Komisja Generalna we Frankfurcie nad Odrą

Reference code
65/81/0
Number of series
8
Number of scans
0

Content:

1. Administracja ogólna 1839-1919; sygn. 1-33; 33 j.a. - organizacja czynności i kompetencje komisji generalnych, komisji specjalnych, instrukcje służbowe, organizacja pracy kancelarii, sprawy personalne, mobilizacja urzędników do wojska. 2. Budownictwo 1900-1914; sygn. 34-38; 5 j.a. - budowa budynków gospodarczych i mieszkalnych w gospodarstwach rentowych. 3. Melioracja 1900-1912 [1924]; sygn. 39-41; 3 j.a. - finansowanie. 4. Zagospodarowywanie nieużytków 1895-1916; sygn. 42-48; 7 j.a. - osuszanie mokradeł w Osława Dąbrowie (Oslawdamerow), Czarnej Dąbrowie (Czarndamerow) i Dudylanach (Doderlage). 5. Pszczelarstwo 1908–1917; sygn. 49; 1 j.a. 6. Statystyka 1876-1919 [1920]; sygn. 50-65; 16 j.a. - wykazy dóbr rentowych, rejestry koni, cenniki wykupu ziemi, zmiany właścicieli, sprawozdania administracyjne. 7. Zapomogi państwowe 1885-1918; sygn. 66-81; 16 j.a. - tworzenie kas oszczędnościowo-pożyczkowych, wspieranie finansowe gospodarstw rentowych, sprawy funduszy wspierających rolnictwo. 8. Opieka społeczna 1907-1915; sygn. 82-86; 5 j.a. - w tym służby zdrowia i inwalidów oraz obrona niemieckości na wschodzie. 9. Przeprowadzanie regulacji i uznanie własności 1826-1919 [1924]; sygn. 87-91;54 j.a.

The history of the creator:

Geneza urzędów administracji rolnej w Prusach wiąże się z rozpoczęciem reform uwłaszczeniowych i regulacją stosunków własnościowych na wsi, w tym m.in. komasacją gruntów i likwidacją wspólnot. Podstawą tych reform był edykt z 14 IX 1811 r. w wielokrotnie nowelizowany w latach 1816–1821. Według tych przepisów całą reformą stosunków wiejskich miały się zająć specjalne urzędy, komisje generalne, które działały po jednej w każdej prowincji. Dla prowincji pomorskiej urząd ten powstał w 1816 r. w Stargardzie. Ostateczny kształt organizacyjny komisji został nadany na podstawie ustawy z 1817 r. Urzędem kierował Komisarz Generalny (General Kommissar), a prace merytoryczne wykonywało kilkunastu radców, z których trzech oraz naczelny komisarz musiało mieć wykształcenie prawnicze. Ponadto skład urzędu uzupełnili rachmistrzowie, mierniczowie (geometrzy) oraz personel kancelaryjny. Komisja generalna była organem nadzorującym i rozstrzygającym w pierwszej instancji spory powstałe przy regulacji stosunków własnościowych oraz podziale wspólnot itp. Strony mogły odwołać się od orzeczenia komisji do ministra spraw wewnętrznych, a w przypadku spraw prawnych do Kolegium Rewizyjnego dla Prowincji Pomorskiej ( Das Revisions-Kollegium für die Provinz Pommern), które działało przy Wyższym Sądzie Krajowym w Szczecinie (Oberlandesgericht zu Stettin). W 1844 r. Kolegium to zostało, podobnie jak i w innych prowincjach, zlikwidowane, a w ich miejsce powołano jedno Kolegium Rewizyjne dla Spraw Rolnych w Berlinie. W terenie komisja generalna działała opierając się na komisjach specjalnych, które bezpośrednio prowadziły sprawy uwłaszczeniowe i regulacyjne. Na Pomorzu komisje takie działały w Kołobrzegu, Szczecinie, Szczecinku, Koszalinie Słupsku, Miastku i Bytowie. Każda z nich składała się z jednego komisarza, będącego członkiem Komisji Generalnej, oraz mierniczego i kancelisty. Wszelkie spory powstałe podczas czynności komisji były przekazywane do rozstrzygnięcia przez Komisję Generalną w Stargardzie. Już w latach czterdziestych XIX w. komisje generalne oraz komisje specjalne stopniowo zaczęły rozszerzać swoje kompetencje na sprawy propagowania nowych metod w rolnictwie oraz administracji rolnej. W 1848 r. zmieniono podległość komisji, przenosząc ich zwierzchność z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych do Ministerstwa Rolnictwa. Sam okres reform uwłaszczeniowych zakończył się w 1850 r. Wydana w tymże roku ustawa powierzyła wspomnianym urzędom szerokie kompetencje w zakresie administracji rolnej, tj.: organizacji melioracji, upowszechniania nowych metod produkcji rolnej, zalesiania nieużytków, prowadzenia kolonizacji na ziemiach rolniczych (tworzenia gospodarstw rolnych), finansowania rolnictwa poprzez opiniowanie wniosków i przydzielanie kredytów. Sama Komisja Generalna w Stargardzie rozszerzyła swoje kompetencje terytorialne na rejencję stralsundzką, gdzie obok nowych obowiązków dokończyła również proces uwłaszczeniowy. W 1881 r. Komisja Generalna w Stargardzie Szczecińskim została zlikwidowana, a jej kompetencje, w tym nadzór nad komisjami specjalnymi przejęła Komisja Generalna we Frankfurcie nad Odrą, która usamodzielniła się dopiero w 1873 r., stanowiąc do tego czasu wydział miejscowego urzędu rejencji (Landwirtschaftliche Abtheilung der Regierung Frankfurt a/O.). W 1891 r. komisje otrzymały prawo do tworzenia gospodarstw rentowych oraz szerokie kompetencje w polityce kredytowej dla rolnictwa. Mimo szerokich prerogatyw w końcu XIX w. administracja rolna w Prusach oparta na sieci komisji specjalnych i generalnych nie spełniała swej roli, dlatego też od pierwszych lat XX w. trwały prace nad nową ustawą o rolnictwie. Jednakże została ona przyjęta dopiero w 1919 r. Na jej podstawie w miejsce dotychczasowych komisji generalnych powołano krajowe urzędy kultury rolnej a w komisje specjalne zastąpiono urzędami kultury rolnej. Dla prowincji pomorskiej oraz brandenburskiej i Marchii Granicznej Poznań–Prusy Zachodnie został utworzony jeden Krajowy Urząd Kultury Rolnej we Frankfurcie nad Odrą. Akta zespołu przechowywane w AP w Szczecinie dotyczą wyłącznie prowincji pomorskiej. Niewielka ich część wiąże się z zagadnieniami ogólnymi, zwłaszcza sprzed 1881 r. Archiwalia frankfurckiej komisji generalnej trafiły do archiwum szczecińskiego po II wojnie światowej.

Border dates:

1826-1919 [1924]

Classification:

The name of the creator:

Dates:

1826-1919, 1920-1924.

Former name:

Foreign language name:

Generalkommission Frankfurt an der Oder

Languages:

Availability:

Total archival files:

91

Total archival files processed:

91

Total archival files without records:

0

Total linear metres

3.0

Total linear metres processed

2.7

Total archival files without records

0.0

Total archival files:

0

Total files:

0

Total size (in MB):

0.0

Total documents

0

Total cases

0

Total classes

0

Total archival files:

0.0

Total running meters :

0.0

Dates of non-archival documentation :

Name Inventory tax uwagi
Book inventory approved Tak

W Landesarchiv w Greifswaldzie, Rep. 81e General Kommission Frankfurt/O., 0,04 m.b., z lat 1911–1927.