Akta organizacyjne ( m. in: protokoły z posiedzeń zarządu, uchwały, kontrole kasy, sprawozdania, akta hipoteczne, akta likwidacyjne) z lat 1923-1952; 22 j. a. Akta finansowe z lat 1920-1950; 25 j. a. Akta dotyczące zabezpieczenia pożyczek z lat 1880-1950; 101 j. a.

Komunalne kasy oszczędności powstały na obszarze zaboru pruskiego w latach trzydziestych XIX wieku. Działalność tych instytucji opierała się na ustawodawstwie pruskim, a w szczególności na ustawie z 1838 roku. Kasy komunalne nie miały osobowości prawnej, były więc osobnymi biurami podlegającymi danemu związkowi samorządowemu, który był organem założycielskim kasy. Na terenie powiatu chodzieskiego kasy powstały najprawdopodobniej w II połowie XIX wieku. Na czele kasy stała rada nadzorcza i 5-osobowy zarząd kierowany przez starostę. Zadania kasy polegały na przyjmowaniu wkładów oszczędnościowych oraz udzielaniu kredytów. W tym kształcie kasa kontynuowała działalność po odrodzeniu się państwa polskiego, a ujednolicenie jej organizacji i zakresu działania nastąpiło na mocy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 kwietnia 1927 roku. Kasa mogła być organizowana przez związki komunalne miejskie, powiatowe i wojewódzkie. Związek organizujący KKO był względem niej związkiem poręczającym, nadzorującym i rewizyjnym. Funkcje te sprawował do 1936 roku Komunalny Związek Kredytowy w Poznaniu, a od 1937 roku Związek Komunalny Kas Oszczędności w Poznaniu. Szczegółowo organizację i zakres działalności KKO regulowały: rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 24 października 1934 roku, rozporządzenie ministra skarbu z dnia 8 lipca 1936 roku, oraz rozporządzenie ministrów skarbu, spraw wewnętrznych i sprawiedliwości z dnia 16 marca 1937 roku. Na podstawie ww. przepisów prawnych zostały opracowane i uchwalone statuty miejskich i powiatowych kas oszczędności zatwierdzone następnie przez Związek KKO w Poznaniu. Zgodnie z nimi organem stanowiącym w sprawach kasy była rada kasy, a organem wykonawczym zarząd kasy. Rada kasy składała się z przewodniczącego i sześciu członków wybranych na 3 lata. Członków rady wybierano w połowie spośród osób wchodzących w skład organów związku założycielskiego, a w połowie spośród osób do tych organów nie wchodzących. Zarząd kasy (od 1934 roku dyrekcja) składał się z trzech członków wybieranych na okres 5 lat; naczelnika zarządu (dyrektora zarządzającego), jego zastępcy i członka zarządu. Obok tych organów działały: komisja kredytowa - organ decydujący obok dyrekcji, wybrana z grona rady dla załatwienia poszczególnych spraw kredytowych, oraz komisja rewizyjna jako organ kontrolujący całokształt działalności kasy, złożony z trzech członków i dwóch zastępców (od 1934 roku) wybieranych na okres 1 roku. Zadaniami kas stały się: rozwijanie zmysłu oszczędnościowego, ułatwianie gromadzenia oszczędności i gospodarowanie innymi w sposób całkowicie zapewniający bezpieczeństwo złożonego kapitału, popieranie produkcji przez udzielanie kredytu najszerszym warstwom społecznym. Szczegółowy zakres czynności został określony w statucie kasy. Zasięgiem swej działalności kasa obejmowała obszar powiatu. W czasie okupacji polskie instytucje kredytowe były likwidowane przez władze okupacyjne. Papiery wartościowe kas komunalnych zostały przez okupanta zebrane i wywiezione do Banku Rzeszy w Berlinie. Natomiast dokumenty, księgi i konta przejął generalny likwidator polskich instytucji kredytowych w Poznaniu. KKO powiatu chodzieskiego wznowiła swoją działalność 9 kwietnia 1945 roku przejmując majątek ruchomy i nieruchomy kasy istniejącej przed wojną. W latach 1945-1946 powstały również dalsze oddziały (m.in.. oddział w Pile przekształcony 22 sierpnia 1947 roku w samodzielną KKO miasta Piły) i zbiornice (w Budzyniu, Kaczorach, Margoninie i Ujściu). Rada i dyrekcja kasy ukonstytuowała się już wiosną 1945 roku, natomiast statut kasy opracowano w 1947 roku na podstawie statutu wzorcowego podanego przez Związek KKO RP zarządzeniem z dnia 24 lipca 1947 roku. Zgodnie z nim rada kasy składała się z przewodniczącego i 6 członków wybieranych na 3 lata w połowie spośród osób do tych organów nie wchodzących. Dyrekcja kasy wybierana na okres 5 lat oraz komisja rewizyjna wybierana na okres 1 roku liczyły po 3 członków. Na tych zasadach powiatowa KKO działała do chwili wydania dekretów o reformie bankowej i o zasadach i trybie likwidacji niektórych przedsiębiorstw bankowych (oba z dnia 25 października 1948 roku), które postawiły komunalne kasy oszczędności w stan likwidacji. Likwidatorem omawianej kasy mianowany został Państwowy Bank Rolny Przedstawicielstwo w Poznaniu przez swój Oddział Powiatowy w Chodzieży, a jej proces likwidacyjny rozpoczął się 1 stycznia 1950 roku. Prace likwidacyjne KKO powiatu chodzieskiego kontynuował od dnia 23 sierpnia 1950 roku Bank Rolny Oddział Wojewódzki w Poznaniu przez swój Oddział Powiatowy w Chodzieży. Prace te zostały ostatecznie zakończone dnia 12 lutego 1952 roku. [Na podstawie wstępu do inwentarza, oprac. D. Żebrowska, Piła 1997]

Inwentarz w bazie IZA