazane do Zakładów Sprzętu Motoryzacyjnego “Polmo” w Kaliszu. Warte odnotowania są inne wydarzenia z dziejów FSR “Polmo”, choć nie miały one bezpośredniego wpływu na strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa. Z dniem 1 lipca 1979 r. FSR “Polmo” przekazała w zarządzanie i administrację Automobilklubowi Wielkopolskiemu tor doświadczalny przy lotnisku Poznań-Ławica. Użytkownikiem tego obiektu FSR “Polmo” pozostawała od 1 kwietnia 1979 r., a terenów na których został zbudowany od maja 1977 r. W kwietniu 1980 r. FSR “Polmo” przejęła od Państwowego Przedsiębiorstwa “Polmozbyt” obiekty i tereny zajmowane przez to przedsiębiorstwo przy ulicy Gorzysława w Poznaniu. W lutym 1981 r. FSR “Polmo” stała się właścicielem lodowiska Bogdanka przy ulicy Północnej. Ważnym elementem przekształceń struktury organizacyjnej FSR “Polmo” było włączenie do niej zasadniczej szkoły zawodowej. Wydarzenia te były ostatnimi w tym okresie aktami ekspansji FSR “Polmo”. Podjęte w latach 1978-1980 próby przejęcia przedsiębiorstwa “Transremo” w Międzychodzie, Chemicznej Spółdzielni Pracy “Olmin” Oddział w Międzychodzie, Zakładu nr 5 Wytwórni Urządzeń Komunalnych w Kaliszu, Przedsiębiorstwa Napraw Taboru Leśnego w Trzciance nie przyniosły pozytywnych efektów. Do najważniejszych wydarzeń w dziejach FSR “Polmo” w następnych latach było podniesienie w 1985 r. statusu Zakładu nr 1 przy ulicy Warszawskiej do rangi Zakładu wiodącego. W połowie 1988 r. do FSR “Polmo” włączono Zakłady Budowy Przyczep i Naczep w Barwicach, działające dotąd w ramach Sanockiej Fabryki Autobusów “Polmo-Autosan”. Nowa jednostka działała w ramach FSR “Polmo” jako Zakład Budowy Przyczep i Naczep nr 10. Pierwszym zwiastunem nadchodzących zmian systemu gospodarczego w Polsce w odniesieniu do FSR “Polmo” było utworzenie przez to przedsiębiorstwo wraz z innymi podmiotami spółki z o.o. Centrum Innowacyjno-Wdrożeniowe “CINPO”. Spółkę tworzyły między innymi Wojewódzki Klub Techniki i Racjonalizacji, Ośrodek Informacji Naukowej Politechniki Poznańskiej, Fabryka Obrabiarek Specjalnych “Ponar-Wiepofama”. Korzystając z nowych możliwości prawnych w spółki z o. o. przekształcały się w 1989 r. poszczególne Zakłady FSR “Polmo”: Zakład nr 3 w Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe “Promotor”, Zakład nr 4 w Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe “Polmet”. W 1990 r. Zakład nr 10 przekształcił się w Zakłady Produkcji Przyczep “Awarol” w Barwicach. Przekształcenie w spółkę z o. o. poprzedzało coraz częściej oderwanie się danego Zakładu od FSR “Polmo”. W końcu 1990 r. w związku z postępowaniem reprywatyzacyjnym w stan likwidacji został postawiony Zakład nr 6 w Swarzędzu. W pierwszej połowie 1991 r. pełną samodzielność uzyskały kolejno Zakłady: w Złotowie (po przekształceniu w Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe w Złotowie), Barwicach i w Gnieźnie (po przekształceniu w Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe “Polmo” w Gnieźnie). Trwały intensywne przygotowania do usamodzielnienia się Zakładu nr 3 przy ulicy Sikorskiego w Poznaniu. Po tych wydarzeniach od połowy lipca 1991 r. dyrektor naczelny FSR “Polmo” kierował przedsiębiorstwem jako tymczasowy kierownik FSR “Polmo”. Struktura przedsiębiorstwa uległa gruntownej reorganizacji. W końcu 1991 r. w skład przedsiębiorstwa wchodziło 5 Zakładów: Zakład nr 1 przy ulicy Warszawskiej w Poznaniu, Zakład nr 2 przy ulicy Jeleniogórskiej w Poznaniu, Zakład nr 3 w Grodzisku Wlkp., Zakład nr 4 przy ulicy Gąsiorowskich w Poznaniu i Zakład nr 5 przy ulicy Kazimierza Wielkiego w Poznaniu. W listopadzie 1993 r. nastąpiło przekształcenie FSR “Polmo” w “Tarpan” spółkę z o.o. Niezadowalające wyniki ekonomiczne spółki doprowadziły do postawienia jej w styczniu 1996 r. w stan likwidacji. [Na podst. wstępu do inwentarza A. Choniawki].