Starostwo Powiatowe w Choszcznie

Reference code
65/95/0
Number of series
15
Number of scans
0

Content:

1. Administracja państwowa 1734-1890; sygn. 1-41; 41 j.a. - samorząd, edykty, zarządzenia i przepisy, organizacja administracji i sądownictwa, wybory landratów, registratura, wybory do sejmów krajowych oraz sejmików komunalnych i powiatowych, spisy szlachty, tworzenie gmin, miasta i administracja komunalna. 2. Policja i bezpieczeństwo 1783-1830; sygn. 42-85; 44 j.a. - wydalanie obcokrajowców, emigracja z Niemiec, organizacje społeczne utrzymujące porządek i spokój, niepokoje i zaburzenia, ochrona przeciwpożarowa, towarzystwa ogniowe. 3. Przemysł, rzemiosło i handel 1766-1890; sygn. 86-93; 8 j.a. - nadzór nad górnictwem i hutnictwem, tabele cen, rzemiosło wędrowne, spław drewna, karczmy. 4. Rolnictwo i własność ziemska 1724-1898; sygn. 94-121; 28 j.a. - zarządzenia i przepisy, melioracje w poszczególnych wsiach i folwarkach, rozwój ogrodnictwa, uprawa drzew morwowych i hodowla jedwabników, szkolnictwo rolnicze. 5. Myślistwo 1762-1839; sygn. 122-126; 5 j.a. - zarządzenia dotyczące wilków, organizacja polowań na wilki. 6. Komunikacja 1799-1895; sygn. 127-138; 12 j.a. - zarządzenia i przepisy, budowa oraz utrzymanie dróg, budowa linii kolejowych. 7. Budownictwo 1772-1847; sygn. 139-145; 7 j.a. - budowa oraz remonty mostów, zakładanie młynów. 8. Medycyna i weterynaria 1831-1879; sygn. 146-154; 9 j.a. - zarządzenia i przepisy sanitarne, epidemia cholery, zarazy bydła. 9. Opieka społeczna 1796-1875; sygn. 155-159; 5 j.a. - zarządzenia i przepisy, budowa domu ubogich, opieka nad biednymi. 10. Prasa, biblioteki 1840-1893; sygn. 160-164; 5 j.a. - czasopisma, cenzura, budowa biblioteki. 11. Szkolnictwo 1835; sygn. 165; 1 j.a. - wykazy prywatnych szkół, pensjonatów, spisy nauczycieli. 12. Religie i wyznania 1812-1844; sygn. 166-167; 2 j.a. - rachunki kościelne, wykazy rodzin żydowskich. 13. Statystyka 1764-1870; sygn. 168-189; 22 j.a. - tabele statystyczne zawierające liczbę ludności, powierzchnię upraw, pogłowie zwierząt oraz informacje o poszczególnych miejscowościach na obszarze powiatu. 14. Podatki 1672-1869; sygn. 190-235; 46 j.a. - opłaty pobierane od myślistwa, uprawy tytoniu, użytkowania lasów, hodowli koni i rolnictwa, tabele łanów, kontrybucje, kataster, młyny. 15. Militaria 1764-1817; sygn. 236-245; 10 j.a. - sprawy kantonów, mobilizacje, kontrybucje wojenne.

The history of the creator:

Landrat jako organ stanowy pojawił się w XVI w. na terenie Brandenburgii. W drugiej połowie XVII w. nadano mu na terenach wiejskich pewne funkcje administracyjne. Odtąd zakres jego władzy landrata obejmował niektóre uprawnienia wojskowe oraz zwierzchnictwo nad administracją. W XVIII w. jego kompetencje, chociaż nie zmienione pod względem terytorialnym, uległy dalszemu rozszerzeniu o władzę policyjną, finansową i ogólny zarząd nad gospodarką. Reformy początku XIX w. przeprowadzone w Królestwie Pruskim (w ramach reform administracji prowincjonalnej), doprowadziły do wytyczenia nowych powiatów. Podział na powiaty (podobnie jak na rejencje) odrzucał dawne historyczne przesłanki i miał zapewnić przede wszystkim sprawne zarządzanie. Reskrypt królewski z 11 VIII 1809 r. ustalał, iż nowe powiaty nie powinny obejmować obszaru większego niż 1225 km2, a liczba ludności miała oscylować w granicach około 25-30 tys. osób. Rozporządzenie z 30 IV 1815 r. podtrzymało zasadę jednolitego podziału państwa m.in. i na powiaty. Jednak władze centralne nakazały, aby w miarę możliwości respektować tradycyjne granice. Od tego czasu obszar powiatu stanowił jednostkę administracyjną podległą władzy landrata (starosty). W 1815 r. przyjęto, że ludność powiatu powinna wynosić od 20 do 35 tys. osób. Na siedzibę urzędów powiatowych miano w miarę możliwości wyznaczać miasta położone centralnie w nowych jednostkach administracyjnych. Zakładano, iż ludność poszczególnych powiatów nie powinna mieć do swej stolicy dalej niż 2–3 mile (14–21 km). Faktyczna realizacja powiatowego podziału Pomorza była procesem dość długim, zakończonym dopiero w latach 1818–1819 (szczególnie przeciągało się wytyczanie granic). W 1938 r. przyłączono do Pomorza nowo utworzoną rejencję pilską, w skład której obok dwóch dawnych powiatów pomorskich: drawskiego i szczecineckiego wchodziły również: choszczeński, wałecki, złotowski, człuchowski, trzcianecki, strzelecki oraz miejski pilski. W powiecie landrat, będący reprezentantem władz państwowych, kierował zarówno pracami tamtejszych urzędów powiatowych, jak i nadzorował całą administrację szczebla powiatowego oraz życie społeczno-gospodarcze na powierzonym mu terytorium. Jednak dopiero ustawa z 30 VII 1883 r. nadała landratom pełnię władzy politycznej. Od tego momentu kontrolowali oni wszystkie dziedziny życia powiatu, obejmujące m.in. sprawy polityczne, administrację, handel, przemysł, rolnictwo, szkolnictwo wreszcie religię. Landrat nadzorował także policję, a w niektórych dziedzinach wydawał zarządzenia policyjne (np. komunikacja, łowiectwo). Z jego kompetencji wydzielono natomiast nadzór nad urzędami górniczymi, inspekcją przemysłową, urzędami miar i wag oraz urzędami wydzielonymi (specjalnymi). Landrat jako przedstawiciel władzy państwowej podlegał bezpośrednio prezesowi rejencji. Początkowo był wybierany przez powiatowe koło szlachty. Próba nadania mu charakteru urzędnika z nominacji, przez uniezależnienie go od miejscowych właścicieli ziemskich i upodobnienie do prefekta według wzorów francuskich, napotkała na zdecydowany opór pruskiego junkierstwa. W tej sytuacji landrat był po części mężem zaufania i reprezentantem interesów właścicieli wielkich majątków ziemskich z terenu danego powiatu. Wybory kandydata na landrata regulowała specjalna instrukcja wydana w 1833 r. Na wspomniane stanowisko mógł wyłącznie kandydować mieszkający w powiecie właściciel dóbr rycerskich, wciągniętych do metryki. Dopiero od 1872 r. landrata w imieniu króla mianował minister spraw wewnętrznych. Odtąd urząd ten stał się reprezentantem państwa, całkowicie niezależnym od środowisk lokalnych. Zachowano jednak uprawnienia sejmiku powiatowego do proponowania kandydata na stanowisko landrata spośród mieszkańców powiatu. Sejmik powiatowy wybierał ponadto dwóch jego zastępców, zatwierdzanych następnie przez naczelnego prezydenta prowincji. Od 1933 r. o obsadzie stanowisk landratów decydował sam Hitler. Z urzędu landrat był, do czasów nazistowskich, przewodniczącym działającego na terenie powiatu Wydziału Powiatowego jako organu samorządu terytorialnego. Akta wytworzone przez urząd landrata w Choszcznie trafiły do szczecińskiego archiwum w dwóch dopływach w 1939 r. (202 j.a) i w 1944 r. Między majem a czerwcem 1944 r. materiały znajdujące się w Szczecinie w obawie przed alianckimi nalotami wywieziono do Tuczna. W drugiej połowie lat czterdziestych XX w. powróciły one do szczecińskiego archiwum (245 j.a.).

Border dates:

1672-1898

Classification:

The name of the creator:

Dates:

1672-1898.

Former name:

Foreign language name:

Landratsamt Arnswalde

Languages:

Availability:

Total archival files:

245

Total archival files processed:

245

Total archival files without records:

0

Total linear metres

6.0

Total linear metres processed

6.3

Total archival files without records

0.0

Total archival files:

0

Total files:

0

Total size (in MB):

0.0

Total documents

0

Total cases

0

Total classes

0

Total archival files:

0.0

Total running meters :

0.0

Dates of non-archival documentation :

Name Inventory tax uwagi
Book inventory approved Tak w bazie IZA