Archiwum Radziwiłłów jest niewątpliwie najcenniejszym zespołem archiwalnym prywatnej proweniencji z terenów Europy Środkowo – Wschodniej. Rodzina, która je zgromadziła przez kilka wieków należała do najściślejszej elity władzy i majątku w Wielkim Księstwie Litewskim i Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Jej dobra ziemskie rozsiane były od obszarów dzisiejszej Łotwy poprzez Litwę, Białoruś, Ukrainę aż do Zachodniej Polski. Wchodzili w związki rodzinne nie tylko z przedstawicielami największych polskich i litewskich rodzin magnackich i arystokratycznych, lecz także z domami panującymi, w tym szczególne z Hohenzollernami. Przedstawiciele tej rodziny wyjątkowo często piastowali najwyższe na Litwie godności i urzędy świeckie. Byli kanclerzami, hetmanami i marszałkami wielkimi litewskimi, rekordowo często trzymali w swych rękach województwo wileńskie (najwyższy świecki urząd w Wielkim Księstwie). Byli doradcami królów (żeby wspomnieć tylko szczególnie bliskich Zygmuntowi Augustowi Mikołajów "Rudego", zm. 1584 i "Czarnego", zm. 1565), byli wybitnymi politykami i wodzami, tu szczególnie zasłynął Krzysztof "Piorun" Radziwiłł, wojewoda wileński i hetman wielki litewski (zm. 1603). Niektórzy z nich znaleźli trwałe miejsce w legendzie i literaturze, jak unieśmiertelnieni przez Henryka Sienkiewicza w Potopie Bogusław Radziwiłł koniuszy wielki litewski i jego brat stryjeczny Janusz, hetman wielki i wojewoda wileński. Do legendy sarmatyzmu przeszedł inny członek rodziny Karol Stanisław "Panie Kochanku", wojewoda wileński, zm. 1790 r. Nawet upadek Rzeczypospolitej nie złamał pozycji rodziny. Szczególnie wysoką uzyskali w zaborze pruskim. Antoni Henryk (zm. 1833) był namiestnikiem Wielkiego Księstwa Poznańskiego a jego dwaj synowie i wnuk osiągnęli stopień generalski w armii pruskiej. Aż do lat trzydziestych XX wieku Kancelaria Rzeszy mieściła się w dawnym, berlińskim, pałacu Radziwiłłów. Wszystko to sprawiło, że Radziwiłłowie zgromadzili w swoich rękach niespotykaną w innych archiwach prywatnych ilość dokumentów o charakterze publicznym dotyczących Rzeczypospolitej, w tym szczególnie Wielkiego Księstwa Litewskiego, jej księstw lennych Kurlandii i Prus Książęcych, stosunków Rzeczypospolitej z innymi państwami, w tym z Rosją, Szwecją, Turcją, Chanatem Krymskim, Cesarstwem i innymi. Zgromadzono w nim też bardzo bogate materiały do historii gospodarczej, społecznej i kulturalnej państw i narodów naszej części Europy. Jeden z działów tego archiwum (dział III) zawiera listy kierowane do Radziwiłłów i ich krewnych przez monarchów polskich i ich rodziny. Wśród nich są oryginalne listy Bony (żona Zygmunta I), Barbary (żona Zygmunta Augusta), Cecylii Renaty (żona Władysława IV, potem Jana Kazimierza), Ludwiki Marii Gonzagi (żona Jana Kazimierza), Marii Kazimiery d'Arquien (żona Jana III Sobieskiego) oraz Marii Józefy (żona Augusta III).