Urząd Budownictwa Portowego w Świnoujściu

Reference code
65/76/0
Number of series
16
Number of scans
0

Content:

1. Sprawy techniczne 1767-1939; sygn. 1-164; 164 j.a. - zagospodarowanie i administracja terenami portowymi w Świnoujściu, urządzenia portowe, m.in. mola, nabrzeża, budynki służbowe, kuźnia, budowa i utrzymanie toru wodnego, bagrowanie, Kanał Piastowski (Kaiserfahrt), oznakowanie drogi wodnej, znaki świetlne, latarnia morska, pomiary głębokości toru wodnego, ochrona brzegu morskiego, utrzymanie wydm, budowle wodne miedzy Pianą (Peene) a Dziwną (Dievenow), zagospodarowanie plaż, porty poza Świnoujściem, drogi, linie kolejowe, przeprawy promowe, kontrole maszyn parowych. 2. Nadzór nad żeglugą 1801-1940; sygn. 165-214; 50 j.a. - stan sanitarny na statkach, militarne znaczenie portu, wizyty obcych okrętów wojennych, nadzór nad żeglugą na morzu i szlakach śródlądowych, statystyki ruchu statków, przepisy o bezpieczeństwie żeglugi, konsulowie obcych państw, przepisy o składowaniu i przewożeniu towarów, statystyki przewozów promu w Karsiborzu (Kaseburg), wydobycie wraków, przepisy o rybołówstwie na drogach wodnych. 3. Organizacja urzędu 1836-1942; sygn. 215-248; 34 j.a. - założenie repertorium akt, werbunki ochotników do marynarki wojennej, sprawy personalne urzędników i pracowników portowych, akta personalne.

About the Creator:

Powołanie administracji portowej w Świnoujściu na początku lat czterdziestych XVIII w. wiąże się z budową portu i wytyczeniem toru wodnego na Świnie. Podlegała ona Kamerze Wojenno–Skarbowej w Szczecinie, a od 1809 r. Rejencji Szczecińskiej. W 1800 r. utworzono Komisję Żeglugi (Schifffahrtskommission) w Świnoujściu, której zadaniem było administrowanie portem i żeglugą oraz koordynacja działalności wszystkich instytucji pracujących na rzecz portu, m.in. komendą pilotów, inspektorem budowy poru (Hafenbauinspektor). W 1852 r. z kompetencji Komisji Żeglugi wydzielono urząd inspektora budowlanego, który odtąd miał zajmować się nie tylko sprawami budowlanym w porcie, ale nadzorować budowy w powiecie wolińsko-uznamskim. Stan ten trwał do lat osiemdziesiątych XIX w. W 1885 r. Komisję zreorganizowano, została zmieniona również jej nazwa na Dyrektora Żeglugi (Schifffahrts-Direktor). Urząd ten sprawował władzę policyjną w porcie świnoujskim i na drogach wodnych wokół wysp Uznam i Wolin. W 1889 r. powołano ponownie, jako samodzielny urząd, Inspekcję Budowy Portu w Świnoujściu (Hafenbauinspektion in Swinemünde), która zajmowała się budową i administracją dróg wodnych oraz urządzeń portowych. W 1910 r. kompetencje inspekcji zostały rozszerzone na inne porty i przystanie oraz drogi wodne Piany i Dziwny. Dodatkowo w kompetencji urzędu znalazła się ochrona wydm i plaż na wyspach Uznam i Wolin oraz na wybrzeżu aż do Dźwirzyna. Zmieniono wówczas również nazwę inspekcji na Urząd Budownictwa Portowego w Świnoujściu (Hafenbauamt in Swinemünde). Opisany wyżej podział kompetencji administracji portowej przetrwał do 1924 r., gdy to urząd Dyrektora Żeglugi został zlikwidowany. Jego dotychczasowe zadania przekazano Urzędowi Budowy Portu w Świnoujściu. Odtąd był on urzędem policyjnym, organizującym ruch statków w porcie oraz na drogach wodnych Piany, Świny, Dziwny i Zalewu Szczecińskiego. Ponadto zajmował się eksploatacją portu świnoujskiego oraz innych urządzeń wodnych na wspomnianym obszarze. Zmieniła się także podległość urzędu. W związku z przejęciem uprawnień, co do dróg wodnych od krajów związkowych przez władze centralne Niemiec (układ w sprawie przejęcia na własność Rzeszy dróg wodnych krajów członkowskich z 29 VII 1921 r.) Urząd Budownictwa Portowego został podporządkowany naczelnemu prezydentowi, reprezentowanemu od 1922 r. przez Dyrekcję Budownictwa Wodnego w Szczecinie. W 1939 r. Urząd Budownictwa Portowego w Świnoujściu zmienił nazwę na Zarząd Dróg Wodnych (Wasserstrassenamt in Swinemünde), pod którą działał do wiosny 1945 r. Akta wyżej wymienionych urzędów przejmowane były przez kolejnych sukcesorów. Pierwsze przekazanie akt do szczecińskiego archiwum odbyło się dopiero w 1935 r. (94 j.a.). Zostały one włączone do repozytury 67 (Rep. 67 Swinemünde). Kolejne akcesje nastąpiły w latach 1940 i 1944, jednakże archiwalia przejęte w tym ostatnim roku włączono do repozytury 60a (Rep.60a), tj. Dyrekcji Budownictwa Wodnego w Szczecinie. Łącznie w AP w Szczecinie przed 1945 rokiem znajdowało się 311 j.a., z których ewakuację do Tuczna i działania wojenne przetrwało 248 j.a. Ponadto część zespołu, pochodząca bezpośrednio z registratury urzędu, znajduje się w archiwach w Berlinie-Dahlem i Greifswaldzie, dotyczy ona m.in. projektu budowy tunelu pod Świną.

Border dates:

1767-1942

Classification:

Creator's name:

Dates:

1767-1942.

Former name:

Foreign language name:

Hafenbauamt in Swinemünde

Languages:

Availability:

Total archival files:

248

Total archival files processed:

248

Total archival files without records:

0

Total linear metres

4.0

Total linear metres processed

4.2

Total linear metres without records

0.0

Total archival files:

0

Total files:

0

Total size (in MB):

0.0

Total documents

0

Total cases

0

Total classes

0

Total archival files:

0.0

Total running meters :

0.0

Dates of non-archival documentation :

Name Quantity Inventory uwagi
Approved book inventory Tak w bazie IZA

W Geheimes Staatsarchiv w Berlinie Dahlem, HA XV Pommern, Rep. 68 Hafenbauamt zu Swinemünde, 324 j.a., 4,8 m.b., z lat 1871–1945. W Landesarchiv Greifswald, Rep. 81 Schiffahrtsdirektor, 1071 j.a., 17 m.b., z lat 1790–1930.