Notariusz Bruśnicki Feliks w Kaliszu

Reference code
11/128/0
Number of series
3
Number of scans
0

Content:

1) Skorowidze (sygn. 1-24; 1903-1935). 2) Repertoria i księgi opłat (sygn. 25-70; 1903-1935). 3) Akta notarialne (sygn. 71-108; 1903-1935).

About the Creator:

Notariat został ustanowiony w 1808 r. wraz z wprowadzeniem w Księstwie Warszawskim Kodeksu Napoleona. Był on wzorowany na francuskiej ustawie notarialnej z 1803 r. Obowiązywała ona także w Królestwie Polskim, aż do wprowadzenia 13 lipca 1876 r. rosyjskiej ustawy notarialnej z 1866 r., dostosowanej jednakże do miejscowych warunków (Zbiór Praw, t. VI, s. 206-221). Istotną zmianą było przekształcenie statusu notariusza z urzędnika publicznego na państwowego, ale nadal opłacanego przez osoby na rzecz których wykonywał świadczenia. Wchodził on w skład sądu okręgowego miejsca swego urzędowania, działając pod jego kontrolą. Czynności notarialne wykonywane były w kancelariach hipotecznych sądów okręgowych lub pokoju. Notariuszy mianował, na wniosek prezesa sądu okręgowego, starszy prezes Warszawskiej Izby Sądowej. Obniżono wymagania kwalifikacyjne – kandydaci na notariuszy nie musieli mieć wykształcenia prawniczego, wystarczał sam egzamin praktyczny ze znajomości prawa notarialnego i hipotecznego oraz redagowania aktów. Uprawnienia notariusza pozostały takie same jak w ustawie z 1808 r. tj. przyjmowanie aktów i kontraktów, którym strony chciały lub musiały nadać cechę taką, jak aktom publicznym. Miał także obowiązek je przechowywać i wydawać z nich wyciągi. Większość akt notarialnych dotyczyła umowy kupna-sprzedaży nieruchomości i ruchomości, zaciągania pożyczek, darowizn, pełnomocnictw, podziałów majątku, testamentów, intercyz przedślubnych, czy zawierania spółek. Ważną zmiana praktyczną było wprowadzenie formy przymusowej aktu notarialnego w zakresie przejścia lub ograniczenia prawa własności nieruchomości. Językiem urzędowym stał się rosyjski. Rosyjska ustawa notarialna, z niewielkim zamianami, obowiązywała na terenach byłego Królestwa Polskiego także po odzyskaniu niepodległości. Zmieniono tylko nazwę urzędu z rejenta na notariusza (DzU 1918, nr 7, poz. 16), choć de facto w Kaliszu wszyscy po 1876 r. używali nazwy „notariusz” . Utrzymano także podział na notariuszy urzędujących przy Wydziałach Hipotecznych Sądów Okręgowych i Sądów Pokoju. Zasadniczą zmianę przyniosło dopiero nowe „Prawo o notariacie” z 27 października 1933 r., które weszło w życie z początkiem następnego roku (DzU, nr 84, poz. 609). Zgodnie z nim notariusz był funkcjonariuszem publicznym (osobą zaufania publicznego), powołanym do sporządzania aktów i dokumentów, którym strony obowiązane były lub chciały nadać znamię wiary publicznej (dokumentu publicznego) oraz spełniania innych czynności zlecanych mu przez prawo. Szczególnie dotyczyło to umów o przejście, ograniczenie lub obciążenie prawa własności nieruchomości, które musiały być sporządzane w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. Ponadto do czynności notarialnych należało m.in.: sporządzanie wypisów i odpisów akt, poświadczenie własnoręczności podpisów, zgodności odpisu, doręczanie oświadczeń wskazanej osobie, sporządzanie protokołów walnych zgromadzeń spółek akcyjnych i stowarzyszeń, protestów weksli, czeków i warrantów oraz przyjmowanie dokumentów, pieniędzy lub papierów wartościowych na przechowanie. Notariuszy mianował, przenosił i zwalniał minister sprawiedliwości, który miał także nadzór ogólny nad ich działalnością. Nadzór szczegółowy sprawował właściwy prezes Sądu Okręgowego i Apelacyjnego oraz samorządowa Izba Notarialna. Liczbę notariuszy oraz ich siedziby wyznaczał Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia. Notariuszem mogła zostać osoba posiadająca obywatelstwo polskie, ukończone studia prawnicze oraz aplikację i egzamin notarialny. Notariusz był traktowany jak urzędnik państwowy, chociaż nim nie był, gdyż nie utrzymywał uposażenia od państwa, lecz pobierał określone przepisami opłaty od swych czynności. Feliks Bruśnicki był notariuszem przy Wydziale Hipotecznym Sądu Okręgowego w Kaliszu dwukrotnie. Pierwszy zachowany akt w jego kancelarii został sporządzony 15 stycznia 1903 r., a ostatni przed wybuchem I wojny światowej 31 lipca 1914 r. Zniszczenie Kalisza w sierpniu t.r. spowodowało przerwę w działalności kancelarii. Wznowiła ona działalność 4 lipca 1917 r., a zakończyła 30 sierpnia 1917 r. Powodem było mianowanie Bruśnickiego z dniem 1 września 1917 r. prokuratorem przy Sądzie Apelacyjnym w Lublinie (Dz. Urz. Min. Sprawiedliwości. 1917, nr 4, ruch służbowy). W lutym 1918 r. minister sprawiedliwości ponownie wyznaczył go rejentem w Kaliszu (tamże, 1918, nr 8, ruch służbowy). Pierwszy akt w jego nowej kancelarii został sporządzony 6 lutego 1918, a ostatni 22 września 1935 r.

Border dates:

1903-1935

Classification:

Creator's name:

Dates:

1903-1935.

Former name:

Foreign language name:

Languages:

Availability:

Total archival files:

108

Total archival files processed:

108

Total archival files without records:

0

Total linear metres

4.0

Total linear metres processed

3.6

Total linear metres without records

0.0

Total archival files:

0

Total files:

0

Total size (in MB):

0.0

Total documents

0

Total cases

0

Total classes

0

Total archival files:

0.0

Total running meters :

0.0

Dates of non-archival documentation :

Name Quantity Inventory uwagi
Approved book inventory Tak