Akta zespołu nie dają pełnego obrazu działalności Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Lesznie. Są to bowiem materiały szczątkowe, dotyczące na ogół tylko spraw finansowych. W zespole zachowała się m.in. korespondencja w sprawie opłat na rzecz Gminy i rewindykacji majątku zlikwidowanych gmin żydowskich. Akta te są świadectwem ówczesnej trudnej sytuacji finansowej Gminy. Z innych materiałów zachowały się w zespole: księga wpisu urodzeń z lat 1808-1809, sprawy finansowe żydowskiej szkoły elementarnej w Lesznie oraz protest przeciwko zlikwidowaniu gminy żydowskiej w Rawiczu.

Żydzi zostali sprowadzeni do Leszna przez Rafała III Leszczyńskiego w 1534 r., a więc jeszcze przed uzyskaniem przez osadę praw miejskich. Pozwolenie na osiedlenie się w Lesznie ludności żydowskiej wydał jednak dopiero w 1580 r. Andrzej Leszczyński. Odtąd Żydzi szybko napływali do miasta. Przybywali głównie z Czech i krajów niemieckich, zachęceni przychylnością właściciela, perspektywą rozwoju gospodarczego i panującą w Rzeczypospolitej tolerancją religijną. W 1626 r. właściciel Leszna zezwolił Żydom na zakupienie w mieście 28 domów. Ludność żydowska osiedliła się w północno-zachodniej części miasta. Niebawem Żydzi wybudowali tam również synagogę. Według danych z 1656 r. w Lesznie zamieszkiwało 400 rodzin żydowskich. W 1689 r. Żydzi byli właścicielami 164 domów i odgrywali ważną rolę w życiu gospodarczym miasta, szczególnie w wymianie handlowej i obrocie kredytami. Synagodze leszczyńskiej powierzali swoje kapitały mieszczanie, okoliczna szlachta, a nawet chrześcijańskie gminy wyznaniowe -jak na przykład filipini z Gostynia i jezuici z Poznania. W połowie XVIII w. leszczyńscy Żydzi wspólnie ze swoimi współwyznawcami z Brodów opanowali dwie trzecie handlu Rzeczypospolitej z Lipskiem, stanowiącym wówczas główne centrum handlowe Europy Środkowej. Warto również wspomnieć, że leszczyńscy kupcy utrzymywali we Wrocławiu swych stałych przedstawicieli handlowych. Żydzi handlowali między innymi: suknem, płótnem, skórami, wełną, zbożem, drogimi kamieniami szlachetnymi, wódką i winem. W tym czasie /XVIII w./ liczba Żydów w Lesznie wahała się od około 4 do 6 tysięcy osób. W XIX w. sytuacja uległa zmianie. Rozwój stosunków kapitalistycznych, przemysłu i nowoczesnych środków komunikacji oznaczał dla wielu rodzin żydowskich zubożenie lub wręcz utratę dotychczasowych źródeł utrzymania, szczególnie związanych z pośrednictwem w handlu. Pociągnęło to za sobą emigrację Żydów i tym samym zmniejszyła się ich liczba w mieście. Leszczyńscy Żydzi emigrowali między innymi do Głogowa, Berlina i Wrocławia. Część wyjechała także do Ameryki Północnej i Australii. Ponadto niektórzy, związani handlowo z Rosją, przenieśli się do Królestwa Polskiego. W jednym tylko 1842 r. opuściło Leszno 150 rodzin żydowskich. Proces emigracji Żydów miał także miejsce w okresie międzywojennym. O ile w 1920 r. mieszkało w Lesznie jeszcze 505 Żydów /2,9 % ogółu mieszkańców/, to w 1939 r. było ich zaledwie 184 /0,86 % mieszkańców/. Przez cały czas istnienia gminy żydowskiej /kahału/ w Lesznie Żydzi tworzyli odizolowaną grupę narodowościową, która nie asymilowała się z pozostałą ludnością miasta. Kahał posiadał szeroką autonomię w zakresie: kultu religijnego, szkolnictwa, sądownictwa cywilnego, udzielania pomocy społecznej i poboru podatków. W dwudziestoleciu międzywojennym pełna nazwa gminy żydowskiej brzmiała Gmina Wyznaniowa Żydowska w Lesznie. Do zadań gminy należało miedzy innymi: zaspokojenie potrzeb religijnych ludności żydowskiej, utrzymanie szkoły oraz zarządzanie własnym majątkiem i fundacjami. Pracami Gminy kierował Zarząd, na czele którego stał prezes. W okresie międzywojennym - w związku z likwidacją wielu gmin żydowskich w tej części Wielkopolski - gminie leszczyńskiej podlegali Żydzi z: Bojanowa, Czempinia, Krobi i Śmigla. Jesienią 1939 r. Niemcy wywieźli leszczyńskich Żydów do Generalnego Gubernatorstwa. Po zakończeniu wojny gmina żydowska nie reaktywowała swej działalności.