Komisariat Rządu na m. st. Warszawę

Reference code
72/1/0
Number of series
28
Number of scans
21090

Content:

Dokumentacja, składająca się na zespół Komisariat Rządu na m.st. Warszawę, została wytworzona przez Wydział Ogólny, Społeczno-Polityczny, Zdrowia, Komunikacyjno-Budowlany, Administracyjny i Wojskowy. Dokumentacja Wydziału Ogólnego, obejmuje akta wytworzone głównie przez Oddział organizacyjny. Należą do nich instrukcje i zarządzenia dotyczące zabezpieczeń na wypadek strajku, a także terminarze spotkań oraz terminarz imienin osobistości życia polityczno-kulturalnego. Część dokumentacji pochodzi z oddziału budżetowo-gospodarczego i są to preliminarze kosztów oraz sprawy wadiów, depozytów i koncesji. Dokumentacja wytworzona w Wydziale Społeczno-Politycznym pochodzi głównie z Oddziału polityczno-narodowościowego. Akta te dotyczą spraw związków zawodowych, przemysłu, bezrobocia i strajków, np. notatki informacyjne, poufne komunikaty, terminarze wydarzeń (masówek, zamieszek, wystąpień, itp.) oraz organizacji i zabezpieczenia wystąpień 1 majowych; spraw ruchu wywrotowego, np. korespondencja i wywiady osobowe, arkusze ewidencyjne osób silnie podejrzanych oraz spraw związków zawodowych i stowarzyszeń, np. pisma z danymi statutowymi zawiązków. Na dokumentację Wydziału Komunikacyjno-Budowlanego składają się akta „Zarządu gmachów i placów państwowych”. Są to liczne teczki prowadzone dla nieruchomości warszawskich, zawierające m.in. dokumenty dzierżawy, czynszów i konsensów . Z Wydziału Zdrowia zachowała się jedynie jedna teczka dokumentacji zawierająca listy lekarzy. Podobnie z Wydziału Administracyjnego zachował się jedynie wykaz fabryk i zakładów warszawskich oraz z Wydziału Wojskowego, zachowała się teczka z korespondencją dot. m.in. ćwiczeń wojskowych, oświetlenia obiektów wojskowych itp.

About the Creator:

W latach 1919-1939 Warszawa, jako miasto stołeczne, stanowiła odrębną jednostkę administracyjną dla celów administracji ogólnej. Miasto to, nie wchodziło w skład województwa warszawskiego, nie było też powiatem. Początkowo (1919-1928) funkcje obu urzędów, I i II instancji, spełniał dla Warszawy Komisariat Rządu na m.st. Warszawę. Na jego czele stał Komisarz Rządu na m.st. Warszawę, który podlegał dyscyplinarnie Ministrowi Spraw Wewnętrznych, a służbowo właściwemu dla danej czynności Ministrowi. Zakres działania Komisarza Rządu na m.st. Warszawę obejmował czynności wojewody i starosty zarazem. Zajmował się wszystkimi sprawami administracji państwowej, z wyjątkiem spraw przekazanych administracji wojskowej, sądowej, skarbowej, szkolnej, kolejowej i pocztowo-administracyjnej oraz urzędom ziemskim. Do zakresu kompetencji należały: sprawy wojskowe (mobilizacja, pobór, ewidencja ludności itp.), sprawy związków i stowarzyszeń oraz bezpieczeństwa publicznego (nadzór nad zgromadzeniami, meldunki, paszporty itp.), nadzór nad prasą i widowiskami, sprawy wyznaniowe oraz opieki społecznej, ochrony pracy, aprowizacyjne, zdrowia publicznego, przemysłowe i handlowe, rolnictwa, weterynaryjne, polowania i rybołówstwa, budownictwa, kultury i sztuki, a także sprawy związane z posiadaniem, noszeniem i handlem bronią. Komisarz Rządu na terenie Warszawy był przedstawicielem Rządu oraz władzą przełożoną Zarządu Miejskiego w m.st. Warszawie w zakresie administracji państwowej. W ten sposób Komisariat Rządu na m.st. Warszawę funkcjonował do 1928 r., kiedy Warszawa została podzielona na powiaty, na których czele stanęli starostowie grodzcy, przejmując zakres spraw I instancji. Podział ten utrzymał się do 1939 r. Starostowie mianowani przez Ministra Spraw Wewnętrznych, podlegali Komisarzowi Rządu. Nadal stanowił on na obszarze miasta Warszawy przedstawicielstwo Rządu oraz był szefem administracji ogólnej. Jako przedstawiciel rządu nie tylko był jego oficjalnym reprezentantem, ale także uzgadniał działalność całej administracji państwowej na obszarze miasta Warszawy w myśl linii działalności rządu, sprawował ogólny nadzór nad sprawami osobowymi funkcjonariuszy państwowych ze stanowiska interesów państwa oraz wymogów bezpieczeństwa, spokoju i porządku publicznego, uzgadniał działalność administracji cywilnej, jak też interesy gospodarcze z potrzebami obrony państwa. Do kompetencji w zakresie administracji ogólnej zaliczały się sprawy: administracji spraw wewnętrznych, tj. bezpośrednio podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych; administracji przemysłu i handlu, z wyjątkiem spraw przekazanych administracji górniczej, urzędom pobierczym, służbie legalizacji narzędzi mierniczych; administracji rolnictwa, z wyjątkiem administracji lasów państwowych, państwowych zakładów hodowli koni, szkolnictwa leśnego i rolnego, państwowych instytutów i zakładów badawczo-naukowych; administracji opieki społecznej i pośrednictwa pracy; administracji robót publicznych, z wyjątkiem spraw przekazanych dyrekcji dróg wodnych; oraz administracji spraw wyznaniowych oraz sztuki i kultury (ochrona zabytków). Powyżej wymienione sprawy administracji sprawował Komisarz przy pomocy własnego urzędu oraz innych podległych mu urzędów i organów, będąc jednocześnie wykonawcą zleceń właściwych ministrów, służbowym zwierzchnikiem, organem zarządzającym, orzekającym, rozstrzygającym i stawiającym wnioski.

Border dates:

1918-1939

Classification:

Creator's name:

Dates:

1918-1939.

Former name:

Foreign language name:

Languages:

Availability:

Total archival files:

363

Total archival files processed:

362

Total archival files without records:

0

Total linear metres

3.12

Total linear metres processed

3.11

Total linear metres without records

0.0

Total archival files:

0

Total files:

0

Total size (in MB):

0.0

Total documents

0

Total cases

0

Total classes

0

Total archival files:

0.0

Total running meters :

0.0

Dates of non-archival documentation :

Name Quantity Inventory uwagi
Approved book inventory Tak T. 297; 362 ja
Draft list Nie 1 ja

Rozmiar zmieniono w wyniku inwentaryzacji XII - 2003 r.