Zespół archiwalny obejmuje zachowane materiały archiwalne wytworzone i zgromadzone przez konińską organizację wojewódzką ZBoWiD. W zespole zachowały się zbiory protokołów Wojewódzkich Zjazdów Delegatów, posiedzeń Zarządu Wojewódzkiego i jego Prezydium, kronika Zarządu Wojewódzkiego oraz indywidualne akta weryfikacyjne członków ZBoWiD - zwyczajnych i podopiecznych. W zespole nie zachowała się natomiast inna, potencjalnie wytwarzana dokumentacja, w tym m.in. protokół posiedzenia konstytucyjnego z 31 lipca 1975 r., część protokołów posiedzeń Zarządu Wojewódzkiego i jego Prezydium, protokoły posiedzeń Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej i Wojewódzkiego Sądu Koleżeńskiego, protokoły posiedzeń komisji problemowych Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD. W strukturze zespołu archiwalnego wydzielono serie: 1. Wojewódzkie Zjazdy Delegatów ZBoWiD, daty skrajne: 1978-1989, 3 j.a.: protokoły Wojewódzkich Zjazdów Delegatów odbytych w latach 1978, 1984 i 1989 z załącznikami, w tym m.in. sprawozdania z działalności Zarządu Wojewódzkiego, Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej i Wojewódzkiego Sądu Koleżeńskiego, dokumentacja organizacyjna zjazdów. 2. Zarząd Wojewódzki ZBoWiD, daty skrajne: 1979-1989, 4 j.a.: protokoły posiedzeń plenarnych Zarządu Wojewódzkiego z załącznikami, w tym m.in. informacje z działalności podległych organów wewnętrznych i kół terenowych. 3. Prezydium Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD, daty skrajne: 1978-1990, 4 j.a.: protokoły posiedzeń Prezydium Zarządu Wojewódzkiego z załącznikami, w tym m.in. informacje z działalności podległych organów wewnętrznych i kół terenowych. 4. Kroniki, daty skrajne: 1975-1990 [1993], 1 j.a.: kronika Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD (w latach 1990-1993 kronika kontynuowana była przez Zarząd Wojewódzki ZKRPiBWP w Koninie). 5. Akta weryfikacyjne członków ZBoWiD: 5.1. Akta weryfikacyjne członków zwyczajnych, daty skrajne: [1945] 1975-1990 [1992], 4780 j.a.: indywidualne teczki członków zawierające deklaracje przystąpienia do Związku z załącznikami, w tym życiorysy, relacje, zaświadczenia, oświadczenia świadków, dokumenty (oryginalne lub ich kopie bądź odpisy) potwierdzające udział w walkach, pobyt w obozach jenieckich, koncentracyjnych, itp., oraz inna dokumentacja związana z członkostwem w Związku, m.in. wnioski o zapomogi, wnioski o przyznanie orderów i odznaczeń, podania o wydanie zaświadczeń kombatanckich, duplikatów legitymacji, itp. 5.2. Akta weryfikacyjne członków podopiecznych, daty skrajne: [1945] 1975-1990 [1991], 524 j.a.: indywidualne teczki członków zawierające deklaracje przystąpienia do Związku z załącznikami, w tym życiorysy, relacje, zaświadczenia, oświadczenia świadków, dokumenty (oryginalne lub ich kopie bądź odpisy) potwierdzające udział członka najbliższej rodziny w walkach, pobyt w obozach jenieckich, koncentracyjnych, itp., oraz inna dokumentacja związana z członkostwem w Związku, m.in. wnioski o zapomogi, podania o wydanie zaświadczeń kombatanckich, duplikatów legitymacji, itp. 6. Wakaty - jednostki przeniesione do innych zespołów archiwalnych.

Związek Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD) był istniejącym w latach 1949-1990 stowarzyszeniem zrzeszającym kombatantów oraz najbliższych członków rodzin zamordowanych lub poległych obywateli polskich, a także najbliższych członków rodzin zmarłych kombatantów. Związek powstał we wrześniu 1949 r. w wyniku kierowanego przez Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR) i władze państwowe, narzuconego zjednoczenia istniejących kilkunastu stowarzyszeń kombatanckich. W 1969 r. ZBoWiD został uznany za stowarzyszenie wyższej użyteczności. [1] Do 1989 r. Związek politycznie i organizacyjnie był podporządkowany sprawującej władzę w państwie PZPR i tym samym realizatorem polityki tej partii. Likwidacja Związku nastąpiła na skutek zachodzących w Polsce od 1989 r. zmian społeczno-politycznych i ustrojowych, kiedy dotychczasowa formuła jego działania się wyczerpała i na przełomie marca i kwietnia 1990 r., w trakcie VIII Kongresu Związku, ZBoWiD został przekształcony w Związek Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych (ZKRPiBWP). Organizacja wewnętrzna ZBoWiD oparta była na podziale administracyjnym państwa i wraz z nim ulegała zmianom. Na szczeblu centralnym działały mające siedzibę w Warszawie władze naczelne Związku - Kongres, Zarząd Główny, Rada Naczelna, Główna Komisja Rewizyjna i Główny Sąd Koleżeński. Natomiast w terenie funkcjonowały organizacje wojewódzkie, powiatowe (do 1975 r.), dzielnicowe, miejskie, gromadzkie (do 1972 r.), gminne i miejsko-gminne (od 1973 r.) oraz koła terenowe Związku, stanowiące najniższy szczebel organizacyjny i będące podstawowymi jednostkami organizacyjnymi Związku. Koła terenowe tworzone były na terenie miasta, gromady, gminy, zakładu pracy, przy czym koła zakładowe tworzono w większych zakładach pracy bądź instytucjach, np. spółdzielniach, zjednoczeniach, przedsiębiorstwach, urzędach. W połowie 1975 r., w związku z wprowadzeniem dwustopniowego podziału administracyjnego państwa, konieczne było dostosowanie istniejących struktur władz, instytucji i organizacji do nowego podziału. Zgodnie z uchwałą Prezydium Zarządu Głównego ZBoWiD z 3 lipca 1975 r. o wprowadzeniu dwustopniowej struktury organizacyjnej Związku proces taki objął również ZBoWiD i jego jednostki terenowe, w tym również na obszarze utworzonego w czerwcu 1975 r. województwa konińskiego. W oparciu o wymienioną uchwałę 31 lipca 1975 r. w Koninie odbyło się pierwsze zebranie konstytucyjne, w którym wzięli udział delegaci byłych zarządów oddziałów powiatowych ZBoWiD w Kole, Koninie, Słupcy i Turku. Na zebraniu tym wyłoniono władze konińskiej organizacji wojewódzkiej ZBoWiD - Zarząd Wojewódzki ZBoWiD, Wojewódzką Komisję Rewizyjną oraz Wojewódzki Sąd Koleżeński, a także Prezydium Zarządu Wojewódzkiego, w tym prezesa, trzech wiceprezesów, sekretarza oraz skarbnika. Zarząd Wojewódzki ZBoWiD w Koninie przejął majątek zlikwidowanych zarządów oddziałów powiatowych Związku w Kole, Koninie, Słupcy i Turku. Po niespełna piętnastu latach działalności, w konsekwencji decyzji podjętych na VIII Kongresie Związku, konińska organizacja wojewódzka ZBoWiD uległa likwidacji i została przekształcona w organizację wojewódzką ZKRPiBWP. Podstawą prawną funkcjonowania organizacji wojewódzkiej ZBoWiD były przepisy Prawa o stowarzyszeniach [2] oraz statut Związku [3]. W 1989 r. obowiązujący statut Związku został utrzymany przez nowe Prawo o stowarzyszeniach. Na mocy nowych przepisów stowarzyszeniom posiadającym dotychczas status stowarzyszenia wyższej użyteczności, w tym ZBoWiD, przyznano tytuł honorowy „Stowarzyszenie Wyższej Użyteczności” i automatycznie wpisano do rejestru stowarzyszeń. Działalność konińskiej organizacji wojewódzkiej ZBoWiD, podobnie jak całego Związku, koncentrowała się generalnie w trzech głównych obszarach - ideowo-wychowawczym, organizacyjnym oraz socjalno-bytowym. W szczególności podstawowymi jej celami było: organizowanie aktywnego udziału członków Związku w życiu społecznym kraju; popularyzowanie tradycji i historii walk polskich bojowników o wyzwolenie narodowe i społeczne; współdziałanie z różnymi instytucjami i organizacjami w procesie patriotycznego i obywatelskiego wychowania młodzieży; organizowanie opieki, w tym socjalnej i materialnej, nad członkami Związku i pozostałymi po nich rodzinami; umacnianie jedności programowej i organizacyjnej Związku oraz więzów przyjaźni, koleżeńskiej współpracy i wzajemnej życzliwości jego członków; działanie na rzecz międzynarodowej solidarności kombatantów, utrzymania pokoju światowego i rozbrojenia. Ponadto do głównych zadań ZBoWiD należało, na podstawie uprawnień przekazanych przez władze państwowe, weryfikowanie i potwierdzanie uprawnień kombatanckich. Realizacja celów Związku odbywała się poprzez: udział członków w działalności kół, we władzach i komisjach Związku, a także w pracy organizacji politycznych i społecznych oraz organów spółdzielczych i samorządowych; współpracę z organami państwowymi, partiami politycznymi, organizacjami społecznymi, ludowym Wojskiem Polskim, placówkami oświatowymi, kulturalnymi i naukowymi oraz środkami masowego przekazu; inspirowanie, organizowanie i rozwijanie różnych form pomocy członkom Związku, współdziałanie z instytucjami zajmującymi się problematyką socjalną, opiekuńczą i zdrowotną; działalność komisji problemowych oraz komisji i klubów środowiskowych; organizowanie sesji i sympozjów naukowych poświęconych historii walk narodowowyzwoleńczych, gromadzenie, utrwalanie i upowszechnianie materiałów historycznych oraz relacji; organizowanie uroczystości i obchodów rocznicowych, uczestniczenie w nich oraz rozwijanie publicystyki, działalności informacyjnej i wydawniczej; współpracę ze szkołami i innymi placówkami oświatowymi, zwłaszcza w zakresie patriotycznego wychowania młodzieży, w upamiętnianiu miejsc walki i męczeństwa, w sprawowaniu opieki nad tymi miejscami i izbami pamięci narodowej oraz szkolnymi kołami przyjaciół ZBoWiD (kołami przyjaciół kombatanta); współdziałanie z pokrewnymi organizacjami międzynarodowymi. Działalność Związku opierała się przede wszystkim na społecznej pracy jego członków (tzw. aktywu). ZBoWiD zrzeszał obywateli polskich, którzy walczyli o narodowe i społeczne wyzwolenie Polski i w obronie jej niepodległości oraz osoby będące najbliższymi członkami rodzin nieżyjących bojowników o wolność i demokrację. Ze względów politycznych do Związku nie przyjmowano wszystkich kombatantów, m.in. części żołnierzy podziemia niepodległościowego z okresu drugiej wojny światowej i z okresu powojennego, przez co ZBoWiD nie był nigdy reprezentantem wszystkich kombatantów. Członkami ZBoWiD mogli być obywatele polscy cechujący się nienaganną postawą etyczną i obywatelską, mający stałe miejsce zamieszkania na terytorium PRL. Członkowie dzielili się na: członków zwyczajnych, członków podopiecznych oraz członków honorowych (z kategorii członków honorowych zrezygnowano w latach osiemdziesiątych). Członków zwyczajnych i członków podopiecznych przyjmował w drodze uchwały zarząd koła terenowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o przyjęcie do Związku, po przeprowadzeniu postępowania weryfikacyjnego. Uchwała zarządu koła podlegała zatwierdzeniu przez Zarząd Wojewódzki ZBoWiD. Natomiast godność członka honorowego nadawał Zarząd Główny ZBoWiD. Członkowstwo w Związku ustawało z kolei na skutek śmierci członka oraz w razie skreślenia z listy członków decyzją Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD (na pisemny wniosek członka złożony do zarządu koła lub na wniosek zarządu koła w przypadku nieusprawiedliwionego zalegania z opłatą składek członkowskich przez rok); pozbawienia członkostwa lub wydalenia, orzeczonych prawomocnym orzeczeniem sądu koleżeńskiego lub uprawomocnienia się orzeczenia o uchyleniu, zmianie lub stwierdzeniu nieważności orzeczenia o spełnieniu przez daną osobę warunków wymaganych dla członkostwa w Związku. Członkami zwyczajnymi mogły być osoby, które walczyły o narodowe i społeczne wyzwolenie Ojczyzny oraz w obronie jej niepodległości w kraju lub za granicą, w tym: uczestnicy walk rewolucyjnych i narodowowyzwoleńczych w okresie od roku 1905 do zakończenia pierwszej wojny światowej; uczestnicy Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej i walk w jej obronie; bojownicy o polskość i wolność narodową Śląska, Wielkopolski, Mazur, Warmii, Pomorza, Gdańska i Ziemi Lubuskiej; uczestnicy walk przeciwko siłom reakcji, o wolność i demokrację w Polsce w latach 1918-1939; uczestnicy walk przeciwko faszyzmowi poza granicami kraju w latach 1918-1939, w szczególności weterani wojny domowej w Hiszpanii; uczestnicy walk przeciwko hitlerowskiemu najeźdźcy i okupantowi w kraju i na wszystkich frontach walk z faszyzmem w okresie drugiej wojny światowej; osoby, które ze względów politycznych, narodowościowych lub rasowych były więzione w hitlerowskich obozach koncentracyjnych i więzieniach; osoby prowadzące w okresie okupacji hitlerowskiej tajne nauczanie dzieci i młodzieży; uczestnicy walk w obronie władzy ludowej. Natomiast członkami podopiecznymi mogli być najbliżsi krewni nieżyjących bojowników o wolność i demokrację - wdowy, wdowcy, sieroty, matki i ojcowie. Z kolei członkami honorowymi mogły być osoby fizyczne, które położyły szczególne zasługi w walkach o wolność i demokrację lub zasłużyły się dla Związku. Członkowie Związku posiadali określone w statucie prawa i obowiązki. Członkowie zwyczajni mieli prawo: wypowiadać się we wszystkich sprawach, omawiać i oceniać na zebraniach, naradach, zjazdach i kongresach związkowych działalność Związku i jego władz oraz postawy i działalność jego członków, a także zgłaszać swoje opinie i wnioski organom Związku; wybierać i być wybieranymi do władz Związku; korzystać z pomocy Związku; nosić odznakę Związku. Z kolei członkowie podopieczni mieli prawo brać udział w zebraniach związkowych z głosem doradczym oraz korzystać z pomocy Związku. Ponadto każdy członek Związku miał prawo odwoływać się od niekorzystnych dla siebie decyzji lub orzeczeń do organów Związku nadrzędnych nad organami, które te decyzje lub orzeczenia wydały (najwyższym organem odwoławczym był Kongres Związku). Natomiast do obowiązków członków Związku należało: przestrzeganie postanowień statutu, regulaminów i instrukcji Związku oraz wykonywanie uchwał jego władz; działanie w szeregach Związku dla urzeczywistnienia jego celów; dbanie o dobro Związku i jedność jego szeregów; przejawianie obywatelskiej postawy, etyczne postępowanie i koleżeńskość; regularne opłacanie składek członkowskich. Członek Związku mógł, z tytułu szczególnych osiągnięć w pracy związkowej, zostać wyróżniony przez Zarząd Główny lub zarząd jednostki terenowej Związku. Najwyższym wyróżnieniem organizacyjnym było nadanie odznaki „Za Zasługi dla Związku Bojowników o Wolność i Demokrację”. Członkowie Związku, którzy dopuścili się przewinień organizacyjnych ponosili, po orzeczeniu sądu koleżeńskiego, odpowiedzialność organizacyjną. Ponadto, członek Związku skazany prawomocnym wyrokiem sądu mógł być pociągnięty do odpowiedzialności organizacyjnej. Karami organizacyjnymi były: upomnienie, nagana, zawieszenie w prawach członkowskich na okres do 2 lat, wydalenie ze Związku. Statutowymi władzami konińskiej organizacji wojewódzkiej ZBoWiD były: Wojewódzki Zjazd Delegatów, Zarząd Wojewódzki, Wojewódzka Komisja Rewizyjna oraz Wojewódzki Sąd Koleżeński. Kadencja wojewódzkich władz Związku trwała pięć lat. Władze Związku działały kolegialnie na podstawie statutu Związku oraz regulaminów i porządków obrad, a wszelkie zasadnicze decyzje podejmowały w formie uchwał, przy czym obowiązywała zasada, że uchwały władz szczebla wyższego są wiążące dla władz szczebla niższego. Wojewódzki Zjazd Delegatów ZBoWiD (zwyczajny i nadzwyczajny) był najwyższą władzą konińskiej organizacji wojewódzkiej ZBoWiD. W Zjeździe z głosem decydującym uczestniczyli delegaci wybrani według zasad określonych w regulaminie wyborczym. Zjazd zwyczajny zwoływany był przez Zarząd Wojewódzki Związku raz na pięć lat, przed upływem kadencji urzędujących władz Związku. Natomiast nadzwyczajny Zjazd mógł być zwołany przez Zarząd Wojewódzki na wniosek Zarządu Głównego Związku, na wniosek co najmniej 1/3 liczby kół z terenu województwa, które na swoich zebraniach powzięły takie uchwały, na wniosek Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej oraz z własnej inicjatywy Zarządu Wojewódzkiego Związku. Do kompetencji Zjazdu należało: uchwalanie programu działania organizacji wojewódzkiej Związku; ocena działalności i zatwierdzanie sprawozdań Zarządu Wojewódzkiego, Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej i Wojewódzkiego Sądu Koleżeńskiego; wybór członków Zarządu Wojewódzkiego i ich zastępców; wybór Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej i Wojewódzkiego Sądu Koleżeńskiego; rozpatrywanie wniosków skierowanych do Wojewódzkiego Zjazdu Delegatów; wybór delegatów na Kongres Związku. Zarząd Wojewódzki ZBoWiD był organem wykonawczym organizacji wojewódzkiej Związku kierującym jej działalnością. Do zakresu działania Zarządu należało: zapewnienie przestrzegania statutu, wykonywanie uchwał władz nadrzędnych Związku oraz realizowanie jego programu; reprezentowanie organizacji wojewódzkiej Związku na zewnątrz, współpraca z organami państwowymi stopnia wojewódzkiego, wojewódzkimi organami partii politycznych oraz organizacjami i instytucjami społecznymi, a także występowanie z wnioskami do władz nadrzędnych Związku; uchwalanie budżetu organizacji wojewódzkiej Związku, gospodarowanie posiadanymi funduszami i majątkiem (w ramach ustaleń Zarządu Głównego ZBoWiD) oraz zatwierdzanie budżetów i sprawozdań finansowych podległych kół terenowych Związku; wytyczanie kierunków i nadzorowanie działalności podległych kół terenowych, udzielanie im pomocy oraz konsultowanie z nimi ważniejszych zamierzeń; tworzenie i likwidowanie (za zgodą Zarządu Głównego) organizacji dzielnicowych, miejskich i miejsko-gminnych Związku, a także tworzenie i likwidowanie kół terenowych; pozyskiwanie nowego aktywu, organizowanie pracy z aktywem organizacji wojewódzkiej Związku oraz zapewnienie mu pomocy; inspirowanie, organizowanie oraz rozwijanie opieki socjalnej oraz pomocy materialnej dla członków wojewódzkiej organizacji Związku; powoływanie i rozwiązywanie Wojewódzkiej Komisji Weryfikacyjnej, komisji problemowych, komisji i klubów środowiskowych, nadzorowanie i koordynowanie działalności komisji i klubów oraz zatwierdzanie ich regulaminów działania; zawieszanie w funkcjach zarządów podległych kół terenowych Związku lub członków tych zarządów, których działalność była niezgodna ze statutem (w razie zawieszenia zarządu Zarząd Wojewódzki powoływał zarząd tymczasowy pełniący funkcje do czasu wybrania nowego zarządu); wykonywanie prawomocnych orzeczeń sądów koleżeńskich, zawieszanie w prawach członków, przeciwko którym wszczęto postępowanie przed sądem koleżeńskim, jeśli waga sprawy tego wymagała, oraz skreślanie z listy członków w przypadkach przewidzianych w statucie; składanie sprawozdań Zarządowi Głównemu Związku; wykonywanie w ramach organizacji wojewódzkiej zadań przewidzianych dla Związku w przepisach prawa. Jednym z głównych zadań Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD było weryfikowanie i potwierdzanie uprawnień kombatanckich. [4] Zarząd Wojewódzki wybierał spośród siebie Prezydium, które podejmowało decyzje w jego imieniu w okresie między posiedzeniami plenarnymi Zarządu. W skład Prezydium wchodzili: prezes, wiceprezesi, sekretarz, skarbnik i członkowie prezydium. Posiedzenia Zarządu Wojewódzkiego i jego Prezydium zwoływał prezes lub zastępujący go wiceprezes. Natomiast organami doradczymi i opiniodawczymi Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD były komisje problemowe. W zasadzie przez cały okres istnienia Zarząd Wojewódzki ZBoWiD w Koninie powoływał te same komisje problemowe: Wojewódzką Komisję Weryfikacyjną, Wojewódzką Komisję Odznaczeniową, Wojewódzką Komisję Socjalno-Bytową i Zdrowia (początkowo Wojewódzka Komisja Socjalno-Bytowa), Wojewódzką Komisję Współpracy z Młodzieżą (początkowo Wojewódzka Komisja Propagandy i Współpracy z Młodzieżą), Wojewódzką Komisję Propagandy, Wojewódzką Komisję Historyczną oraz Wojewódzką Komisję Interwencyjno-Prawną (początkowo Wojewódzka Komisja Interwencyjna). Wojewódzka Komisja Rewizyjna była organem kontrolnym konińskiej organizacji wojewódzkiej ZBoWiD. Komisja była podwójnie podporządkowana - odpowiadała przed Wojewódzkim Zjazdem Delegatów oraz podlegała Głównej Komisji Rewizyjnej Związku i działała zgodnie z jej regulaminem i wytycznymi. Do zakresu działania Komisji należało: kontrola działalności statutowej i finansowej Zarządu Wojewódzkiego oraz kontrola gospodarowania majątkiem powierzonym organizacji wojewódzkiej Związku; składanie sprawozdań na Wojewódzkim Zjeździe Delegatów i występowanie z wnioskiem o udzielenie absolutorium ustępującemu Zarządowi Wojewódzkiemu; występowanie do Zarządu Głównego Związku z wnioskami o zawieszenie w funkcjach Zarządu Wojewódzkiego lub jego członków oraz do Zarządu Wojewódzkiego Związku o zawieszenie w funkcjach podległych mu zarządów jednostek terenowych lub ich członków. Wojewódzka Komisja Rewizyjna wybierała spośród siebie Prezydium w składzie: przewodniczący, wiceprzewodniczący, sekretarz i członkowie. Członkowie Prezydium Wojewódzkiej Komisji Rewizyjnej uczestniczyli z głosem doradczym w posiedzeniach Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD. Wojewódzki Sąd Koleżeński był organem orzekającym konińskiej organizacji wojewódzkiej ZBoWiD, odpowiedzialnym przed Wojewódzkim Zjazdem Delegatów. Do kompetencji Sądu należało: rozpatrywanie spraw członków Związku obwinionych o przewinienia organizacyjne, w tym naruszenie statutu oraz zasad programowych Związku, a także uchwał władz i regulaminów, postępowanie niezgodne z zasadami etyki, poświadczenie nieprawdy osobom starającym się o przyjęcie do Związku lub o uzyskanie uprawnień przysługujących kombatantom na mocy przepisów prawa, oraz rozstrzyganie sporów między członkami Związku związanych z ich przynależnością do Związku i działalnością związkową. Wojewódzki Sąd Koleżeński wybierał spośród siebie Prezydium w składzie: przewodniczący, wiceprzewodniczący, sekretarz i członkowie prezydium. Członkowie Prezydium Wojewódzkiego Sądu Koleżeńskiego uczestniczyli z głosem doradczym w posiedzeniach Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD. Działalność ZBoWiD finansowana była z: wpisowego i składek członkowskich, dotacji, dochodów nadzwyczajnych oraz działalności, na którą Związek uzyskał zezwolenie właściwych władz, przy czym majątkiem i funduszami Związku zarządzał Zarząd Główny, a Zarząd Wojewódzki był jedynie dysponentem majątku Związku wyłącznie w zakresie udzielonego mu przez Zarząd Główny upoważnienia. Działalność finansowo-gospodarcza Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD oparta była na rocznych preliminarzach budżetowych zatwierdzanych przez Zarząd Główny Związku. Obsługę organizacyjną i kancelaryjną Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD w Koninie i pozostałych organów konińskiej organizacji wojewódzkiej ZBoWiD zapewniało Biuro Zarządu, którego siedziba mieściła się w Koninie. Przez niemal cały okres funkcjonowania Biuro zajmowało użyczone pomieszczenia - początkowo przy ulicy Wodnej 39, a następnie od 1979 r. w hotelu robotniczym Kombinatu Budowlanego przy ulicy Przemysłowej 5. Dopiero w 1988 r. Biuro uzyskało własny lokal przy ulicy Spółdzielców 3a. W Biurze zatrudnionych było kilka osób, w tym tzw. „urzędujący” wiceprezes Zarządu, przy czym część pracowników zatrudnionych było w niepełnym wymiarze czasu pracy (na część etatu). W momencie utworzenia konińskiej organizacji wojewódzkiej ZBoWiD na terenie województwa konińskiego w ewidencji ZBoWiD znajdowało się 3024 członków, w tym 2766 członków zwyczajnych i 258 członków podopiecznych. W kolejnych latach następował stopniowy przyrost liczby członków, zarówno zwyczajnych jak i podopiecznych, np. na koniec 1980 r. stan ewidencyjny wynosił 5710 członków (5191 zwyczajnych i 519 podopiecznych), na koniec 1985 – 8818 członków (7922 zwyczajnych i 896 podopiecznych, a na koniec 1989 – 10503 członków (7633 zwyczajnych i 2870 podopiecznych). Na wzrost liczby członków niewątpliwie wpływ miało przekazanie Związkowi zadań związanych z wydawaniem orzeczeń o spełnianiu przez poszczególne osoby warunków do uzyskania uprawnień kombatanckich. Członkowie ZBoWiD zrzeszeni byli w kołach terenowych. W sierpniu 1975 r. na terenie województwa konińskiego istniały 44 koła terenowe, w tym 41 miejskich, miejsko-gminnych i gminnych oraz 3 zakładowe. Na początku 1976 r., zgodnie z zaleceniami Sekretariatu Zarządu Głównego ZBoWiD z sierpnia 1975 r., dokonano połączenia części kół, w wyniku którego ich liczba została zredukowana do 16 oraz likwidacji uległy koła zakładowe. Dosyć szybko, bo na początku 1977 r. rozpoczął się proces odtwarzania zlikwidowanych kół terenowych lub tworzenia nowych kół. Ostatecznie na terenie województwa konińskiego funkcjonowało 31 kół terenowych, w tym 27 kół miejskich, miejsko-gminnych i gminnych - Babiak (od 1980 r.), Dąbie (od 1983 r.), Dobra, Golina (od 1977 r.), Grabów, Kazimierz Biskupi (od 1983 r.), Kleczew, Kłodawa, Koło, Konin 1, Konin 2, Kramsk (od 1980 r.), Lądek (od 1980 r.), Przedecz (od 1977 r.), Pyzdry, Rychwał (od 1977 r.), Skulsk (od 1977 r.), Słupca, Sompolno (od 1983 r.), Strzałkowo (od 1979 r.), Ślesin, Świnice Warckie, Tuliszków, Turek, Uniejów, Witkowo, Zagórów, oraz 4 koła zakładowe - Elektrownia „PĄTNÓW-KONIN” (od 1981 r.), Huta Aluminium „KONIN” (od 1979 r.), Komenda Wojewódzka Milicji Obywatelskiej, później Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Koninie (od 1983 r.), Kopalnia Węgla Brunatnego „KONIN” w Kleczewie (od 1977 r.). Przypisy: [1] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 lipca 1969 r. w sprawie uznania „Związku Bojowników o Wolność i Demokrację” za stowarzyszenie wyższej użyteczności (Dz.U. 1969, nr 21, poz. 153). [2] Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. 1932, nr 94, poz. 808, ze zmianami); Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. 1989, nr 20, poz. 104, ze zmianami). [3] Od 1970 r., w związku z uznaniem ZBoWiD za stowarzyszenie wyższej użyteczności, statut Związku nadawany był przez ministra spraw wewnętrznych i publikowany w Monitorze Polskim: Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 lutego 1970 r. w sprawie ustalenia i ogłoszenia statutu stowarzyszenia wyższej użyteczności "Związek Bojowników o Wolność i Demokrację" (M.P. 1970, nr 6, poz. 57), Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 6 grudnia 1979 r. w sprawie ustalenia i ogłoszenia statutu stowarzyszenia wyższej użyteczności "Związek Bojowników o Wolność i Demokrację" (M.P. 1979, nr 31, poz. 157), Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 14 lipca 1986 r. w sprawie ustalenia i ogłoszenia statutu stowarzyszenia wyższej użyteczności "Związek Bojowników o Wolność i Demokrację" (M.P. 1986, nr 23, poz. 171), zmienione Zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 30 marca 1989 r. zmieniającym zarządzenie w sprawie ustalenia i ogłoszenia statutu stowarzyszenia wyższej użyteczności "Związek Bojowników o Wolność i Demokrację" (M.P. 1989, nr 9, poz. 81). [4] Weryfikowanie i potwierdzanie uprawnień kombatanckich realizowane było na podstawie ustawy z dnia 23 października 1975 r. o dalszym zwiększeniu świadczeń dla kombatantów i więźniów obozów koncentracyjnych (Dz.U. 1975, nr 34, poz. 186) i następnie ustawy z dnia 26 maja 1982 r. o szczególnych uprawnieniach kombatantów (Dz.U. 1982, nr 16, poz. 122).

Zespół archiwalny opracował w latach 2021-2022 Zbigniew Marek, kustosz w Archiwum Państwowym w Poznaniu Oddział w Koninie.